Δεν είναι εύκολο να αφηγηθείς τον συγγραφικό πλούτο ενός ανθρώπου. Πολύ περισσότερο δε, την περίσσεια αφθονία σκέψεων των ανθρώπων της περιοχής που γεννήθηκαν, μεγάλωσαν, έζησαν και δημιούργησαν με πολύ λιγότερα μέσα στις εποχές τους. Αναφέρομαι φυσικά στην περιοχή μας και στους λογοτέχνες της, χωρίς χρονολογική σειρά και εποχή.

Κώστας Κρυστάλλης
Με τον Ζωσιμά Κωνσταντίνο Κρυστάλλη, τον Τζουμερκιώτη ποιητή του βουνού και της στάνης, να έλκει την καταγωγή του από το Συρράκο, αλλά άφησε την τελευταία του πνοή στα 26 χρόνια του, στην οδό Καραπάνου στην Άρτα.
Από τότε το σκήνωμά του, το 1894 φιλοξενείται στα χώματα της πόλης μας. Ενταφιάστηκε εκτός από το σώμα του και η κασέλα με το πλούσιο ανέκδοτο έργο του που μετέφερε για να το σώσει. Για την ακρίβεια κάηκε με τον φόβο μετάδοσης της μάστιγας της εποχής, της φυματίωσης.
Το πεζογραφικό του έργο συμβαδίζει με το κλίμα της πεζογραφίας της γενιάς του 1880, την δημοτική γλώσσα, ηθογραφία, καλλιέργεια του διηγήματος και ανήκε ως λογοτέχνης στην νέα Αθηναϊκή σχολή που κατά κύριο λόγο προσπάθησε να θεσπίσει για πάντα την δημοτική γλώσσα.
Στα ελάχιστα χρόνια που έζησε, πρόλαβε να μας δώσει δείγματα γραφής. Τα κείμενά του έδειχναν πληρότητα, μεστή περιγρα- φικότητα και αποτυπώνουν τόσο την απλότητα όσο και τη σοφία του λαϊκού λόγου.

Μιχάλης Περάνθης
Μιχάλης Περάνθης. Γηγενές τέκνο της Άρτας. Παρακολούθησε τα μαθήματα της εγκυκλίου εκπαιδεύσεως και τα μαθήματα του Γυμνασίου, από το οποίο αποφοίτησε το 1934, στην Άρτα. Σπούδασε Πολιτικές και Οικονομικές Επιστήμες στη Νομική Σχολή Αθηνών.
Ταυτόχρονα με τις σπουδές του εργαζόταν ως δημοσιογράφος στις εφημερίδες Έθνος, Αθηναϊκή, Ελεύθερος Λόγος και στα περιοδικά Νέα Εστία, Πάνθεον, Καλλιτεχνικά Νέα και Πνευματική Ζωή.
Το 1939 στρατεύθηκε και ως έφεδρος ανθυπολοχαγός συμμετείχε στον Ελληνοϊταλικό και Ελληνογερμανικό πόλεμο.Έγραψε ποίηση, βιογραφίες, πεζογραφήματα και εξέδωσε άπα- ντα συγγραφέων. Είχε πολλές βραβεύσεις και διακρίσεις.

Κωνσταντίνος Διαμάντης
Κωνσταντίνος Διαμάντης. Γέννημα θρέμμα της Νησίστας, της γνωστής με το νεότερο όνο- μα Ροδαυγή. Στο χωριό του έμαθε τα πρώτα γράμματα και στη συνέχεια τελείωσε το σχολαρχείο της Άρτας. Μάλιστα το είχε αποκαλέσει ο ίδιος Alma Mater. Δηλαδή πνευματική του μητέρα.
Στη συνέχεια τελείωσε την Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Εργάστηκε ως εκπαιδευτικός και κατόπιν διορίστηκε υπάλληλος ΙΚΑ. Στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο τραυματίστηκε σοβαρά σε μάχη στο Τεπελένι. Διορίστηκε και ανέλαβε υπηρεσία στα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Το 1966 αναγορεύτηκε διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών.
Πέθανε το 2004 στην Αθήνα. Σπουδαίο και πολύπλευρο το έργο του. Επιστήμονας, συγγραφέας και ποιητής. Το μεγαλύτερο μέρος του συγγραφικού του έργου έχει εκδώσει ο ίδιος, δηλαδή τα «Άπαντα» που αποτελείται από 25 τόμους.
Δημήτρης Βλαχοπάνος
Ο Δημήτρης Βλαχοπάνος γεννήθηκε στο μαρτυρικό Κομμένο Άρτας, απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής Ιωαννίνων και υπηρέτησε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Στελέχωσε το συνδικαλιστικό κίνημα και ανέπτυξε δράση σε θέματα πολιτιστικής και πνευματικής ζωής. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος πολιτι- στικών και επιστημονικών φορέων και είναι πρόεδρος του Ομίλου Μελέτης Ολοκαυτώματος Κομμένου.
Από ήλιο και στάχτη, Βουρκωμένο ποτάμι, Γάμος στις φλόγες, Στ΄ ανοιχτά του Ουρανού, Ισαάκ Μιζάν αριθμός βραχίονα 182641, του έρωτα και του μύθου, Λίγο πριν τα σύννεφα, Ποιήματα 2009, ορισμένα από τα έργα του.

Σωτήρης Ζυγούρης
Σωτήρης Ζυγούρης. Νεότερος και συντοπίτης του Διαμάντη, γεννήθηκε το 1954 στη Ροδαυγή Άρτας.
Έμαθε τα πρώτα του γράμματα στο χωριό του και ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές στο 1ο Γυμνάσιο Αρρένων Άρτας. Σπούδασε πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Παράλληλα με τις σπουδές του, δούλευε ως βιομηχανικός εργάτης σε λατομείο πέτρας.
Εμφανίστηκε στα γράμματα το 1979 με την ποιητική συλλογή Κόκκινος κύκλος. Ακολούθησαν στη συνέχεια άλλες εφτά ποιητικές συλλογές. Το 1984 εγκαταστάθηκε στην Άρτα και εργάστηκε ως λογιστής και ύστερα ως εργάτης πέτρας στο λατομείο του Γριμπόβου.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του εργάστηκε στη βιομηχανία ΙΟΝ. Πέθανε αιφνίδια σε ηλικία 49 ετών. Ο πρόωρος θάνατός του διέκοψε το ποιητικό του έργο στην ώριμη πλέον ηλικία του και δεν του επέτρεψε να δει σε έναν τόμο συγκεντρωμένα άπαντα τα ποιήματά του.

Γεώργιος Κομζιάς
Ο Γεώργιος Κομζιάς. Άλλο ένα τέκνο της Ροδαυγής γεννημένος το 1959. Σπούδασε στην Παιδαγωγική Ακαδημία και εργάστηκε ως δάσκαλος σε διάφορα σχολεία της χώρας.
Πέρα από τις επαγγελματικές του δραστηριότητες ασχολήθηκε με τον ελληνικό παραδοσιακό χορό και τη λαογραφία και για πολλά χρόνια υπήρξε χορευτής στο χορευτικό συγκρότημα του Θεάτρου Δώρας Στράτου. Σήμερα ασχολείται με την έρευνα, την κατα- γραφή και τη διδασκαλία των παραδοσιακών χορών και τη συγγραφή.

Παναγιώτα Λάμπρη
Γεννήθηκε και αυτή στη Ροδαυγή Άρτας το 1959, όπου πέρασε τα παιδικά της χρόνια. Είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και υπηρετεί στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
Έχει οργανώσει εκδηλώσεις με λογοτεχνικό και πνευματικό περιεχόμενο και έχει συμμετάσχει σε παρουσιάσεις βιβλίων. Είναι μέλος της ομάδας Έκφραση της Άρτας στο ομώνυμο περιοδικό και δημοσιεύει κείμενά της.
Για ένα διάστημα επιμελείτο εθελοντικά τα λοιπά δημοσιεύματα και υπεύθυνη της Ομάδας Έρευνας και Συγκέντρωσης Λαογραφικού Υλικού στο χωριό της. Αρθρογραφεί και δημοσιεύει μελέτες. Σημαντικά της έργα υπήρξαν, το Ρόδο της Αυγής, καρπός της αγάπης της για την ιδιαίτερη πατρίδα της. Το χάσικο ψωμί. Η πηγή Ρωμαίου, To διήγημά της, Νήσος τις εστί.

Μπεν Ματαθίας
Ραβίνος Μπεν Ματαθίας. Γεννήθηκε στην Άρτα στα τέλη του 15ου ή στις αρχές του 16ου αιώνα και υπήρξε μέλος του τοπικού Εβραϊκού δικαστηρίου.
Οι απόψεις του για την απονομή θρησκευτικής δικαιοσύνης αποτυπώνονται στο έργο του «Βενιαμίν Ζεέβ» και περιλαμβάνει 450 κείμενα.
Το έργο αποκτά ιδιαίτερη ιστορική σημασία, καθώς αποτελεί πηγή σπάνιων πληροφοριών για τη ζωή και τις παραδόσεις στις Εβραϊκές κοινότητες του ελλαδικού χώρου και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας γενικότερα.

*Ο Νικόλαος Καραδήμας είναι
συγγραφέας με καταγωγή
από την Άρτα

Συνέχεια στο επόμενο φύλλο