Μια μοναδική εμπειρία είχαν την ευκαιρία να ζήσουν όσοι συμπολίτες μας βρέθηκαν στην αίθουσα του «ΣΚΟΥΦΑ» το Σάββατο, 26 του μηνός, στο πλαίσιο της 2ης ημέρας του 3ου Φεστιβάλ Αστυνομικού Μυθιστορήματος που διοργανώθηκα και φέτος στην πόλη μας από τον «Αστρολάβο» και τις εκδόσεις Agatha, με τη συνδιοργάνωση του «ΣΚΟΥΦΑ», του Δήμου Αρταίων και πληθώρας άλλων φορέων.
Πρόκειται για τη συζήτηση που είχαν ο συγγραφέας Γρηγόρης Αζαριάδης με τον «πατριάρχη» του αστυνομικού μυθιστορήματος, Πέτρο Μάρκαρη. Ο Πέτρος Μάρκαρης γεννήθηκε το 1937 στη Χάλκη της Κωνσταντινούπολης. Ασχολήθηκε με τη συγγραφή θεατρικών έργων, κινηματογραφικών σεναρίων και τηλεοπτικών σειρών, καθώς και με μεταφράσεις λογοτεχνικών και θεατρικών έργων.
Τα μυθιστορήματα με τα οποία έγινε γνωστότερος, έχουν ως πρωταγωνιστή τον αστυνομικό Κώσταα Χαρίτο (τον ερμήνευσε άψογα στην τηλεόραση ο Μηνάς Χατζησάββας) και κυκλοφορούν μεταφρασμένα στη Γερμανία και την Ιταλία (με σημαντική επιτυχία), και σε πολλές άλλες χώρες. Για το λογοτεχνικό και μεταφραστικό του έργο, ο Πέτρος Μάρκαρης βραβεύτηκε τον Μάιο του 2014 με τον Σταυρό του Τάγματος της Αξίας της Γερμανίας, σε τελετή που πραγματοποιήθηκε στην πρεσβεία της Γερμανίας στην Αθήνα.
Ο διεθνώς καταξιωμένος αυτός συγγραφέας, με μια κρυστάλλινη σκέψη και έναν απόλυτα συγκροτημένο λόγο ανέλυσε τις αιτίες της όλο και περισσότερο διογκούμενης βίας της εποχής μας, αποδίδοντάς της κατά κύριο λόγο στην απουσία της ανθρωπιστικής παιδείας. Είναι αυτό ακριβώς η ουσία της λεγόμενης «ανθρωπιστικής παιδείας», που έχει γίνει καραμέλα σχεδόν σε κάθε αξιοπρεπή έκθεση μαθη- τή του λυκείου. Κι όμως αν ρωτήσετε τους νέους αυτούς, τι ακριβώς θέλουν να πουν με τον όρο αυτό, δεν θα ξέρουν να απαντήσουν. Πιστεύω ότι αυτό συμβαίνει διότι έχουμε χάσει το ενδιαφέρον μας για το συνάνθρωπο και γενικότερα για το διπλανό μας. Φοβάμαι ότι δεν θα αργήσει η στιγμή που θα καταλήξουμε να κλέβουν το σπίτι του διπλανού σου κι εσύ να μην κάνεις τίποτε, όχι τόσο από φόβο, όσο από αδιαφορία.
Κάποτε, αν δεν είχες κάτι, μπορούσες να το ζητήσεις άφοβα από το γείτονα, γνωρίζοντας ότι κάποια στιγμή θα του το ανταπέδιδες. Έτσι ήταν τότε τα πράγματα, διαμορφωμένα στη λογική της αλληλεγγύης και της συνεργασίας. Σήμερα μπορεί να πεθάνεις της πείνας και να μη βρεθεί κανείς να σου δώσει ένα κομμάτι ψωμί, άσε που δε θα τολμήσεις να το ζητήσεις από κανένα γείτονα. Κάπως έτσι αρχίσαμε να χάνουμε το νόημα της ζωής και να ξεχνάμε ότι είμαστε άνθρωποι. Αυτό λοιπόν, πιστεύω ότι, είναι το περιεχόμενο της ανθρωπιστικής παιδείας και προς τα εκεί θα πρέπει να στρέψουμε το ενδιαφέρον των νέων μας, αν θέλουμε να έχουμε κάποια αισιοδοξία για το μέλλον. Να ξαναβρούμε, δηλαδή, τη χαρά της επαφής με τους ανθρώπους, που θα μας κάνει να ξαναβρούμε τη χαρά στην ίδια μας τη ζωή.
Για να συμβεί, όμως, κάτι τέτοιο, θα πρέπει, σύμφωνα με τον Πέτρο Μάρκαρη, να πάψουν να απαξιώνονται οι ανθρωπιστικές σπουδές. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε, οι νέοι σήμερα «σπρώχνονται» από το σύστημα και την πολιτική ηγεσία σε σπουδές με επίκεντρο την τεχνολογία και τα οικονομικά, επειδή θεωρείται ότι στους τομείς αυτούς μπορεί να βρεθεί ο τρόπος για εύκολο και γρήγορο χρήμα.
Δυστυχώς, σύμφωνα με τον μεγάλο αυτό συγγραφέα, το χρήμα έχει αντικαταστήσει όλες τις υπόλοιπες αξίες οι οποίες μπορούσαν κάποτε να στηρίζουν την κοινωνία μέσα από την ευρύτερη παρακολούθηση των ανθρωπιστικών επιστημών είτε στα σχολεία είτε στα πανεπιστή- μια. Ακριβώς η ευρύτερη γνώση που προέρχεται από τις ανθρωπιστικές επιστήμες μπορούσε, σε συνδυασμό με την οικογενειακή δια- παιδαγώγηση, να διαμορφώσει ένα αξιακό πλαίσιο για κάθε κοινωνία, βασισμένο στην αλληλεγγύη και την αλληλοβοήθεια μεταξύ των ανθρώπων.
Κάτι τέτοιο, δυστυχώς, δεν το βρίσκουμε στις μέρες μας Αντιθέτως, όλοι όσοι θεωρούνται υπεύθυνοι για την χάραξη της πολιτικής στο χώρο της εκπαίδευσης, ωθούν σχεδόν νομοτελειακά (μέσω της απουσίας επαγγελματικού προσανατολισμού, της ΕΒΕ, και του εκπαιδευτικού συστήματος) τους νέους σε σπουδές στους τομείς της τεχνολογίας και των οικονομικών, με την ψευδαίσθηση ότι επαφή με τις ανθρωπιστικές επιστήμες είναι χαμένη υπόθεση, καθόσον αυτές είναι άχρηστες και δεν οδηγούν σε επαγγελματική ενασχόληση που θα επιφέρει πλούτο. Με τον τρόπο αυτό διαμορφώνεται μια υπερπροσφορά εργασίας στους συγκεκριμένους τομείς, γεγονός που καθιστά εύκολη την καθήλωση των μισθών σε χαμηλά επίπεδα.
Έτσι, όσοι δεν βρίσκουν την εύκολη επιτυχία που (έμμεσα) τους προβαλλόταν, είναι δυνητικά ικανοί να εκφραστούν με τη βία και εναντίον του σχολείου ή και συμμαθητών, ή εκπαιδ- ευτικών τους.
Αυτή η βία, αν συνδυαστεί και με τον κυνισμό με τον οποίο έρχονται οι νέοι από νωρίς σε επαφή με τα βιντεοπαιχνίδια, μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρό έγκλημα, αν αφαιρεθούν τα στοιχεία της παιδικότητας, της αντικειμενικότητας και της δικαιοσύνης. Είναι στο χέρι μας να μην επιτρέψουμε να συμβεί κάτι τέτοιο.