Εκδηλώσεις που προέρχονται από το παρελθόν και είναι μόνο ανάμνηση για τους παλιότερους. Για τους νεότερους κάτι το άγνωστο.
Σήμερα σε όλα τα σχολεία γίνονται εκδηλώσεις αποχαιρετισμού που η συμμετοχή δεν είναι καν υποχρεωτική, όσο οι τάξεις στην βαθμίδα εκπαίδευσης είναι πιο ψηλά. Ήταν το 1973 που μια γυμναστική συνήθεια έφτανε στο τέλος της. Κάθε χρόνο τέτοιες εποχές από το 1940 τα στάδια και τα γυμναστήρια φιλοξενούσαν την μαθητιώσα νεολαία να επιδεικνύουν τα αθλητικά τους προσόντα κάθε χρόνο και σε μεγαλύτερου βαθμού δυσκολίας άθληση. Αλλά και στα μεγάλα προαύλια των σχολείων. Τα προαύλια του 1ου 2ου 3ου δημοτικού και εξαταξίου γυμνασίου στην Άρτα έσφυζαν από ζωή.
Είτε ατομικά, είτε ομαδικά, είτε με όργανα γυμναστικής που σήμερα είναι άγνωστα, οι μαθητές έκλειναν την σχολική χρονιά με συγκίνηση και υποσχέσεις για το μέλλον Το αθλητικό φανελάκι με τις ράντες και το σορτσάκι στα εθνικά χρώματα και τα λευκά πάνινα παπούτσια, οι λεγόμενες τένες, κυριαρχούσαν. Αργότερα το βαμβακερό φανελάκι με λαιμόκοψη με τυπωμένα τα στοιχεία του σχολείου και το έτος, προϋπόθεταν ένα μεγαλύτερο κόστος, αφού έφεραν τα διακριτικά με εκτύπωση.
Μεγάλος κόπος και πολυήμερες πρόβες από τους γυμναστές που ο καθένας είχε ετοιμάσει πρωτόγνωρους σχηματισμούς για να εντυπωσιάσει κοινό και μαθητές. Τα άλματα, οι δρόμοι ταχύτητας και οι γυμναστικοί σχεδιασμοί περισσοτέρων του ενός που έφταναν μέχρι οκτώ ατόμων, επιδίδονταν οι μαθητές σε επιδείξεις μπροστά στο κοινό που ήταν γιορτινό.
Γονείς, δάσκαλοι, συγγενείς το θεωρούσαν γιορτή και ήταν όλοι τους εκεί. Ασκήσεις ακριβείας, όπως αναπηδήσεις, εκτάσεις, ανατάσεις των χεριών, κλίση της κεφαλής αριστερά, δεξιά, πρηνηδόν οκλαδόν και πολλές άλλες ασκήσεις που εκτελούσαμε όλοι με εντυπωσιακή ακρίβεια.
Οι θέσεις όλες είχαν ήδη χαραχθεί με ασβέστη. Τα παιδιά σε στάση ανάπαυσης μέχρι να αρχίσει η εκδήλωση, ακούν την ομιλία από τον διευθυντή του σχολείου, ο οποίος ήταν ανεβασμένος σε μια ξύλινη έδρα μιλά για την εκδήλωση με βλέμμα στραμμένο προς τους επισήμους και τους θεατές. Αρχικά οι μαθητές παρήλαυναν ενώπιον του κοινού και ο καλύτερος αθλητής κρατούσε την σημαία και οι παραστάτες διάφορα πλακάτ, όπως «Νους υγιής εν σώματι υγιή». Το ρητό που εξέφραζε το εκπαιδευτικό σύστημα για πολλά χρόνια…
Δάσκαλοι και μαθητές προσπαθούσαν να αποδείξουν στους θεατές ότι κατείχαν πνεύμα ομαδικότητας, τέλειο συγχρονισμό, συντονισμό και πειθαρχία. Ήθελαν να εντυπωσιάσουν και να δείξουν τη σωστή λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος. Την περίοδο εκείνη δεν είχαν καταργηθεί ακόμα οι ποδιές, οπότε υπήρχαν μαθήτριες που επιδείκνυαν τις γυμναστικές τους ικανότητες φορώντας τη σχολική ποδιά.
Η εκδήλωση έκλεινε με τον εθνικό ύμνο και την υποστολή της σημαίας. Η κατάργηση των γυμναστικών επιδείξεων έγινε στο πλαίσιο μιας σειράς μεταρρυθμίσεων στην παιδεία. Όπως αναφέρει και ο Ευάγγελος Αλμπανίδης, καθηγητής Ιστορίας της Φυσικής Αγωγής και του Αθλητισμού, στο περιοδικό «Άθληση και Κοινωνία», υπήρχαν οι θιασώτες και οι αρνητές. Οι θιασώτες υποστήριζαν τις γυμναστικές επιδείξεις λόγω «ομοιογένειας, ομοιομορφίας, ρυθμικών κινήσεων, ποικίλων παραγγελμάτων με συνέπεια την πειθαρχία και την ευταξία των μαθητών και μαθητριών».
Αντίθετα, από τους αρνητές θεωρήθηκε ότι οι γυμναστικές επιδείξεις «δημιουργούσαν σωρεία προβλημάτων στην εν γένει σχολική ζωή… Ο εντυπωσιασμός, η ακριβής και συντονισμένη εξέλιξη των ασκήσεων από τους μαθητές και τις μαθήτριες απαιτούσαν πολύμηνη προετοιμασία, δημιουργούσαν εντάσεις, παρακώλυαν το συνολικό πρόγραμμα του σχολείου και αποπροσανατόλιζαν το μάθημα της Φυσικής Αγωγής. Η κατάργησή τους ελευθέρωσε τους μαθητές».
Μπορεί οι γυμναστικές επιδείξεις να αποτελούν παρελθόν, οι μνήμες τους, όμως, είναι ακόμα ζωντανές…
* Ο Νικόλαος Καραδήμας είναι συγγραφέας
με καταγωγή από την Άρτα