Αμφιβολίες το μυαλό μου βασανίζουνε πολλές, Αμφιβολίες τρελές
Γεννιέσαι, Συγχαρητήρια! Και αμέσως ξεκινάς τις πράξεις. Κλαις, τρως, αποβάλεις, χωρίς να εξηγείς τίποτα, σε κανέναν. Κι αν κάποιος δεν σου κάνει τα χατίρια, αρχίζεις αμέσως τις διαμαρτυρίες. Μπορείς να κλαις διαμαρτυρόμενος τις μι- σές ώρες της ημέρας. Μετά σε αναλαμβάνει το εκπαιδευτικό σύστημα, το εργασιακό σύστημα, το πολιτικό σύστημα,… το Σύστημα γενικώς.
Και όσο μεγαλώνεις, τόσο μειώνεις τις πράξεις σου και αυξάνεις τις θεωρίες σου. Στα φοιτητικά σου χρόνια, ξεκινάς με θεωρίες «περί έρωτος» και «περί της μάχης των δύο φύλων». Μετά οι θεωρητικές σου γνώσεις αυξάνονται, με το πως γίνονται σωστά όλες οι δουλειές, πως γίνεται κάποιος καλό ή κακό αφεντικό, ποιος είναι ο καλός εργαζόμενος. Λίγο αργότερα, σε «αρπάζει» η πολιτική, και μπορείς να εξηγείς για ώρες, ποιοι καταδυναστεύουν τους λαούς, ή τα καλά της «ελεύθερης αγοράς». Από την ημέρα του γάμου σου και μετά, είσαι γνώστης του πως σκέφτονται όλες οι γυναίκες (ή άντρες), και τι θέλουν όλες οι γυναίκες (ή άντρες), όχι μόνο η «δικιά σου» (ή δικός σου).
Συνεχίζεις και μεγαλώνεις, και οι θεωρίες σου απλώνονται παντού. Έχεις θεωρία για το περιβάλλον και τη μόλυνσή του, πώς θα προβλέψουμε τους σεισμούς, πώς πρέπει να αντιμετω- πίζουμε τους Τούρκους, πώς θα αποφύγουμε τις πλημμύρες, και θα σβήσουμε όλες τις φωτιές. Και αφού το γνωστικό σου πεδίο καλύψει κάθε πτυχή του «πυρ, γυνή και θάλασσα», δεν φτάνει μόνο να κατέχεις την «θεωρία των πάντων», πρέπει να πείσεις και τους άλλους. Βασικά, αρχίζεις την έκθεση των θεωριών σου με σκοπό να πείσεις για την ορθότητά τους, αλλά τελικά καταλήγεις να προσπαθείς να πείσεις πως μόνο εσύ και ίσως 2-3 άλλοι κατέχετε την πραγματική αλήθεια.
Κι όλα αυτά θεωρητικά. Δεν το λέω για κακό. Γιατί ως γνωστόν «Χωρίς επαναστατική θεωρία δεν μπορεί να υπάρξει επαναστατική δράση». Αλλά το πρόβλημα δημιουργείται όταν, όσο αναπτύσσεις τις θεωρίες σου, δεν βρίσκεις καθόλου χρόνο για πράξεις. Κι αυτό είναι δύσκολο να το καταλάβεις, γιατί «Στη θεωρία, δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ πράξης και θεωρίας. Στην πράξη, υπάρχει». Και η θεωρία που μάλλον πρέπει να κατακτήσεις πρώτα απ’ όλες, είναι ότι «Η πράξη θα σε περιγράψει και θα σε προσδιορίσει». Από θεωρίες είμαστε χορτάτοι όλοι.
Και το πρόβλημα της «πράξης» δεν είναι απλώς «θεωρητικό» ή «ηθικό» ή «κοινωνικό», όπως το συζητάμε τώρα. Το πρόβλημα της «πράξης» εί- ναι πρωτίστως «πρακτικό». Δηλαδή, «Μέσα στην αόριστη θεωρία ότι όλα στον κόσμο είναι λάθος, κάθε σταθερή αίσθηση ευθύνης εξαφανίζεται». Κι αν εξαφανίζεται η ευθύνη, τότε γινόμαστε κι εμείς ίδιοι με το τέρας που κατηγορούμε. Και αυτό είναι πολύ πιο βαρύ, αν είσαι νέος. Αν βρίσκεσαι στην ηλικία που η φύση σε έχει προικίσει με όλη την απαιτούμενη ενέργεια για να πράττεις συνεχώς και αδιαλείπτως. Γι’ αυτό ειδικά αν είσαι νέος, και Αμφιβολίες το μυαλό σου βασανίζουνε πολλές, Αμφιβολίες τρελές, «πράξε» χωρίς καθυστέρηση. Διαφορετικά, είτε σου αρέσει, είτε όχι, είσαι κι εσύ ένας «Νέος της Σιδώνος».
«Νέοι της Σιδώνος», Μανόλης Αναγνωστάκης. (Το Ποίημα Ανήκει στη συλλογή «Ο Στόχος», (1970), γραμμένο κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Θυμίζει τους Σιδώνειους νέους του Καβάφη).
Καλή κι εγκάρδια η συντροφιά σας, όλο νιάτα./ Κορίτσια δροσερά – αρτιμελή αγόρια/ Γεμάτα πάθος κι έρωτα για τη ζωή και για τη δράση./ Καλά, με νόημα και ζουμί και τα τραγούδια σας/ Τόσο, μα τόσο ανθρώπινα, συγκινημένα,/ Για τα παιδάκια που πεθαίνουν σ’ άλλην ήπειρο/ Για ήρωες που σκοτώθηκαν σ’ άλλα χρόνια,/ Για επαναστάτες Μαύρους, Πράσινους, Κιτρινωπούς,/ Για τον καημό του εν γένει πάσχοντος Ανθρώπου./ Ιδιαιτέρως σας τιμά τούτη η συμμετοχή/ Στην προβληματική και στους αγώνες του καιρού μας/ Δίνετε ένα άμεσο παρών και δραστικό – κατόπιν τούτου/ Νομίζω δικαιούσθε με το παραπάνω/ Δυό δυό, τρεις τρεις, να παίξετε, να ερωτευθείτε,/ Και να ξεσκάσετε, αδελφέ, μετά από τόση κούραση./ (Μας γέρασαν προώρως, Γιώργο*, το κατάλαβες;)
(*Γιώργο: ο ποιητής απευθύνεται σε φίλο του.)
Αθώος, λόγω Αμφιβολιών