Για το ΠΑΣΟΚ που – όπως διατείνεται η ηγεσία του – φιλοδοξεί να ηγηθεί και πάλι της κεντροαριστεράς, η μάχη τώρα αρχίζει.
Μέχρι την Κυριακή των εκλογών απλώς ακολουθούσε την πορεία του, δίχως πολιτικό όρα- μα, με ένα και μόνο κομματικό στόχο: να μη χά- σει ποσοστό και εί δυνατόν να αυξηθεί η δύναμή του ώστε να εδραιώσει τη θέση της η νέα ηγεσία… Και μέχρι τότε, ακόμα και τις τελευταίες ώρες της προεκλογικής περιόδου, πρόβαλε σκιές στο σκοτάδι και αερικά στους ανέμους…
Ο κύκλος αυτός έκλεισε με θετικό εκλογικό αποτέλεσμα για το ΠΑΣΟΚ. Και πλέον αρχίζουν τα δύσκολα. Τώρα που η περίσκεψη κυριαρχεί και η σιωπή βασιλεύει, δεν αρκεί να λες όχι. Δεν είναι αρκετό να απορρίπτεις τα πάντα. Έστω και αν είσαι ΚΚΕ…
Έρχονται νέες εκλογές και η ελληνική κοινωνία που κατακρεούργησε την παιδική χαρά του ΣΥΡΙΖΑ, πριμοδοτώντας την αδίστακτη ΝΔ εί- ναι εμφανώς εμβρόντητη, ίσως και τρομοκρατημένη από το αποτέλεσμα. Με την ψήφος της προφανώς και δεν επικρότησε το έγκλημα των Τεμπών, την αισχροκέρδεια στην ενέργεια, την ανεξέλεγκτη ακρίβεια, την συγκάλυψη της παιδεραστίας, το σκάνδαλο των υποκλοπών, τις τεράστιες αναθέσεις, τα θύματα της πανδημίας, την διάλυση της δημόσιας Υγείας…
Η Ελληνική κοινωνία είναι σε βαθιά περίσκεψη. Αναστοχάζεται και εκτείνει τα αυτιά της για να ακούσει κάτι. Όχι μισόλογα και υπεκφυγές. Η ίδια εύχεται να αναθεωρήσει την επιλογή της ευελπιστώντας σε προτάσεις ειλικρινείς και ρεαλιστικές. Στην διατύπωση πολιτικού λόγου: καθαρού, διαυγή, σαφούς… Και ακολούθως, ελπίζει να δει ξεκαθάρισμα τάσεων και στάσεων. Και επιλογή συμμάχων και αντιπάλων…
Για το ΠΑΣΟΚ μιλώ που πρέπει εδώ και τώρα, να ορίσει τη διαδρομή στον πολιτικό χάρτη και να ανάψει τα φώτα πορείας του. Δηλαδή, να ξεκαθαρίσει πού και με ποιούς θέλει να πάει… Αυτά θεωρώ απαραίτητο ότι πρέπει να απαντηθούν άμεσα καθώς είναι ευκολότερα όντας στη σφαίρα της τακτικής.
Σε στρατηγικό επίπεδο, το θέμα είναι ακόμα πιο σύνθετο. Το ΠΑΣΟΚ (αυτό)προσδιορίζεται ως Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Μόνο που η σοσιαλδημοκρατία πλέον είναι υδαρές κέλυφος και ο καθένας δίνει ό,τι περιεχόμενο τον συμφέρει… Προφανώς, αυτό αποτελεί κεντρικό υπαρξιακό ζήτημα για τη Σοσιαλιστική Διεθνή και δεν είναι καθόλου εύκολο να απαντηθεί.
Όμως για το ΠΑΣΟΚ η κλεψύδρα του χρόνου εξαντλείται και τα χρονικά περιθώρια στενεύουν. Και άρα πρέπει αυτενεργώντας – έστω και υπό αυτές τις συνθήκες – να ορίσει τις συντεταγμένες στις οποίες θα κινηθεί και το γήπεδο στο οποίο θα παίξει… Αν βέβαια φιλοδοξεί πραγματικά να ξαναπάρει τη θέση του στην ελληνική πολιτική αρένα. Σε αντίθετη περίπτωση θα έχει την τύχη τόσων άλλων κομμάτων που ήρθαν, έλαμψαν και έσβησαν σαν κομήτες.
Βέβαια, το ΠΑΣΟΚ δεν είναι χθεσινό και γι΄ αυτό και άντεξε μέχρι τώρα. Όμως έστω και έτσι, αν άμεσα δεν κατορθώσει να ξαναγίνει ελκυστικός πολιτικός φορέας – και όχι αποκούμπι δυσαρεστημένων και αναποφάσιστων πολιτών – θα χαθεί για πάντα στην άβυσσο της ιστορίας. Συνεπώς, τα όποια εκλογικά κέρδη θα μπορούσαν να θεωρηθούν συγκυριακά και εφήμερα. Οφείλονται – κατά βάση – στη διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ και προφανώς το ΠΑΣΟΚ δεν είναι το μοναδικό κόμμα που στις εκλογές της 21ης Μαΐου αύξησε τη δύναμή του. Όλοι απέσπασαν κομμάτια από τον ΣΥΡΙΖΑ. Μόνο που τα κομμάτια αυτά κάποτε αποτελούσαν σάρκα από τη σάρκα του ΠΑΣΟΚ…
Και είναι καιροσκοπικοί και πάντως ανεδαφικοί οι πανηγυρισμοί για τον μερικό επαναπατρισμό ανέστιων και περιπλανώμενων ψηφο- φόρων. Σύμφωνα με τα λεγόμενα ποιοτικά χαρακτηριστικά των δημοσκοπήσεων, εξίσου σημαντικό μερίδιο από τα κουρέλια του ΣΥΡΙΖΑ προσέλκυσε η ΝΔ που μεταξύ των άλλων απέσπασε ισομεγέθες ποσοστό ψηφοφόρων απ- ευθείας από το ΠΑΣΟΚ… Άρα ό,τι κέρδισε το ΠΑΣΟΚ – έστω μεγάλο μέρος αυτού – είναι ότι ξέβρασε το κύμα και όχι ότι προσέλκυσε η έλξη του πολιτικού λόγου του.
Μένουν τέσσερις βδομάδες για τις δεύτερες εκλογές. Η μάχη έχει αρχίσει αν και δεν υπάρχει μέτωπο. Όλοι βάλλουν εναντίον όλων, ο καθένας για τους δικούς του λόγους.
Η ΝΔ επιδιώκει να κατακτήσει την αυτοδυναμία και παράλληλα να καθηλώσει τα μεγαλύτερα κόμματα ώστε να μην έχει αντιπολίτευση μπροστά στα φλέγοντα ζητήματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει.
Ο ΣΥΡΙΖΑ αφενός επιδιώκει να μικρύνει τη διαφορά και αν είναι δυνατόν να αποτρέψει την αυτοδυναμία της ΝΔ και πάντως να διατηρήσει τη δεύτερη θέση στην εκλογική κατάταξη και συνεπώς την πρωτοκαθεδρία στην αριστερή πτέρυγα.
Το ΠΑΣΟΚ – θαρρώ – δεν καίγεται αν θα κατακτήσει αυτοδυναμία η ΝΔ. Ίσως και να βολεύει αυτό το σενάριο, καθώς τα δύσκολα – όπως η οικονομία και τα εθνικά θέματα – που θα υπονομεύσουν την ισχύ της ΝΔ και θα τσαλακώσουν την εικόνα του Μητσοτάκη, είναι μπροσ- τά. Μόλις μερικούς μήνες από τώρα.
Η ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ στις επικείμενες εκλογές είναι λογικό να εστιάσει στην αμφισβήτηση του ΣΥΡΙΖΑ ως αυθεντικού και ισχυρού εκφραστή της σοσιαλδημοκρατίας.
Αν οι πρώτες ημέρες είναι αντιπροσωπευτικές των υπόγειων ρευμάτων που διατρέχουν την ελληνική κοινωνία, δεν αποκλείεται να το πετύχει. Ο ΣΥΡΙΖΑ – όπως κάποτε και ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ – γεννήθηκαν στις πλατείες ως παιδιά της οργής και του θυμού και όταν λείπει ο συνεκτικός ιστός, αυτός που κρατάει όρθια και ζωντανά τα κόμματα στις στραβές τους, σκορπάνε στους ανέμους των καιρών.
Η πιο ισχυρή συγκολλητική ουσία – όπως φαίνεται – ήταν η εξουσία και όταν παύει να υπάρχει – έστω – ως υπόσχεση, το στράτευμα δια- λύεται και οι μισθοφόροι περιφέρονται στα «Καυδιανά Δίκρανα» αναζητώντας τροφή και στέγη σε άλλα στρατόπεδα.
Εν κατακλείδι, ο (λίγος) καιρός θα δείξει αν η ΝΔ θα κατακτήσει την αυτοδυναμία, αν ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί ιστορική αναγκαιότητα και όχι συγκυριακό φαινόμενο και αν το ΠΑΣΟΚ, του οποίου ο ηγέτης έχει γίνει θρύλος, θα νεκραναστηθεί…
Α ναι. Και αν το καράβι θα αντέξει ή θα τσακιστεί στις ξέρες της ανικανότητας και της αδιαφορίας τους. Έτσι κι αλλιώς, τα παιδιά μας κωπηλατούν δεμένα στα αμπάρια…

*Ο Κώστας Παπαθεοδώρου
είναι δημοσιογράφος