Στο Βασίλειο της Νεαπόλεως, το οποίο ακόμα και τότε αρκετοί ονόμαζαν Βασίλειο των Δύο Σικελιών λόγω της προϊστορίας του, ονομαζόμενοι και επίσημα έτσι από το 1816 έως το 1860, είχαν εγκατασταθεί πάρα πολλοί Έλληνες πρόσφγες, έμποροι και Στρατιώτες που προσέφεραν τις υπηρεσίες τους.
Έχουμε και την ίδρυση του Μακεδονικού Συντάγματος με τον Ηπειρώτη Πάνου να χρηματοδοτεί το τάγμα που ηγούνταν. Οι Έλληνες συσπειρώνονται σε δικές τους κοινότητες που οι Ναπολιτάνοι τις ονομάζουν Nazione di Greca.
Στη Νάπολη και στην Αδριατική, στα λιμάνια του Βασιλείου της Νεαπόλεως, έφτασαν πολλοί Ηπειρώτες καποτάδες από την Άρτα και τα Ιωάννινα. Ανάμεσα από αυτούς θα επιλέγει το Βασίλειο αργότερα κατασκόπους αλλά και προξένους, όπως έχω αναφέρει και με την οικογένεια Πάνου.
Από τα είδη εισαγωγής που βρήκαν μεγάλη αποδοχή στο Βασίλειο ήταν η Ηπειρώτικη κάπα, η λεγόμενη cappotta greca. Αρχικά γίνονταν μόνο εισαγωγή και πώληση και υπήρχαν και ράφτες για επισκευές. Οι Αρτινοί του Βασιλείου φαίνεται να αποτέλεσαν ξεχωριστό κομμάτι των Ελληνικών Κοινοτήτων, δηλαδή του Nazione Greca και ονομάστηκαν Nazione Greca di Arta.
Οι Αρτινοί καποτάδες για να αποφύγουν τα πολλά κόμιστρα επιννοήθηκαν να εισάγουν το ύφασμα και να την ράβουν εκεί. Αυτούς ακολούθησαν και οι Συρρακιώτες. Σαλαώρα – Βασίλειο της Νεαπόλεως, λοιπόν, και το εμπόριο ανθούσε.
Στα αρχεία της Νεάπολης αναφέρονται στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα τέσσερις Maestri di Cappoti. Δύο Αρτινοί και δύο Συρρακιώτες. 1. Θεόδωρος Κωνσταντίνος του Ελληνικού Έθνους της Άρτας, πατέρας της Σοφίας. 2. Αθανάσιος Ζαβογιάννης από το Συρράκο του Ελληνικού Έθνους, νονός του Κωσταντίνο Δρόσου. 3. Αθανάσιος Σταμούλης από το Συρράκο, του Ελληνικού Έθ- νους, νονός του Γιάννη Δερμανή. 4. Θεόδωρος Κώστας του Ελληνικού Έθνους της Άρτας, πατέρας του Παναγιώτη.
Γενικά η τέχνη αυτή παρέμεινε σε Ελληνικά χέρια και δη Ηπειρωτών. Το εμπόριο, όμως, το χειρίστηκαν ντόοπιοι Ιταλοί επιχειρηματίες. Αργότερα από το Λιβόρνο κάποιοι Αρτινοί και Γιαννιώτες, προφανώς Συρρακιώτες ή απο Καλαρρύτες μετακόμισαν στη Σαρδηνία, όπου εφτιαξαν και το πρώτο εργαστήριο κατασκευής κάπας.
Αυτό έγινε στα 1771 από κάποιον Στάϊκο. Ηταν μια ξεχωριστή δική του κάπα που σε λίγα χρόνια θα έρθει σε σύγκρουση με την παραδοσιακή Ηπειρώτικη. Κάποια από τα εργαστήρια αργότερα από την ένωση της Ιταλίας και μετά, επιδώθηκαν στο να κατασκευάζουν παλτό.
Βλέπουμε, λοιπόν, πως η συγκεκριμένη ραπτική στην Ιταλία έχει την ρίζα της στην Άρτα και την Ήπειρο. Κείμενα από το αρχείο Νεαπόλεως θα δημοσιευθούν στην Β΄ έκδοση της μελέτης μου «Το εμπόριο της Αρτινής Κάπας».