Στην Άρτα οι Εβραίοι ήταν για αιώνες κοινοτικά μέλη της πόλης, όπως και οι χριστιανοί. Μια κοινή πορεία πέραν των 1.000 χρόνων.
Βέβαια η ασθένεια του αντισημιτισμού του 20ου αιώνα δεν θα μπορούσε να αφήσει και την πόλη μας απ’ έξω. Όπως είπα, οι Εβραίοι λάμβαναν μέρος σ’ όλα τα δρώμενα όπως και οι χριστιανοί. Το 1933 ο «ΣΚΟΥΦΑΣ» αναδιοργάνωνε την Φιλαρμονική και ζήτησε προφορικά από τα μέλη κάποια επιπλέον συνδρομή.
Κάποιοι νέοι Εβραίοι, κανείς δεν ξέρει γιατί, μέλη του Συλλόγου «ΣΚΟΥΦΑΣ» αρνήθηκαν να πληρώσουν την εισφορά αυτή με αποτέλεσμα ο πρόεδρός του να τους βγάλει «κόκκινη κάρτα». Δηλαδή αν δεν πλήρωναν θα τους διέγραφε από τον Σύλλογο, όπως θα έκανε και με κάθε άλλο μέλος. Η εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΛΟΓΟΣ» το ανήγαγε σε σκάνδαλο και έτσι οι Εβραίοι έφτασαν να παραπονεθούν στον δήμαρχο.
Το 1933 και με την άνοδο του ναζισμού στην Γερμανία, η Εθνική Ένωσις «Ελλάς» – περισσότερο γνωστή με τα αρχικά της, 3Ε ή τρία έψιλον, ήταν η σημαντικότερη αντισημιτική και πρωτοφασιστική ή φασιστική οργάνωση της βόρειας Ελλάδας κατά τον Μεσοπόλεμο), δηλαδή ο αντισημιτισμός λάμβανε πλέον σάρκα και οστά. Η αντισημιτική Αρτινή εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΛΟΓΟΣ» εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι παραπονέθηκαν οι Εβραίοι και «πυροβολεί» γενικά εναντίον των Ισραηλιτών της πόλης. Όπως και στη Γερμανία βρίσκουμε παρόμοιες δηλώσεις και εδώ.
Συγκεκριμένα η εφημερίδα αυτή γράφει: «Η κοινωνική εμφάνισης των Εβραίων είναι αθλία. Ζούνε κλεισμένοι εις τον εαυτόν των, ζούνε δια να πλουτίζουν, ζούνε δια να συγκεντρώνουν εις τας χείρας τους το χρήμα, και δια να μην το κυκλοφορούν πουθενά. Κατόρθωσαν να νεκρώσουν τα μαγαζιά των Αρτινών χωρίς να αισθάνονται την ανάγκην να συνεισφέρουν… Διαβήματα και τέτοια δεν συγκινούν κανέναν και ας το μάθουν λοιπόν, πως ευρύννουν περισσότερον το χάσμα που χωρίζει τον ορθόδοξον πληθυσμόν απ’ αυτών». Ουσιαστικά μια αντιγραφή από άρθρα του Ναζιστικού φύλλου Der Stürmer. Τα ίδια γράφανε και αυτοί.
Ο Σύλλογος «ΣΚΟΥΦΑΣ», που εν τω μεταξύ τα ξαναβρήκε με τα μέλη που το… έπαιξαν «τρελίτσα» και πλήρωσαν την συνδρομή τους, βλέποντας ότι η κατάσταση πάει να ξεφύγει, απευθύνεται προς την εφημερίδα και με διπλωματικό τρόπο την ευχαριστεί για την συμπαράσταση στον Σύλλογο. Πλην όμως τονίζει πως το περιστατικό έχει λήξει, οι Εβραίοι κατάλαβαν πως αυτό που κάνει ο Σύλλογος, το κάνει για το καλό της πόλης και μια παραπέρα συνέχεια του θέματος δεν χρειάζεται.
Ο «ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΛΟΓΟΣ» αφού δημοσιεύει την επιστολή του Συλλόγου, τον εκθέτει λέγοντας πως αυτά που αναφέρει δεν μπορούν να πείσουν κανέναν. Βέβαια, ο «ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΛΟΓΟΣ», αφού πήρε φόρα και πιστός στο πνεύμα της εποχής ξαναρχίζει με αντισημιτικά άρθρα. Τονίζει ξεκάθαρα πως οι δηλώσεις του προέδρου του «ΣΚΟΥΦΑ» δεν μπορούν να πείσουν την εφημερίδα για το ποιόν των Ισραηλιτών και η εφημερίδα δεν μπορεί να αλλάξει άποψη.
Τώρα, όμως, μπλέχτηκε και η Εισαγγελία. Ο εισαγγελέας της πόλης Ζαφειρόπουλος ασκεί ποινική αγωγή εναντίον του διευθυντή του «ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΛΟΓΟΥ» για αντικοινωνική ενέργεια εναντίον των Ισραηλιτών συμπολιτών και μεταβιβάζει το θέμα στον ειρηνοδίκη της πόλης, Νικόλαο Πρεζάνη. Μια σειρά νομικών της πόλης κλήθηκαν σαν μάρτυρες από τον ειρηνοδίκη ενώ οι Εβραίοι – και δικαίως – ζήτησαν πως θέλουν να καταθέσουν κι αυτοί την άποψή τους, πράγμα που έγινε δεκτό. Αν και ο Σύλλογος «ΣΚΟΥΦΑΣ» έμεινε ουδέτερος, την ουδετερότητα αυτή ο «ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΛΟΓΟΣ» την θεώρησε συμπαράσταση. Τελικά η υπόθεση πρέπει να έκλεισε χωρίς πολλά – πολλά. Η εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΛΟΓΟΣ» έκλεισε το 1941.
Αρχική ΑΡΘΡΑ-ΑΠΟΨΕΙΣ Άρτα 1933. Η αντισημιτική εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΛΟΓΟΣ», ο Σύλλογος «ΣΚΟΥΦΑΣ» και κάποιοι...