Μέρος Γ’
Προ πολλών ετών σε δικαστικό συμβούλιο Πλημμελειοδικών κάποιος πρόεδρος Πρωτοδικών είπε σε πρωτοδίκη, ο οποίος χειρίζονταν ποινική δικογραφία: «Σε θέλω Κομοτούρο», εννοώντας προφανώς τον τακτικό ανακριτή στην υπόθεση της δολοφονίας του Polk.
Αυτό μου δίνει λαβή για να αναφερθώ στο ρόλο των δικαστικών αρχών τα έτη 1948 και 1949 με την ερήμην καταδίκη σε θάνατο των ΕΛΑΣιτών του Δημοκρατικού στρατού Βασβα- νά και Μουζενίδη ως συναυτουργών της δολοφονίας του Polk και την καταδίκη του Στακτόπουλου σε ισόβια κάθειρξη ως άμεσου συνεργού. Αν ο πρόεδρος που αναφέρω ζεί, θα του συνιστούσα να ανατρέξει στα δικαστικά πεπραγμένα της υπόθεσης Polk για να διαπιστώσει τον δευτερεύοντα ρόλο των δικαστικών αρχών της εποχής εκείνης, οι οποίες βρίσκονταν κυριολεκτικά κάτω από τις εντολές του διοικητή της ασφάλειας Θεσσαλονίκης Νίκου Μουσχουντή.
Θα δώσω δύο παραδείγματα για να αντιληφθούν οι αναγνώστες μας ποιος έκανε κουμάντο στην υπόθεση: 1) Συνελήφθη ο Στακτό- πουλος στις 14 Αυγούστου 1948 και υπέστη ό,τι υπέστη στα μπουντρούμια της ασφάλειας Θεσσαλονίκης. Κάποια στιγμή, όμως, μετήχθη από την ασφάλεια στον τακτικό ανακριτή Κομοτούρο για να απολογηθεί. Μετά την απολογία του, με σύμφωνη γνώμη του τότε εισαγ- γελέα Πρωτοδικών Μουστάκη, προφυλακίστηκε. Πόσοι γνωρίζουν σήμερα ότι ο Στακτόπουλος δεν οδηγήθηκε σε δικαστικές φυλα- κές της Θεσσαλονίκης αλλά ξαναγύρισε παράνομα στη γενική ασφάλεια Θεσσαλονίκης, όπου παρέμεινε μέχρι τη δίκη του σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο;
2) Δικάστηκε ο Στακτόπουλος και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη από το Κακουργιοδικείο Θεσσαλονίκης. Δεν έπρεπε μετά την καταδίκη του να μεταχθεί σε δικαστικές φυλακές; Πήγε; Όχι βέβαια, διότι για όλα αυτά τα σημαντικά πράγματα αποφάσιζε ο υπεράνω των δικαστικών αρχών διοικητής της ασφάλειας Θεσσαλονίκης Νίκος Μουσχουντής!
Αυτός καθόριζε που θα προφυλακιστεί ο Στακτόπουλος και αυτός αποφάσιζε σε ποιο χώρο θα εκτίσει την ποινή του. Τέσσερα ολόκληρα χρόνια παρέμεινε στη Γενική Ασφάλεια Θεσσαλονίκης ο Στακτόπουλος μετά την καταδίκη του! Και όταν τελικά μετήχθη στις φυλακές Αίγινας, το διαβιβαστικό έγγραφο έγραφε ψευδώς ότι δήθεν μετήχθη από τις δικαστικές φυλακές Επταπυργίου!
Ο Μουσχουντής τους είχε όλους δεμένους. Φωτογράφησε κρυφά ή φανερά, δεν το γνωρίζω, διάφορες συναντήσεις δικαστών, εισαγγελέων, αμερικανών παραγόντων, πρεσβευ- τών, προξένων, δικαστηρίου σε ακροαματική διαδικασία κλπ, προκειμένου να κάνει ένα άλμπουμ το οποίο μετά το πέρας της δίκης και την καταδίκη του Στακτόπουλου το τύπωσε και το μοίρασε κατά τις επιθυμίες του. Από αυτό, λοιπόν, το άλμπουμ που δημοσίευσε ο αείμνηστος δημοσιογράφος Κώστας Παπαϊωάννου στο βιβλίο του «ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ» Αθήνα 1993 εκδόσεις «ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ», επιλέγω και δίνω στη δημοσιότητα δύο φωτογραφίες μαζί με τις λεζάντες που έγραψε ο Μουσχουντής.
Στην πρώτη φωτογραφία εικονίζονται οι εισαγγελείς πρωτοδικών και εφετών Μουστάκης και Κωνσταντινίδης (1ος και 2ος από αριστερά) και ο ανακριτής Κομοτούρος (1ος από δεξιά), ενώ στο κέντρο ο πρόξενος της Αμερικής Γκίψων με τον γραμματέα του Βαφειάδη (3ος και 4ος από αριστερά).
Όπως προκύπτει από τη φωτογραφία, δεν πρόκειται για απλή εθιμοτυπική συνάντηση αλλά για συζήτηση γύρω από δικαστικά δρώμενα της υπόθεσης Polk με τον εισαγγελέα Κωνσταντινίδη και τον Γκίψων να έχουν στα χέρια τους έγγραφα.
Οι κατηγορίες ήταν γνωστές στον Αμερικανό πρόξενο. Τι είδους «ενημέρωση» του έκαναν οι τρεις δικαστικοί λειτουργοί και πάνω σε ποιο θέμα; Στας «δικαστικάς ανακρίσεις της υποθέσεως» που γράφει η λεζάντα; Μα η ανάκριση είναι μυστική.
Επιτρέπεται να κοινολογηθούν στοιχεία της σε τρίτους, όποιοι και να είναι αυτοί; Φαντάζεστε να έβλεπε σήμερα το φως της δημοσιότητας φωτογραφία με συνάντηση ελλήνων δικα- στικών λειτουργών με πρόξενο άλλης χώρας επ’ ευκαιρία διεξαγωγής τακτικής ανάκρισης για κακούργημα εναντίον θύματος της χώρας του προξένου; Θα είχε παραιτηθεί ο υπουργός Δικαιοσύνης και ενδεχομένως και η κυβέρνηση! Τότε, βέβαια, δεν υπήρχαν τέτοιες αναστολές, γιατί είχαν προσαρμοστεί στο πνεύμα του Μουσχουντή! Αυτός κανόνιζε τα πάντα.
Στη δεύτερη φωτογραφία ο εισαγγελέας εφετών Π. Κωνσταντινίδης, που κατείχε την εισαγγελική έδρα στο Κακουργιοδικείο που δίκασε το Στακτόπουλο και τη μητέρα του, δίνει «εξηγήσεις» κατά τη λεζάντα του Μουσχουντή στον Αμερικανό στρατηγό Ντόνοβαν και τον γραμματέα του Λάμπρου για τας «απόψεις της κατηγορίας» στο χώρο του ακροατηρίου ενώπιον των πολιτών που παρακολουθούσαν τη διαδικασία!
Ούτε τα προσχήματα δεν κράτησε ο Έλληνας εισαγγελέας να συναντηθεί με τον Ντόνοβαν σε κάποιο γραφείο. Βάλτε με το μυαλό σας να γίνονταν σήμερα τέτοια συνάντηση σε ακροατήριο Κακουργιοδικείου! Την επομένη ο εισαγγελέας έπρεπε να παραιτηθεί! Ο Κωνσταν- τινίδης ήταν ήδη μεγάλης ηλικίας και σαν εισαγγελέας εφετών είχε εξαντλήσει την δικαστική του πορεία.
Ο Κομοτούρος, όμως, με τον Μουστάκη ήταν νέοι και όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου ο πρώτος έγινε αρεοπαγίτης και στη συνέχεια αντιπρόεδρος Αρείου Πάγου και ο δεύτερος αντεισαγγελέας Αρείου Πάγου. Πάντως κανένας απ’ αυτούς δεν μπορεί να συγκριθεί κατ’ ελάχιστον με τον αείμνηστο Χρήστο Σαρτζετάκη, ο οποίος ως ανακριτής στην υπόθεση της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη τα έβαλε με τους «απογόνους» του Μουσχουντή Μήτσου, Καμουτσή κλπ, σε μια πολύ ρευστή και ασταθή περίοδο της χώρας μας (διαβάζω σε Αθηναϊκή εφημερίδα στις 13 Μαΐου 2024 «πράκτορες της CIA σκότωσαν τον Γρηγόρη Λαμπράκη»).
Η προσπάθεια «νομιμοποίησης» της παράνομης κράτησης του Στακτόπουλου στην Ασφάλεια… δεν έχει προηγούμενο στα Ελληνικά δικαστικά χρονικά (βλέπε Ελευθερίου Βούρβαχη, ΠΟΙΟΣ ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΟΝ ΠΟΛΚ, Αθήνα 2003, Εκδόσεις «ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ»). Στο επόμενο φύλλο του «Τ» το τελευταίο άρθρο του οδοιπορικού «Ποιος σκότωσε τον Πόλκ».
*Ο Γιώργος Χαλκιάς είναι επίτιμος δικηγόρος
