Γράφει ο Δημήτρης Ντάλας
Όταν μια βαθειά εσωτερική ανάγκη σε παρασύρει να εκφραστείς για κάτι ιδιαίτερα σημαντικό που βίωσες από κοινού με καλούς φίλους, δύσκολα μπορείς να συγκρατηθείς κι ας αποτελεί ίσως, μια επανάληψη.
Και εξηγούμαι. Την περασμένη Τετάρτη το απόγευμα στη γειτονική πόλη των Ιωαννίνων έγινε η παρουσίαση ενός βιβλίου που θα αποτελέσει σταθμό στον τόπο, το χρόνο και το λόγο. Συγγραφέας του έργου ο φιλόλογος Νίκος Καρατζένης και ο τίτλος του: «Ποιμένων Λόγος». Ο πολυχώρος πολιτισμού «Δημήτρης Χατζής» γέμισε ασφυκτικά με κόσμο από πολύ νωρίς. Εκτός από τον συγγραφέα μίλησε ο δήμαρχος Βορείων Τζουμέρκων, Γιάννης Σεντελές που ήταν και ο χορηγός της έκδοσης, και ο «δικός μας» φιλόλογος καθηγητής Βασίλης Τάτσης. Όλοι τους με μια λέξη ήταν συγκλονιστικοί! «Έγραψαν» από βήματος και η κάθε τους λέξη ήταν κατάθεση ψυχής.
Ένας αγαθός γίγαντας από σκηνής ο Νί- κος. Άνοιγε τα μακριά του χέρια και αγκάλιαζε όλη την αίθουσα. Μας κοίταζε όλους με το ευτυχισμένο του ύφος και την γλυκιά συγκατάβαση γι’ αυτά που άκουγε. Χαρισματικός, αφοπλιστικός, παραστατικός, καταιγιστικός, ουσιαστικός, διαπεραστικός. Άπλωνε με το λόγο του μια ευφορία συμμετοχής σε κάτι πρωτόγονο, αλλά και ξεχασμένο. Όλες του οι λέξεις έντυναν τον ποι- μενικό του οίστρο. Λέξεις που αποτελούν αναστολή στον σημερινό γλωσσικό κατήφορο. Καταλάβαινες ότι όλη η ζωή αυτού του ευλογημένου ανθρώπου είναι ένα κεφάλαιο πόθου.
Έκανε μια ανασύνθεση ανάμεσα στη μνή- μη, το βίωμα, και την τρέλα του σαν σε παραίσθηση. Ζούσε έντονα τις στιγμές του με συγκίνηση και με την αδιαμφισβήτητη αλήθεια του. Ένας σπουδαίος αφηγητής ξεχειλισμένος από πυρετώδη ενέργεια που τον διαπερνούσε ο χρόνος. Είχε τον πλήρη αυτοέλεγχο και την επίγνωση του εύκολου ξεστρατίσματος πάνω στον ενθουσιασμό του. Σε ανάγκαζε να ρουφάς άπληστα φράσεις ξεχασμένες, παρατημένες και περιφρονημένες στον κύκλο του χρόνου.
Ανάμεσα στις ανάσες του, ακούστηκε κάποια στιγμή να λέει: μήπως σας κούρασα; Τα λέω καλά; Θέλετε να σταματήσω τώρα; -Όχιιιιι! Ολοκλήρωσε την ομιλία του με πολλά ξεσπάσματα ερωτισμού, ίσως και έρωτα για τον ποιμενικό τρόπο ζωής. Το ντοκιμαντέρ που ακολούθησε, νομιμοποίησε αυτό που ζούσαμε όλοι. Τον απολαύσαμε ολοζώντανο να ανεβαίνει μαζί με τα κοπάδια τις πλαγιές του Σμόλικα και των άλλων βουνών της πατρίδας μας.
Δυο λόγια και για όσους δεν είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν. Ποιητής και ερευνητής. Λόγιος και βλάχος στις στάνες. Ερωτικός και χαλκέντερος. Υπηρέτης του βιώματος και πολέμιος της μυθοπλασίας και του φολκλόρ. Ακολούθησε δεκάδες εκατοντάδες τζοπαναραίους, τους έκανε αδέλφια του, τους ένιωσε, δέθηκε στενά, έφαγε ψωμί και τυρί μαζί τους για ολόκληρες βδομάδες σε μια ιδανική σύζευξη. Απέρριπτε ό,τι τον εμπόδιζε να επιδοθεί χωρίς φραγμούς στις αισθήσεις του πάθους του.
Η σωματική κούραση γινόταν σωματική ηδονή θαρρείς και ο εγκέφαλός του ήταν πλασμένος μόνο γι’ αυτό σε μια επαναλαμβανόμενη ροή των ίδιων εικόνων και συναισθημάτων. Πάνω στο βουνό με το κρύο διαπεραστικό και βυθισμένος στο μισοΰπνι του, είχε την αίσθηση ότι βρισκόταν μέσα στο κορμί των προβάτων. Μια ζωή στον ελεύθερο χρόνο του βρισκόταν στο έλεος του επόμενου σκάρου.
Διάβηκε το σύνορο ο Νίκος, κατέβηκε στο βάθος ενός άλλου κόσμου και ανέδειξε τον πολιτισμό του με όλες τις κοινωνικές ιδιαιτερότητες. Βούτηξε στους αιώνες και σε εκατοντάδες γενιές. Το βίωμα το έκανε λέξεις φορτισμένες, το έκανε μεγάλο βιβλίο με την τέχνη του και την πολύχρονη απασχόληση, το έκανε λεξικό για τους επόμενους που θα έλθουν να ζήσουν στον ίδιο τόπο. Καθόλου, νομίζω, δεν θα ήταν υπερβολή να λέγαμε ότι κοντά στον Νίκο Καρατζένη ζήσαμε μια βραδιά σαν να βλέπαμε μια υπέροχη ταινία: την αυτοκρατορία των αισθήσεων.