Οι σκύλοι εκτός από ζώο συντροφιάς (pet) μπορεί να επιτελεί και κάποιο άλλο έργο. Επί παραδείγματι έχουμε τους σκύλους βοηθούς (service dog).

Είναι οι ειδικά εκπαιδευμένοι σκύλοι, ώστε να μπορούν να βοηθούν άτομα με ειδικές ανάγκες. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που οι σκύλοι γίνονται οδηγοί τυφλών, με μερική ή ολική απώλεια όρασης, ή βοηθοί ανθρώπων με προβλήματα ακοής ή κινητικές δυσχέρειες.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ολοένα και περισσότερους οργανισμούς να εκπαιδεύουν σκύλους για άτομα που υποφέρουν από κάποια μορφή μετατραυματικού στρες, κρίσεις επιληψίας, ζακχαρώδη διαβήτη, αυξημένη κορτιζόλη (ορμόνη του στρες) και πολλά άλλα τέτοια. Σ’ αυτή την περίπτωση μιλάμε για τους σκύλους θεραπείας (therapy dog).
Μια νέα μορφή «παροχής υπηρεσιών» του σκύλου είναι στα παιδιά με αυτισμό. Είναι γενικότερα αποδεκτό ότι ο σκύλος βοηθά αυτά τα παιδιά να ξεπεράσουν κατά πολύ το πρόβλημά τους και να είναι πιο ήρεμα. Υπάρχει μια ιδιαίτερη επικοινωνία ανάμεσα σ’ αυτά τα πλάσματα. Βοηθούν το παιδί να έχει μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση. Διαπαιδαγωγείται σωστά και μαθαίνει να είναι υπεύθυνο. Έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν με κατοικίδια είναι λιγότερο πιθανό να νοσήσουν στο ανώτερο αναπνευστικό και να παρουσιάσουν αλλεργίες.
Επίσης, δεν είναι λίγες οι φορές, όπου όσο κι αν ακούγεται εξωφρενικό, οι ιδιοκτήτες κατοικίδιων σκύλων, βρέθηκαν να νοσούν. Στην πορεία διαπίστωσαν ότι ο σκύλος τους είχε αντιληφθεί πριν απ’ αυτούς το σημείο που νοσούσε ο οργανισμός τους και τους έγλειφαν σ’ εκείνο το σημείο, για να το «γιατρέψουν».
Οι περισσότερες κρατικές υπηρεσίες, αστυνομία, πυροσβεστική, έχουν για βοηθούς ειδικά εκπαιδευμένους σκύλους για την ανίχνευση και ανεύρεση ναρκωτικών ουσιών ή εκρηκτικών. Ο δήμαρχος Νέας Υόρκης ήταν εκείνος που βράβευσε ένα σκύλο, που μετά το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου, ήταν αυτός που απεγκλώβισε και βοήθησε να μπορέσουν να βγουν από τα συντρίμμια δεκάδες ανθρώπους. Εδώ μιλάμε για τους σκύλους θεραπείας (working dog). Είναι οι σκύλοι έρευνας και διάσωσης. Επίσης, οι ποιμενικοί ανήκουν σ’ αυτή την κατηγορία, καθώς βοηθούν στη συγκέντρωση των κοπαδιών. Οι κυνηγετικοί βοηθούν στο κυνήγι με την οξύτατη όσφρησή τους.
Στην Ελλάδα ιδρύθηκε το 2002 το Τμήμα Σκύλων Έρευνας της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης για απεγκλωβισμό από τα χιόνια ή την αναζήτηση ανθρώπων μετά από σεισμούς και καταστροφές.
Ένα διαφορετικό είδος σκύλου εργασίας εμφανίστηκε στην Αμερική. Είναι γνωστό ότι έχουν γίνει δεκάδες ατυχήματα από πουλιά που μπήκαν στις τουρμπίνες του αεροπλάνου. Έχουν, λοιπόν, σκύλους που κρατάνε το αεροδρόμιο «καθαρό» από σμήνη πουλιών.
Οι σκύλοι είναι φύλακες, οδηγοί, διασώστες και τόσα άλλα που προανέφερα. Θα ήθελα να αναφέρω, διακωμωδώντας λίγο, την λαϊκή ρήση: «Εγώ το λέω στο σκύλο μου κι ο σκύλος στην ουρά του». Παρόλο που έχει επικρατήσει αυτή η παροιμία, το αστείο είναι πως ο σκύλος ανά τους αιώνες ήταν πάντα στην υπηρεσία και στη δούλεψη του ανθρώπου. Ουδέποτε τον πρόδωσε. Πάντα ήταν δίπλα του να παράσχει τις υπηρεσίες του.
Δεν είναι τυχαίο που λέμε, ότι ο σκύλος είναι ο πιο πιστός φίλος του ανθρώπου
εδώ και 30.000 χρόνια!