Του Νικόλαου Καραδήμα*

Σπάνια συναντάς τόπους με μεγάλη ιστορία, αλλά με σχεδόν μηδαμινή πολιτιστική προβολή, ακόμα και για όσα μνημεία στέκουν διατηρητέα.
Σ’ όλο τον κόσμο το κάθε τι με ιστορική αξία φυλάσσεται σαν κόρη οφθαλμού και προβάλλεται. Μια τέτοιου μεγέθους νωθρότητα έχει κόστος γιατί χάνεται αφενός η πολιτιστική κληρονομιά και αφετέρου περιορίζονται τα έσοδα για την συντήρησή τους.
Επιχειρώντας να αναζητήσεις ευθύνες γι’ αυτή την αποτελμάτωση, η μοιρασιά αφορά πολλούς οργανισμούς που ο καθένας επιρρίπτει με την σειρά του την αδρανή συμπεριφορά χωρίς να επιμερίζεται την δική του ευθύνη. Η Περιφέρεια, οι Δήμοι, η αρχαιολογία, η πολεοδομία, οι πολιτικοί σαν οντότητες φέρουν ακεραία την ευθύνη για την περιοχή. Δεν είναι τόσο τα πρόσωπα που ηγούνται των όποιων οργανισμών είτε αιρετά, είτε είναι μιας διασφαλισμένης προσωποπαγούς θέσης, αλλά ο δομημένος σχεδιασμός του κράτους, που κινείται με αργούς ρυθμούς.
Για την Άρτα λόγου χάρη, τα τελευταία χρόνια, θαρρώ πως είναι πάνω από δέκα, που συντελείται μια ιδιότυπη ασέλγεια στον βωμό σκοπιμοτήτων. Όταν τον τόπο μας στο πέρασμα των χρόνων ακόμα και προχριστιανικά, αλλά και την ύστερη κλασική περίοδο, των Βυζαντινών χρόνων των Ρωμαϊκών και αυτής της μαύρης περιόδου των Οθωμανών κατακτητών, υπήρξαν προσωπικότητες που θεμελίωσαν και ανήγαγαν την περιοχή σε σταυροδρόμι εξελίξεων.
Ένα μικρό αδιέξοδο δρομάκι στη βόρεια πλευρά του Κάστρου μας, η οδός Γόργου, του γιού του Κύψελου, είναι η μόνη αναφορά για την κλασική περίοδο της ιστορίας μας για να μας θυμίζει τον ιδρυτή της πόλης της Αμβρακίας το 625 πΧ σε μια περιοχή που ανήκε στους Δρύοπες που ερμηνεύουν στην ιστορία την σχέση της περιοχής με τους συμμάχους Κορίνθιους και Σπαρτιάτες.
Σε όποια μηχανή αναζήτησης κι αν προσπάθησα, δεν συνάντησα καν αναφορές σε δρόμους στην Άρτα ή την ευρύτερη του νομού περιοχή για τους πιο διάσημους Αμβρακιώτες. Για τον γλύπτη Πολύστρατο, για τον μουσικό Επίγονο, για τον ποιητή Επικράτη ή για τον ολυμπιονίκη Λέοντα της 96ης Ολυμπιάδας. Εν αντιθέσει με τα χωριά και τις πόλεις των Γκρεκάνων, όπως παρατήρησα σε επισκέψεις μου στην Μεγάλη Ελλάδα, που συναντάς πλείστα ονόματα Ελλήνων της τέχνης και του πολιτισμού.
Το έτερο μνημείο της κλασικής περιόδου, ο ναός του Απόλλωνα Σωτήρος, το μεγαλύτερο της Ηπείρου της κλασικής περιόδου, χωρίς να αποδίδει ένα έσοδο, στέκει περιφραγμένος και χορταριασμένος στο κέντρο της πόλης σε πολύ κοντινή απόσταση με το θεατράκι της Αρχαίας Αμβρακίας και μόλις το 1965 χαρακτηρίσθηκε διατηρητέο μνημείο, αλλά η πέριξ του αρχαίου ναού περιοχή χτίσθηκε ολόκληρη και σταμάτησε κάθε άλλη ανασκαφή για τον ναό του 500 πΧ. Και φυσικά κανένα κτίσμα σήμερα δεν μπορεί να γκρεμιστεί, αλλά εύκολα μπορούμε να προβλέψουμε τον τρόπο που η ανοικοδόμηση γίνεται στη χώρα. Απλά είναι εικασίες που μας βασανίζουν χωρίς να μπορούμε να εξηγήσουμε και να αποδείξουμε τα αυτονόητα.
Εδώ θα έπρεπε να επεμβαίνει το κράτος για να σώζει την πολιτιστική μας κληρονομιά. Ναούς του Απόλλωνα εκτός της Αμβρακίας με την γνωστή διαμάχη του Απόλλωνα, της Αρτέμιδας συναντάμε στην Απολλωνία, την αρχαία Ιλλυρία και τις Συρακούσες, αποικίες όλες των Κορινθίων. Επίνειο της αρχαίας Αμβρακίας ήταν ο Άμβρακας που συνδέονταν μεταξύ τους με χαλικόστρωτη οδό, που εκτείνονταν παράλληλα του ποταμού Αράχθου. Ένα μικρό μήκος αυ- τής, γύρω στα 280 μέτρα, ανακαλύφθηκε τα τελευταία χρόνια και σώζεται πλησίον του γηπέδου της Άρτας. Ο Πολύβιος δε, περιγράφει τον Άμβρακα σαν μια άριστα οχυρωμένη θέση που συνδυαστικά με τα αρκετά ελώδη τμήματα, έκανε την προσέγγισή του από τον εχθρό απροσπέλαστη.
Η έκταση του Άμβρακα προσδιορίζεται ανατολικά των εκβολών του Αράχθου όπου οι Αμβρακιώτες με τους συμμάχους Κορίνθιους έλεγχαν πλήρως την από θαλάσσης εχθρική επιδρομή. Για πρώτη φορά μάλιστα αναφέρεται και η πλωτότητα του Αράχθου από τον Κυριακό Αγκωνίτη, τον σημαντικότερο Ιταλό αρχαιοδίφη της περιόδου της Αναγέννησης, ότι έφτασε με πλοίο από τον Άμβρακα στην πόλη της Αμβρακίας το 1435. Για την περιοχή του Άμβρακα έχουν αναφερθεί διεξοδικά ο Φρανσουά Πουκεβίλ, ο Τζέημς Γούλφ, ο λοχαγός Μπέικερ, ο Ουίλιαμ Μαρκ Λίκ, ο Τζων Χομπχάουζ.
ΥΓ: Από τα στοιχεία της έρευνας που διαθέτω και την σχετική βιβλιογραφία για όλες τις ιστορικές περιόδους της Άρτας θα συνεχίσω την αναφορά μου φτάνοντας στην μετεκλογική περίοδο, όπου δεν θα διαταράξω την προεκλογική εκστρατεία των υποψηφίων και θα κάνω τις προτάσεις μου για την νέα Δημοτική Αρχή για τα πολιτιστικά θέματα του νομού που δυστυχώς είναι τελματωμένα.

*Ο Νίκος Καραδήμας είναι συγγραφέας με καταγωγή από την Άρτα

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ