Γράφει ο Δημήτρης Βλαχοπάνος, φιλόλογος, συγγραφέας
Είναι σε κάθε περίπτωση ένα ανεκτίμητο ηθικό κέρδος οι περιοδικές συναντήσεις των μαρτυρικών τόπων. Των χωριών και των πόλεων που πέρασαν δια πυρός και σιδήρου στη διάρκεια της τριπλής φασιστικής κατοχής 1941 – 1944. Γερμανοί, Ιταλοί και Βούλγαροι έθεσαν ως βασικό τους στόχο να προσαρτήσουν περιοχές της Ελλάδας στη δική τους επικράτεια και να σβήσουν απ’ τον παγκόσμιο χάρτη τη μακραίωνη ιστορία της και τον λαμπρό μοναδικό πολιτισμό της.
Δεν τα κατάφεραν! Οι Έλληνες στη συντριπτική πλειονότητά τους δεν έσκυψαν το κεφάλι και δε συμβιβάστηκαν ούτε στιγμή με την ιδέα της υποταγής και της υπακοής που απαιτούσαν οι βάρβαροι εισβολείς.
Από την πρώτη μέρα της εισόδου των γερμανικών αρμάτων στην Αθήνα, 27 Απριλίου 1941, ξεκίνησαν την αντίστασή τους, αυθόρμητη τις πρώτες μέρες, ενεργητική τις επόμενες και ένοπλη ως το τέλος αυτής της θλιβερής και συνάμα επικής περιόδου. Με κορυφαία ηρωική και ανυπολόγιστης αξίας πράξη το κατέβασμα της μισητής γερμανικής σβάστικας από την Ακρόπολη, τη νύχτα της 30 Μάη, με πρωταγωνιστές τους νεαρούς φοιτητές Μανώλη Γλέζο και Απόστολο Σάντα.
Ο ελληνικός λαός πλήρωσε με πολύ αίμα αυτή του την άρνηση και ταυτόχρονα τον αγώνα του να κρατήσει την ιστορία του αμόλυντη και περήφανη. Μα δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς. Ήταν θέμα τιμής και επιβίωσης για τον ελληνικό λαό να ορθώσει το ανάστημά του απέναντι στον πάνοπλο εχθρό και να ανατρέψει τα σχέδιά του. Ο τρομερός χειμώνας 1941 – 1942 με τους εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς απ’ την πείνα, τη στέρηση και τις κακουχίες σήμανε συναγερμό και έδειξε το δρόμο προς το βουνό, την ελεύθερη Ελλάδα και την ασίγαστη πάλη για το διώξιμο του κατακτητή απ’ τη χώρα του.
Οι κατακτητές απάντησαν με την ακραία βία, τις σφαγές των αμάχων και το κάψιμο των χωριών και των πόλεων. Και ήταν αυτό το αίσχος τους που δεν άφηνε περιθώρια για άλλες επιλογές. Μία ήταν η επιλογή: ο δρόμος του συλλογικού αγώνα. Και μία η αναγκαιότητα: η αντίσταση και η θυσία. Θέμα αξιοπρέπειας και τιμής.
Ογδόντα χρόνια μετά το τέλος αυτής της αμετακίνητης πάλης και της απερίγραπτης θυσίας του λαού μας από τη ναζιστική κτηνωδία, η ιστορία μας δηλώνει παρούσα. Η ιστορία μας παραμένει ζωντανή και απαστράπτουσα. Δεν ξεχνάμε. Οι απόγονοι των θυμάτων της ναζιστικής καταιγίδας, οι μαρτυρικοί τόποι, οι βωμοί και τα θυσιαστήρια υψώνουν ψηλά τα λάβαρα του αγώνα και αναλαμβάνουν με αίσθημα ευθύνης να διαχειριστούν αυτοί την Αγία Μνήμη των προγόνων τους. Μέσα από τις κοινές συναντήσεις τους απαντούν πως δεν θα επιτρέψουν ν’ αλλάξει ούτε ένα γιώτα από την αιμα- τοβαμμένη ιστορία των μικρών τόπων τους και της μεγάλης πατρίδας τους.
Με αυτό ακριβώς το πνεύμα οργανώσαμε τη φετινή μας συνάντηση στο πανέμορφο και ηρωικό Ρέθυμνο. Για τρεις μέρες, από 21 έως 23 Αυγούστου, η καρδιά της τιμής των μαρτυρικών τόπων χτυπούσε στο Ρέθυμνο. Η Ένωση Συντακτών Ημερησίων Επαρχιακών εφημερίδων Ηπείρου Πελοποννήσου και Νήσων (ΕΣΗΕΠΗΝ), με συνδιοργανωτές την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών και τους δήμους Αμαρίου και Ανωγείων, αλλά και την αμέριστη στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης, έλαβε το μήνυμα των καιρών μας και διοργάνωσε ένα τριήμερο πανελλήνιο συνέδριο με θέμα «Ολοκαυτώματα… 80 χρόνια μετά…». Ψυχή του συνεδρίου η ιστορική ερευνήτρια Εύα Λαδιά, η οποία με τις άοκνες συνεργασίες της πέτυχε να συγκαλέσει τη μαρτυρική Ελλάδα στο Ρέθυμνο και να πραγματοποιήσει όχι απλά ένα συνέδριο με ομιλίες και ιστορικά ολοκαυτωμάτων, αλλά και ένα προσκύνημα στα μαρτυρικά χωριά του Κέντρους Ρεθύμνης, όπου οι προσκαλεσμένοι εκπρόσωποι των μαρτυρικών τόπων είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν την τοπική ιστορία της Κατοχής και της Αντίστασης, αλλά συνάμα να κάνουν γνωστή και την ιστορία των δικών τους τόπων.
Οι αντιδήμαρχοι Κιλκίς Θεμιστοκλής Κοσμίδης, Ιωαννίνων Πέτρος Παλάσχας και Καστοριάς Ιωάννης Γκόγκας, ο εκπρόσωπος του δημάρχου Διστόμου, Αντίκυρας, Αράχοβας Μιλτιάδης Σφουντούρης, οι πρόεδροι μαρτυρικών κοινοτήτων Κομμένου Άρτας Ηλίας Λάμπρης, Λιγκιάδων Ιωαννίνων Κώστας Φούκας και Δράκειας Μαγνησίας Αθανάσιος Ρεντινιώτης, οι εκπρόσωποι φορέων Νίκος Ασλανίδης, δημοσιογράφος από Πύργους Εορδαίας Κοζάνης, Χαρίλαος Ερμείδης από Καλάβρυτα, Μπά- μπης Νανακούδης από Χορτιάτη Θεσσαλονίκης, Κώστας Ψαρράς από Νέα Κερδύλλια Σερρών, Γιάννης Ντάλλας από Σαραντάπορο Ελασ- σόνας, Στάθης Ψωμιάδης από Δομένικο Ελασσόνας, Δημήτρης Φλώρος από Καταρράκτη Άρτας, αισθάνθηκαν σε όλη τη διάρκεια της τριήμερης παραμονής τους στο Ρέθυμνο να βρίσκονται σε γνώριμο μέρος, καθώς είναι πλέον δεδομένο πως οι μαρτυρικοί τόποι ανά την Ελλάδα συνιστούν πατρίδα όλων των ανθρώπων που κουβαλούν την ιστορία των ολοκαυτωμάτων και πονούν την ανάγκη να δια- σωθεί αυτή ακέραια και αμόλυντη στους αιώνες των αιώνων.
Είχαμε ταυτόχρονα την τιμή να συνομιλήσουμε με τον Περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη, την αντιπεριφερειάρχη Ρεθύμνης Μαρία Λιονή, τον εντεταλμένο σύμβουλο της Περιφέρειας για τα θέματα των Ολοκαυτωμάτων Νίκο Μπιμπάκη, τον περιφερειακό σύμβουλο Μιχάλη Σαρρή, τον δήμαρχο Ρεθύμνου Γιώργο Μαρινάκη, τον επιφανή συνθέτη Μπά- μπη Πραματευτάκη, τον αντιδήμαρχο Ανωγείων Μιχάλη Δραμουντάνη, τον επίτιμο Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Μανούσο Παραγιουδάκη, τον συγ- γραμματέα του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα (ΕΣΔΟΓΕ) πανεπιστημιακό Δρ Αριστομέ- νη Συγγελάκη, την αντιδήμαρχο Πολιτισμού δήμου Αγίου Βασιλείου Ευαγγελία Γλαμπεδάκη, τον δήμαρχο Αμαρίου Παντελή Μουρτζανό, τον αντιδήμαρχο Μανόλη Ψαρουδάκη, τον εντεταλμένο επί των πολιτιστικών του δήμου Αγίου Βασιλείου Γιάννη Νεκτάριο Χαραλαμπάκη.
Οι εξαίρετοι αυτοί παράγοντες της αυτοδιοίκησης και του πολιτισμού πλαισίωσαν με αγάπη και ενδιαφέρον τους επισκέπτες από μαρτυρικές περιοχές της υπόλοιπης χώρας. Κι ήταν αυτό η μέγιστη δωρεά που μας χάρισε η ηρωική και ανυπότακτη Κρήτη.
