Τα γεγονότα της Αλώσεως της Πόλης το 1453, μας είναι γνωστά από τους τέσσερις ιστορικούς, τον Μπάρμπαρο, τον Λεονάρδο, τον Χίο και κάποιους άλλους. Σε όλα αυτά προστίθεται τελευταία και η διήγηση ενός Σέρβου Γενίτσαρου, που έλαβε μέρος στην άλωση της Πόλης.
Πριν 14 χρόνια εκδόθηκαν στη Γερμανία τα απομνημονεύματα ενός Σέρβου Γενιτσάρου που βρέθηκαν καταχωμένα κάπου στην Αυστρία. Συμπτωματικά βρήκα το βιβλίο στην κρατική βιβλιοθήκη του Μονάχου. Πρόκειται για διηγήσεις του Κώστα Κονσταντίνοβιτς από την Οστραβίτσα της Σερβίας.
Ο Κώστας κάνει μια περιγραφή την ημέρα της Άλωσης, μια και πρωταγωνιστεί ο ίδιος στα γεγονότα. Ανήκει στο σώμα που έχει στείλει ο Σέρβος Δεσπότης Μπράνκοβιτς για να βοηθήσει τον Σουλτάνο Μωάμεθ στην πολιορκία.
Μάλιστα λέει πως έφεραν στον σουλτάνο Μεχμέτ (Μωάμεθ) 1.500 άλογα, τα οποία ζήτησε από τον Σέρβο. Ο ίδιος γράφει πως παρέμεινε εκεί, αν και νέος, γιατί φοβήθηκαν να φύγουν μην τους σκοτώσουν οι Τούρκοι. Για τον Μωάμεθ τον πορθητή γράφει συνεχώς πως ναι μεν ήταν μεγάλος στρατηγός αλλά σαν χαρακτήρας ήταν απατεώνας και δόλιος κι ακόμα ότι μπορούσε να παραπλανεί και μετά να παίρνει αυτό που ήθελε.
Σε έρευνά μου βρήκα πως οι περιγραφές του Κώστα Κωνσταντίνοβιτς παρουσιάζονται σαν σημειώσεις ενός Πολωνού Γενίτσαρου. Το σφάλμα δημιουργείται προφανώς από τον τόπο καταγωγής του Κώστα Κωνσταντίνοβιτς. Ο μεταφραστής μπέρδεψε την Οστραβίτσα που σήμερα βρίσκεται στην Κροατία με την Οστράβα της Πολωνίας. Στις μεταφράσεις, όμως, των Γερμανών προκύπτει ότι είναι Σέρβος.
Δεν θα αναλύσω εδώ τα γεγονότα της πολιορκίας αλλά θα παραμείνω στο τελευταίο κομμάτι, αφού οι Τούρκοι μπήκαν στην Πόλη. Ακολουθεί η διήγηση ο Κωνσταντίνοβιτς τον θάνατο του Παλαιολόγου.
«…Είχαμε στρατοπεδεύσει μπροστά από την Πύλη της Αδριανούπολης. Μετά από πολλούς βομβαρδισμούς ήρθε ρήγμα στα τείχη. Αρχικά πέρασε μέσα μια ομάδα Γενιτσάρων και ακολούθησαν και άλλοι. Όταν λαβώθηκε ο καπετάνιος των αμυνόμενων (ίσως εννοεί τον Ιουστινιάνη) έσπασε η άμυνα και άρχισε να εισβάλει ο στρατός του σουλτάνου.
Ο Αυτοκράτορας με περίπου 1.000 στρατιώτες που ήταν συγκεντρωμένοι στην πλατεία δεν μπορούσαν να καλύψουν όλο το φάσμα άμυνας των τειχών. Εδώ δόθηκε η τελευταία μάχη. Ο Αυτοκράτορας με τους δικούς του άρχισαν να μονομαχούν με τους Τούρκους και να πέφτει ένας μετά τον άλλο. Εδώ σκοτώθηκε και ο Αυτοκράτορας.
Τότε ένας Γενίτσαρος, που ονομάζονταν Σαργιελλέν (ο συγραφέας του βιβλίου “σημειώσεις ενός πολωνού Γενίτσαρου” τον ονομάζει Σαφαλέρ) τον σήκωσε και του έκοψε το κεφάλι. Στην πόλη σφάζαμε όποιον άντρα βρίσκαμε και καίγαμε σπίτια και εκκλησίες. Όσους άνδρες συλλάβαμε, τους αποκεφαλίσαμε ενώ μοιράσαμε γυναίκες και παιδιά.
Όταν ηρέμησαν τα πράγματα ο Σαργιελλέν παρουσιάστηκε στο Σουλτάνο και ακούμπησε στα πόδια του το κομμένο κεφάλι. Αφέντη μου είπε, εδώ το κεφάλι του άσπονδου εχθρού σου».
Ο Σουλτάνος αρχικά το δέχτηκε με επιφύλαξη και κάλεσε κάποιον αιχμάλωτο Ανδρέα. Τον ρώτησε αν αναγνωρίζει ή μάλλον τίνος θα μπορούσε να είναι το κομμένο κεφάλι. Εκείνος του απάντησε πως είναι το κεφάλι του Βασιλιά μας Δραγάση (Παλαιολόγος). Τότε ο σουλτάνος χάρισε στον Σαργιελλέν, άλογα, χρήματα, πολύτιμα ρούχα και του έδωσε υψηλά αξιώματα και τον διόρισε βοεβόδα στο Αϊδίνι στην Ανατολία. Την Άλωση την κλείνει με την παράδοση του Γαλατά – Πέρα.
Είτε αληθεύουν όλα αυτά, είτε όχι, που εν μέρει αληθεύουν, καθότι συμφωνούν και με τις διηγήσεις των άλλων, που γράψανε για την Άλωση, θα πρέπει στο εξής να λαμβάνεται και αυτή η ιστορία υπόψη για το τέλος του τελευταίου υυτοκράτορα.
Ο ίδιος ο Κώστας στις σημειώσεις του κάνει πολλές αναφορές ακόμα, για την κατάληψη της Σερβίας, του Μοριά, της Τραπεζούντας, της Βλαχίας, της Βοσνίας, τον πλούτο του σουλτάνου Μωάμεθ του πορθητή, τους πρώτους αρματολούς κτλ.