Με μεγάλη συμμετοχή πολιτών, φορέων και εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το αναπτυξιακό όραμα «Αχελώος 2050» παρουσιάστηκε την Δευτέρα 10 Νοεμβρίου, στο Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα, στην εκδήλωση «Η Κοιλάδα του Αχελώου Αλλιώς: Ανάπτυξη χωρίς Καταστροφή», με τη στήριξη των Πολιτικών Ομάδων EPP, S&D και THE LEFT, σηματοδοτώντας ένα ουσιαστικό νέο κεφάλαιο για την περί ού ο λόγος περιοχή.
Στόχος της εκδήλωσης ήταν να παρουσιαστεί μια νέα, σύγχρονη, Ευρωπαϊκή στρατηγική για την ευρύτερη περιοχή, στηριγμένη στη συνεργασία, στη βιωσιμότητα και στην προστασία του φυσικού πλούτου. Ο Κώστας Τσουτσοπλίδης, επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, υποδέχθηκε τους συμμετέχοντες και υπογράμμισε ότι η Κοιλάδα του Αχελώου αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα περιοχής όπου η ευρωπαϊκή πολιτική συνοχής μπορεί να δείξει την πραγματική της δύναμη, στηρίζοντας ορεινές και απομακρυσμένες κοινότητες με στοχευμένες επενδύσεις. Τόνισε, επίσης, ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο βρίσκεται διαχρονικά στο πλευρό πρωτοβουλιών που ενισχύουν την περιφερειακή ανάπτυξη, την ισότιμη πρόσβαση και τη βιώσιμη προοπτική για τις τοπικές κοινωνίες.
Μανώλης Κεφαλογιάννης. Ο ευρωβουλευτής της ΝΔ στάθηκε ιδιαίτερα στη σημασία της ισορροπημένης ανάπτυξης, επισημαίνοντας ότι η Κοιλάδα του Αχελώου «μπορεί να γίνει πρότυπο του πώς αντιλαμβανόμαστε την ανάπτυξη στον 21ο αιώνα: Ανάπτυξη που δεν καταστρέφει, αλλά αναδεικνύει».
Ο ίδιος αναφέρθηκε στον ρόλο του Αντώνη Κοσσυβάκη στην διαρκή ανάδειξη της περιοχής σε ευρωπαϊκό επίπεδο και τόνισε ότι ο τόπος έχει τεράστιες δυνατότητες σε εναλλακτικό, θρησκευτικό και γαστρονομικό τουρισμό, αλλά και στην παραγωγή ποιοτικών αγροτικών προϊόντων. Υπογράμμισε πως η πραγματική πρόκληση είναι «να μείνουν οι νέοι στα χωριά και να υπάρξουν οι υποδομές που θα στηρίξουν μια ζωντανή ύπαιθρο».
Σάκης Αρναούτογλου. Ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, τόνισε ότι η Κοιλάδα του Αχελώου αποτελεί «όχι μόνο έναν τόπο μοναδικού φυσικού κάλλους, αλλά έναν τόπο με ιστορία, ανθρώπους και προοπτική που αξίζει να έχει μέλλον».
Αναφέρθηκε στο Υδροηλεκτρικό Αυλακίου, υπογραμμίζοντας ότι η ανάπτυξη δεν μπορεί να γίνεται σε βάρος ενός οικοσυστήματος NATURA και ενάντια στη βούληση των τοπικών κοινωνιών, θυμίζοντας την κοινοβουλευτική ερώτηση που κατέθεσε προς την Κομισιόν. Στάθηκε ιδιαίτερα στον οδικό άξονα Άρτα – Καρδίτσα, επισημαίνοντας ότι η πρόσφατη απάντηση του αρμόδιου Ευρωπαίου Επιτρόπου είναι «καθαρή και πολιτικά ισχυρή: το έργο είναι κρίσιμο, επιλέξιμο και μπορεί να χρηματοδοτηθεί». Η ευθύνη πλέον, όπως είπε, ανήκει στην Ελληνική Κυβέρνηση που «οφείλει να τρέξει τις μελέτες και να μην χάσει άλλη μια ευκαιρία για την ενδοχώρα».
Νικόλας Φαραντούρης. Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ανέδειξε τον κομβικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Συνοχής για ορεινές και απομακρυσμένες περιοχές, τονίζοντας ότι η Κοιλάδα του Αχελώου μπορεί να εξελιχθεί σε υπόδειγμα «έξυπνης και δίκαιης ανάπτυξης» για ολόκληρη τη χώρα. Υπογράμμισε ότι η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων πρέπει να κατευθυνθεί σε ήπιες μορφές ενέργειας, οικοτουρισμό, καθαρές και βιώσιμες υποδομές, καθώς και υπηρεσίες που ενισχύουν την κοινωνική συνοχή.
Τόνισε πως η περιοχή διαθέτει τα φυσικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά για να αποτελέσει μια πλήρως ενταγμένη ευρωπαϊκή «ζώνη πράσινης μετάβασης», επισημαίνοντας ότι η συστηματική στήριξη των τοπικών κοινωνιών και η προστασία του περιβάλλοντος αποτελούν προϋποθέσεις για μια πραγματική, μακρόπνοη προοπτική. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Νικόλας Φαραντούρης υπογράμμισε ότι η Κοιλάδα χρειάζεται στοχευμένες επενδύσεις που δημιουργούν θέσεις εργασίας, ενισχύουν την τοπική παραγωγή και χτίζουν ανθεκτικότητα απέναντι στην κλιματική κρίση, όχι αποσπασματικές παρεμβάσεις που ανακυκλώνουν τα αδιέξοδα του παρελθόντος.
Απόστολος Τζιτζικώστας. Σημαντική ήταν και η παρέμβαση του Ευρωπαίου Επιτρόπου Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού, ο οποίος συνεχάρη την Πρωτοβουλία για τη διο- ργάνωση της εκδήλωσης και τόνισε ότι η Κοιλάδα του Αχελώου αποτελεί «τόπο μοναδικής φυσικής και πολιτιστικής αξίας, στο σταυροδρόμι τεσσάρων Περιφερειών». Υπογράμμισε ότι η περιοχή χρειάζεται ένα δίκτυο σύγχρονων και βιώσιμων υποδομών μεταφορών, που θα ενώσουν τα απομονωμένα χωριά με τα μεγάλα αστικά κέντρα.
Ο Επίτροπος ανέδειξε την αναβάθμιση του οδικού άξονα Άρτας – Καρδίτσας, την βελτίωση της προσβασιμότητας στα ορεινά χωριά και την ενίσχυση των διαπεριφερειακών συνδέσεων ως «όχι απλώς αναπτυξιακό πρόταγμα, αλλά ζήτημα κοινωνικής συνοχής και ισότιμης συμμετοχής των πολιτών στις ευκαιρίες της Ευρώπης».
Δημήτρης Καλιαμπάκος. Ο καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) και Διευθυντής του Μετσόβιου Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας (ΜΕΚΔΕ) που εστιάζει στην προστασία και ανάπτυξη των ορεινών και απομονωμένων περιοχών, αναφέρθηκε αρχικά σε δύο κρίσιμα χαρακτηριστικά της Πρωτοβουλίας, που την καθιστούν ιδιαίτερης σημασίας. Δεδομένου ότι το κύριο πρόβλημα στην ανάπτυξη των ορεινών και απομονωμένων περιοχών, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη συνολικά, απορρέει από την διαχρονική έλλειψη ειδικής πολιτικής, η σύνθεση της εκδήλωσης που καλύπτει όλα τα επίπεδα πολιτικής δράσης, από το θεμελιώδες της Κοινωνίας των Πολιτών έως αυτό του Ευρωκοινοβουλίου, αποτελεί τον σωστό δρόμο που μπορεί να επιταχύνει την αναγκαία κάλυψη του ιστορικού αυτού κενού.
Επίσης, η ιδέα της ανάπτυξης ενός σχεδίου αναγέννησης μιας περιοχής με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, όπως αυτή της Κοιλάδας του Αχελώου, πέραν δηλαδή των διοικητικών ορίων (Δήμοι, Περιφέρειες) που κατατέμνουν κατά τα άλλα μια χωροταξική ενότητα, αποτελεί καινοτόμο και προς τη σωστή κατεύθυνση κίνηση.
Βασίλης Ψαθάς. Ο αντιπεριφερειάρχης Άρτας τόνισε ότι για την Ήπειρο η Κοιλάδα του Αχελώου αποτελεί «ζωντανό κομμάτι της ταυτότητάς μας» και υπενθύμισε πως η Περιφέρεια Ηπείρου έχει τοποθετηθεί ξεκάθαρα κατά του Υδροηλεκτρικού Αυλακίου, με αρνητική γνωμοδότηση και πρόσφατο ομόφωνο ψήφισμα.
Παρουσίασε τα έργα που ήδη υλοποιήθηκαν ήτοι: Τετράκωμο – Καστανιά, Μεσόπυργος – Αυλάκι, Αστροχώρι – Μεγαλόχαρη, καθώς και τις παρεμβάσεις συντήρησης σε Μονές και πέτρινα γεφύρια. Υπογράμμισε την στρατηγική σημασία του οδικού άξονα Άρτα – Καρδίτσα, σημειώνοντας ότι η θετική απάντηση του Ευρωπαίου Επιτρόπου δημιουργεί μια ευκαιρία που «δεν πρέπει να χαθεί» και κατέληξε ότι η περιοχή χρειάζεται «έργα που ενώνουν και προστατεύουν τον τόπο».
Περικλής Μίγδος. Ο δήμαρχος Γεωργίου Καραϊσκάκη αναφέρθηκε στις καθημερινές δυσκολίες πρόσβασης των κατοίκων, υπογραμμίζοντας ότι ο οδικός αποκλεισμός επιτείνει το δημογραφικό πρόβλημα και οδηγεί τα χωριά σε πληθυσμιακή συρρίκνωση.
Τόνισε την ανάγκη ουσιαστικής στήριξης της τοπικής παραγωγής, από την κτηνοτροφία έως τα μοναδικά προϊόντα της περιοχής, καθώς και την αξιοποίηση του εναλλακτικού, πολιτιστικού και θρησκευτικού τουρισμού ως εργαλείου ανάπτυξης και αύξησης εισοδήματος εισοδήματος των κατοίκων. Παράλληλα, εξέφρασε την απόλυτη αντίθεση της περιοχής στο Υδροηλεκτρικό Αυλακίου, επισημαίνοντας ότι η ανάπτυξη δεν μπορεί να έρχεται σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος και της ταυτότητας της Κοιλάδας, αλλά να τη στηρίζει με σεβασμό, ρεαλιστικό σχεδιασμό και έργα που κρατούν ζωντανές τις τοπικές κοινωνίες.
Αλέξης Καρδαμπίκης. Ο δήμαρχος Αγράφων στάθηκε ιδιαίτερα στο δημογραφικό αδιέξοδο των ορεινών περιοχών, τονίζοντας ότι χωρίς σύγχρονες υποδομές, πρόσβαση σε υγεία, εκπαίδευση και βασικές υπηρεσίες, οι νέοι δεν μπορούν να μείνουν και τα χωριά δεν μπορούν να επιβιώσουν.
Υπογράμμισε ότι τα Άγραφα διαθέτουν μοναδικά πλεονεκτήματα σε φυσικό περιβάλλον, ορειβατικές διαδρομές, θρησκευτικά και ιστορικά μνημεία, στοιχεία που μπορούν να αποτελέσουν κορμό ενός ισχυρού πυλώνα εναλλακτικού τουρισμού και βιώσιμης ανάπτυξης για ολόκληρη τη νότια Πίνδο.
Υπενθύμισε ότι ήδη από προηγούμενα έτη, ο Δήμος Αγράφων είχε προτείνει την διερεύνηση για την δυνατότητα ένταξη της Κοιλάδας του Αχελώου και των ορεινών συγκροτημάτων των Αγράφων αλλά και της ευρύτερης περιοχής της Κοιλάδας στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, ως περιοχής εξαιρετικού φυσικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
Ανδρέας Στεργίου. Ο δήμαρχος Αργιθέας Ανδρέας Στεργίου, τόνισε ότι ο Αχελώος πρέπει να μας ενώνει κι όχι να μας χωρίζει. Συνέχισε λέγοντας ότι σκοπός είναι να παρουσιαστεί ένα βιώσιμο σχέδιο ανάπτυξης με σεβασμό στο περιβάλλον και στον άνθρωπο. Τέλος, αναφέρθηκε στην ανάγκη για την ανάγκη χωροθέτησης και ύπαρξης ενός ενιαίου χωροταξικού σχεδίου για τις ΑΠΕ.
Βουλευτές. Στην εκδήλωση συμμετείχαν με παρεμβάσεις τους η βουλευτής Άρτας του ΣΥΡΙΖΑ Όλγα Γεροβασίλη, της ΝΔ Γ. Στύλιος, του ίδιου κόμματος η Ασημίνα Σκόνδρα, και ο Γ. Κωτσός και ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Μ. Χριστοδουλάκης.
Αντώνης Κοσσυβάκης: Έξι άξονες για την ανάπτυξη
Την εκδήλωση άνοιξε ο Αντώνης Κοσσυβάκης, στέλεχος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εκπροσωπώντας την Πρωτοβουλία Πολιτών και Φορέων, ο οποίος παρουσίασε ένα φιλόδοξο αναπτυξιακό όραμα για την περιοχή με τον τίτλο «Αχελώος 2050», υπογραμμίζοντας ότι η Κοιλάδα του Αχελώου «δεν είναι ένα πρόβλημα προς επίλυση, αλλά μια μεγάλη ευκαιρία που πρέπει να αξιοποιηθεί». Με λόγο προσωπικό και βαθιά βιωματικό, αναφέρθηκε στις ρίζες του στον τόπο και τόνισε ότι η ανάπτυξη πρέπει να στηρίζεται στη μνήμη, στο φυσικό περιβάλλον και στη συνεργασία με την κοινωνία.
Ταυτόχρονα, παρουσίασε έξι άξονες υποδομών και βιώσιμης προοπτικής, ήτοι: Αναβάθμιση του οδικού άξονα Άρτα – Καρδίτσα σε ένα σύγχρονο αυτοκινητόδρομο που θα ενώνει την Ιόνια οδό με τον Ε65 με την ονομασία «Οδικός Άξονας Κοιλάδας Υδρογόνου» με σταθμούς υδρογόνου, την δημιουργία του πρώτου Μουσείου Πέτρινων Γεφυριών της Ελλάδας και την ανακατασκευή της ιστορικής Γέφυρας Κοράκου, μια παραποτάμια διαδρομή ήπιας μετακίνησης από γέφυρα Κοράκου μέχρι γέφυρα Αυλακίου. Ανάπτυξη καινοτόμου ορειβατικής μονάδας στην κορυφή Αστρί οροσειράς Βάλτου. Δημιουργία Κέντρου Πεδίου Έρευνας και Καινοτομίας σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια Ιωαννίνων και Θεσσαλίας, καθώς και ένα δίκτυο μετεωρολογικών και υδρολογικών σταθμών για την πρόβλεψη κλιματικών κινδύνων.
Επεσήμανε, εξάλλου, ότι κανένα μεγάλο σχέδιο δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς συμμαχίες σε Ελλάδα και Ευρώπη, καλώντας προς αξιοποίηση κάθε διαθέσιμου ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού εργαλείου. Τέλος, στάθηκε με σαφήνεια απέναντι στο Υδροηλεκτρικό Αυλακίου, τονίζοντας ότι η Κοιλάδα χρειάζεται έργα που την ενώνουν και την αναδεικνύουν και όχι παρεμβάσεις που απειλούν τη φυσική και ιστορική της ταυτότητα.
