Γράφει ο Κώστας Τραχανάς
Στις 15 Ιουλίου του 1974 η ελληνική χούντα του δικτάτορα Ιωαννίδη με τη στήριξη της ΕΟΚΑ Β΄ οργανώνει πραξικόπημα στην Κύπρο και ανατρέπει τον νόμιμο πρόεδρό της αρχιεπίσκοπο Μακάριο.
Στις 20 Ιουλίου στρατιωτικές δυνάμεις της Τουρκίας αποβιβάζονται στο νησί. Αντί για την ένωση που διαλαλούσε η ΕΟΚΑ Β΄, ήρθε η διχοτόμηση με το 38% να μετατρέπεται σε κατεχόμενο από την Τουρκία έδαφος! Πόλεμος δεν έγινε. Περάστε ελεύθερα! Ήταν για τους Τούρκους του Ετσεβίτ ένας ήσυχος και αναίμακτος περίπατος. Στους Έλληνες και Κύπριους που θα υπερασπιζόταν το νησί ήρθε από την ανωτέρα Διοίκηση της Λευκωσίας το περίφημο και προσβλητικό: Κύριοι, πάτε για ύπνο!
Η 181 Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού, στην οποία ανήκε ο Αρτινός Τάκης Ντάλας, καταστράφηκε εντελώς και οι περισσότεροι στρατιώτες της αιχμαλωτίστηκαν, μαζί και ο Τάκης Ντάλας. Εκατοντάδες αξιωματικοί και στρατιώτες άφησαν τα κόκαλά τους στον αφιλόξενο Πενταδάκτυλο της Κύπρου… Το μικρό οδοιπορικό του Τάκη Ντάλα στην Κύπρο του ΄74 είναι μια ελάχιστη απόδοση τιμής στους στρατιώτες που χάθηκαν σ΄ έναν παράλογο πόλεμο που δεν έγινε και στους στρατιώτες που έζησαν μέσα στις εφιαλτικές φυλακές της αιχμαλωσίας (Άδανα και Αμάσεια) και ευτύχησαν να επιστρέψουν ζωντανοί στα σπίτια τους.
Η μνήμη της Κύπρου του ΄74 είναι γεμάτη πληγές .Γι΄αυτό πονά περισσότερο ακόμα. Κι ό,τι πονά δεν θέλουμε να το θυμόμαστε. Ο Τάκης Ντάλας κράτησε αποθηκευμένη βαθιά στην ψυχή του για μισό αιώνα αυτή την απερίγραπτη περιπέτεια που έζησε για εκατό εξοντωτικές ημέρες αιχμαλωσίας στην Τουρκία.
Ο λοχίας της Εθνικής Φρουράς Κύπρου, Τάκης Ντάλας, με ύφος γραφής ανεπιτήδευτο, αυθόρμητο, έντονης ζωντάνιας και προφορικότητας, με λόγο προσωπικό και εξ αυτού σταράτο, λακωνικό, κρουστό, διανθισμένο με λαϊκές εκφράσεις, αιχμαλωτίζει στο χαρτί ό,τι βλέπει ό,τι ακούει και ό,τι επαισθάνεται. Με άλλα λόγια οτιδήποτε προσλαμβάνει υπό την καταπρόσωπο θέαση των πραγμάτων, εκ των ένδον και πάντοτε εντός των ορίων της οπτικής του ακτίνας, με ενάργεια, ειλικρίνεια και χωρίς περιστροφές, ενίοτε δηκτικά θυμηδής, ως φαίνεται μη διαπνεόμενος από «άγιον επιθετικόν πνεύμα», σκιαγραφεί με ρεαλισμό, νέτα σκέτα, τη βιωμένη εμπειρία της στρατιωτικής του θητείας και την αιχμαλωσία του στην Κύπρο του ΄74.
Φειδωλός σε εγωτικές αναφορές, συνυφαίνει το προσωπικό του βίωμα με το συλλογικό, με ό,τι δηλαδή ζούσαν ως πολεμική περιπέτεια και ανθρώπινη αγωνία οι στρατευμένοι οπλίτες Έλληνες και Κύπριοι, οι οποίοι ηθελημένα ή αθέλητα στροβιλίζονταν στις ίδιες ή παρόμοιες περιστάσεις.
Πρόκειται για την ιστορία ενός Έλληνα αιχμαλώτου στην Κύπρο του ΄74. Το βιβλίο αυτό ως ένα μικροϊστορικό τεκμήριο είναι η γραπτή μνημείωση της εξατομικευμένης, συνάμα και με συλλογική εκβολή πολεμικής εμπειρίας και αιχμαλωσίας. Μία προσωπική, βιωματική κατάθεση, η οποία παρά την ενυπάρχουσα μερίκευση ή υποκειμενικότητα, επάξια συναρθρώνεται ως ιδιαίτερο απότμημα με την Ιστορία της Κύπρου του ΄74. Κατά τη γνώμη μου πολλά πρόσωπα και γεγονότα ο Τάκης Ντάλας τα αποκρύβει…
Ποιος είναι: Ο Δημήτρης (Τάκης) Ντάλας γεννήθηκε το έτος 1953 στο Δίστρατο Άρτας, όπου έζησε τα όμορφα παιδικά του χρόνια. Σε ηλικία 12 χρονών κατέβηκε μαζί με την οικογένειά του στην πόλη για να φοιτήσει στο γυμνάσιο αρρένων. Μετά τα γυμνασιακά του χρόνια ακολούθησε στην Αθήνα ναυτιλιακές σπουδές, τις οποίες διέκοψε για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία. Εργάστηκε στη ΔΕΗ για 35 χρόνια και ασχολήθηκε στον ελεύθερο χρόνο του με τον πολιτισμό, τη φωτογραφία και τις δενδροκαλλιέργειες. Την τελευταία δεκαετία αρθρογραφεί στην τοπική εφημερίδα «Ταχυδρόμος Άρτας». Είναι παντρεμένος από το 1978 με τη Σοφία Κάτσινου, με την οποία απέκτησε δυο αγόρια, τον Γιώργο και τον Βαγγέλη, έχει και τέσσερις εγγονές.
