ΜΕΡΟΣ Α΄
Σήμερα ξεκινάει μια σειρά άρθρων σχετικά με τη δολοφονία του Αμερικανού δημοσιογράφου George Polk τον Μάιο του 1948 στη Θεσσαλονίκη και την εμπλοκή του δημοσιογράφου Γρηγόρη Στακτόπουλου και της μητέρας του Άννας.
Θα δώσω στη δημοσιότητα άγνωστες πτυχές της πολύκροτης αυτής υπόθεσης που συντάραξε τότε την Ελληνική και διεθνή κοινή γνώ- μη και συνεχίζει να απασχολεί μέχρι τις μέρες μας τους ερευνητές αφού το επίσημο Αμερικανικό κράτος αρνείται να δώσει στη δημοσιότητα τα πλήρη αρχεία του για την υπόθεση Polk, ενώ από το 1948 έχουν περάσει 76 ολόκληρα χρόνια!
Ο Γρηγόρης Στακτόπουλος θυσιάστηκε στο βωμό της ικανοποίησης της Αμερικανικής κοινής γνώμης, η οποία απαιτούσε να βρεθεί και να καταδικαστεί κάποιος ένοχος για τη δολοφονία του Polk. Διαφορετικά οι Αμερικανοί απειλούσαν να διακόψουν τη βοήθεια προς την Ελλάδα! Από τις πρώτες μέρες μετά τη δολοφονία του Polk κατέφθασε στη Θεσσαλονίκη το δεξί χέρι του Αϊζενχάουερ στο Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, ο στρατηγός Ουίλιαμ Ντόνοβαν (ο άγριος Μπίλ όπως τον αποκαλούσαν), ο οποίος απαιτούσε πιέζοντας ασφυκτικά τις Ελληνικές διωκτικές αρχές να βρουν, αν ήταν δυνατόν σε ώρες (!) τον δολοφόνο του Polk.
Στήθηκε, λοιπόν, στη Θεσσαλονίκη ένας μηχανισμός με επικεφαλής τον τότε υπουργό Δημόσιας Τάξης της κυβέρνησης Σοφούλη Κωνσταντίνο Ρέντη, ο οποίος σε συνεργασία με τον διοικητή ασφάλειας Νικόλαο Μουσχ-ουντή, δημιούργησαν ψεύτικο σενάριο ότι τάχα τον Polk σκότωσαν δυο ανώτερα στελέχη του Δημοκρατικού στρατού, ο Ευάγγελος Βασβανάς και ο Αδάμ Μουζενίδης με αναγκαίο συνεργό τον δημοσιογράφο Γρηγόριο Στακτόπουλο, ο οποίος στην «ομολογία» του υπέδειξε τους ανωτέρω ως φυσικούς αυτουργούς της δολοφονίας.
Κοκορεύονταν ο Μουσχουντής ότι κατάφερε να αποκαλύψει τους δολοφόνους του Polk, πράγμα που έχουν χαράξει και στην επιτύμβια πλάκα του τάφου του! Ήταν όμως όλοι τυχεροί, επειδή η δολοφονία του Polk επηρεάστηκε από τυχαίο γεγονός που ήρθε σαν το μάννα εξ ουρανού για τις αρχές ασφαλείας. Το τυχαίο γεγονός ήταν η αποστολή του φακέλου στο 3ο αστυνομικό τμήμα Θεσσαλονίκης στις 10 Μαΐου 1948 που περιείχε την ταυτότητα του Polk κι ένα δελτίο της αεροπορικής εταιρίας «PAMAMERICAN».
Από εκεί πιάστηκε ο Μουσχουντής και δημιούργησε το σενάριο ότι τη γραφή έξωθεν του φακέλου «Προς 3ον Αστυνομικόν Τμήμα (ΑΤ) Ενταύθα» είχε γράψει δήθεν η μητέρα του Στακτόπουλου, Άννα, εκ του ότι μερικά γράμματα της γνήσιας γραφής της παρουσίαζαν σχηματικές ομοιότητες με τη γραφή του φακέλου. Τον Στακτόπουλο, λοιπόν, τον έφαγε το σκοτάδι και ενεπλάκη σε μια υπόθεση που τελικά για να γλυτώσει τη μητέρα του και τον εαυτό του από τη θανατική ποινή, αναγκάστηκε να κάνει «συμφωνία» με τον Μουσχου-ντή ότι δήθεν αυτός είχε παραδώσει τον Polk στους Βασβανά και Μουζενίδη για να τον σκοτώσουν, αλλά και ότι αυτός έδωσε στη μητέρα του τον φάκελο για να γράψει την αποστολή της ταυτότητας κλπ στο 3ο ΑΤ Θεσσαλονίκης.
Για να δούμε, όμως, ευσταθούσαν αυτά τα οποία συνέτειναν στην ενοχή των τεσσάρων «πρωταγωνιστών» αυτής της υπόθεσης; Έτσι: 1) Όπως αναγράφει ο ίδιος ο Στακτόπουλος (Πρβλ. Γρηγόρη Στακτόπουλου, Υπόθεση Πό-λκ, η προσωπική μου μαρτυρία, Αθήνα 1984 εκδόσεις «ΓΝΩΣΗ» σελίδα 347) «Οι εν Θεσσαλονίκη συγγενείς του Μουζενίδου είχον τελέσει μνημόσυνον υπέρ της ψυχής του θεωρου- μένου υπ’ αυτών μακαρίτου, καθ’ ους είχον πληροφορίας, εν τω Ναώ της Αγίας Αικατερίνης Θεσσαλονίκης, τρεις και πλέον μήνας προ της δολοφονίας του Πόλκ», που σημαίνει ότι δεν μπορούσε ο Αδάμ Μουζενίδης να είναι αυτουργός της δολοφονίας του Αμερικανού δημοσιογράφου.
Ο θάνατος του Μουζενίδη επιβεβαιώθηκε από ραδιοφωνική εκπομπή του «Βουνού» όπου σε συνεδρίαση της κεντρικής επιτροπής του ΚΚΕ μνημονεύονταν ως φονευθέντες τα μέλη του Αραμπατζής και Μουζενίδης.
Εξάλλου, ο αδελφός του Αδάμ Μουζενίδη, Στέλιος, οδοντίατρος στη Θεσσαλονίκη, ανέφερε ότι η οικογένειά του έκανε επίσημο μνημόσυνο στον ιερό ναό Αγίας Αικατερίνης Θεσ- σαλονίκης, στο οποίο παρέστησαν πολλοί φί-λοι της οικογένειας, συγγενείς και πατριώτες. Τον Σεπτέμβριο του 1948 εξεπλάγη όταν άκουσε την ανάμιξη του ονόματος του αδελφού του στο φόνο του Polk χωρίς να μπορεί να αντιδράσει. Τέλος, ο Μιλτιάδης Πορφυρογένης, υπουργός Δικαιοσύνης της κυβέρνησης των ανταρτών, είχε αναφέρει από την Πράγα ότι ο Αδάμ Μουζενίδης είχε σκοτωθεί στις 5 Απριλίου 1948 από αεροπορικό βομβαρδισμό και ότι ο τάφος του βρίσκεται στα Κρούσια (βλέπε Έντμουντ Κήλυ, Φόνος στο Θερμαϊκό, εκδόσεις Γνώση, 1991 σελίδα 330).
Όταν ο Μουσχουντής κατάλαβε τη μεγάλη του γκάφα, αναγκάστηκε να συλλάβει το μεσονύκτιο της 6ης Ιανουαρίου 1949 αναίτια τον Στέλιο Μουζενίδη και τη σύζυγό του και να τους πάει αεροπορικώς σιδηροδέσμιους στην Αθήνα όπ- ου τους παρέδωσε στον Υπαστυνόμο Β΄ Τμήματος Πειραιά ονόματι Παπαναστασίου. Ο τελευταίος τους έκλεισε σε υπόγειο απομονωτήριο για περίπου 50 ημέρες και τους υπέβαλε σε «αφάνταστης επινοήσεως φρικτά βασανιστήρια ηθικής και ψυχικής πιέσεως και σωματικών κακώσεων» ώσπου αναγκάστηκαν οι άνθ- ρωποι να «ομολογήσουν» ότι ο Αδάμ Μουζενίδης ζούσε και ότι περί τα μέσα Απριλίου 1948 τους είχε… τηλεφωνήσει!
Στις 30 Μαρτίου 1958 ο Στέλιος Μουζενίδης έδωσε συνέντευξη στον Αμερικανό δημοσιογράφο Ουίλιαμ Γ. Τζόνσον και μεταξύ άλλων είπε ότι «το έγκλημα δεν διεπράχθη ούτε με τον τρόπον με τον οποίον περιέγραψε εις την δίκην ο Βασιλικός Επίτροπος, ούτε υπό του αδελφού μου, όστις δεν ήτο καν ζών κατά τον φόνον» (βλέπε Εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» της 11-6-1976 σελίδα 6 ρεπορτάζ Δημ. Γουσίδη).
2) Δεν μπορεί να γίνει λογικά δεκτό ότι ένας έξυπνος και μορφωμένος άνθρωπος σαν τον Στακτόπουλο έστειλε τα πειστήρια του εγκλή- ματος στην αστυνομία!
Αν ο Στακτόπουλος ήταν αναμεμειγμένος στη δολοφονία του Polk, την ταυτότητα και το δελτίο της Panamerican θα τα είχε καταστρέψει για λόγους αυτοπροστασίας. Αυτές τις αναστολές και το φόβο δεν τον είχε κάποιος που βρήκε τυχαία αυτά τα έγγραφα και θεώρησε υποχρέωσή του να τα αποστείλει στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής του, ιδιαίτερα επειδή ανήκαν σε αλλοδαπό.
Έχει τεράστια σημασία να τονιστεί ότι η αποστολή του φακέλου στο 3ο ΑΤ Θεσσαλονίκης έγινε στις 10 Μαΐου 1948, δηλαδή σε χρόνο που δεν είχε γίνει γνωστή η δολοφονία του Polk, αφού το πτώμα του βρέθηκε στον Θερμαϊκό από τον βαρκάρη Αντώναρο την 16η Μαΐου 1948. Αν η ανεύρεση της ταυτότητας κλπ είχε γίνει μετά τον εντοπισμό του πτώματος του Polk, πιστεύω ακράδαντα ότι ΚΑΝΕΝΑΣ δεν θα έστελνε τέτοιο στοιχείο στην αστυ- νομία φοβούμενος μήπως το έγκλημα αποδοθεί σ’ αυτόν.
3) Ο Στακτόπουλος δεν είχε καμία γνωριμία με τον Polk που να δικαιολογεί την εμπλοκή του στο έγκλημα. Απόδειξη περί αυτού αποτελεί το γεγονός ότι η σύλληψή του έγινε τρεις ολόκληρους μήνες (14 Αυγούστου 1948) αφότου βρέθηκε το πτώμα του Polk (16 Μαίου 1948). Έχοντας στα χέρια της η ασφάλεια Θεσσαλονίκης τον φάκελο με την ταυτότητα κλπ από 10 Μαΐου 1948, φαίνεται ότι προσπαθούσε να βρει χειρόγραφα της Άννας Στακτοπούλου, ώστε να κάνει μια πρόχειρη αντιπα- ραβολή για να διαπιστωθεί αν θα μπορούσε ευπρόσωπα να υποστηριχθεί η άποψη ότι η γραφή του φακέλου προέρχονταν από τη μητέρα του Στακτόπουλου.
Όπως γράφει ο ίδιος ο Στακτόπουλος (βλέπε όπως παραπάνω σελίδα 57 επ.) πλήθος αστυνομικών της ασφάλειας με επικεφαλής τους Τσώνο και Κωστόπουλο πήγαν στην οικία του στις 14 Αυγούστου 1948 με πρόσχημα ότι ήθελαν να πάρουν μερικά πράγματα αλλά στην ουσία για να τα καταγράψουν σε κατάσταση και να βάλουν τη μητέρα του να υπογράψει για την παραλαβή τους.
Είναι, λοιπόν, φανερό ότι κατά του Στακτόπουλου δεν είχαν κανένα επιβαρυντικό στοιχείο και η κατηγορία στηρίχτηκε αποκλειστικά στο ότι η Άννα Στακτοπούλου είχε «γράψει» επί του φακέλου τις χειρόγραφες ενδείξεις «Προ 3ον τρίτο Αστινομικόν Τμήμα Ενταύθα», θέμα για το οποίο θα γίνει λόγος στο επόμενο φύλλο του «Τ».
*Ο Γιώργος Χαλκιάς είναι επίτιμος δικηγόρος
