Είναι κοινή διαπίστωση ότι στην Ευρώπη υπάρχει μια σαφέστατη συντηρητικοποίηση των κοινωνιών.
Η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων φιλήσυχοι και με ελάχιστες αντιδράσεις, αντί να στραφούν σε ανατροπή αυτών των συντηρητικών πολιτικών, χωρίς εμπιστοσύνη σε μια διάσπαρτη κεντροαριστερά – αριστερά, κατευθύνεται προς κόμματα της άκρας δεξιάς. Σε μια λογική καθαρά τιμωρητική προς τα κόμματα εξουσίας.
Μην μας φανεί καθόλου απίθανο εάν στις επόμενες Γαλλικές εκλογές πρόεδρος της Γαλλίας εκλεγεί η Marine Le Pen. Μην μας φαίνεται καθόλου παράξενο που το κόμμα του κ. Βελόπουλου και τα δεξιότερα αυτού προσεγγίζουν πλέον το 15%, αν δεν το υπερβαίνουν κιόλας, του εκλογικού σώματος στην Ελλάδα.
Και ενώ έτσι έχουν τα πράγματα αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη, μακριά… στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, εκεί στην Κεντρική Αμερική, συνέβη πριν λίγο διάστημα το εξής: Πρόεδρος της Αργεντινής για την επόμενη τετραετία εκλέχθηκε πανηγυρικά στις 19 Νοεμβρίου 2023 μια πολιτική καρικατούρα. «Ο τρελός (El loco) με το αλυσοπρίονο». Ο ακροδεξιός οικονομολόγος Χαβιέρ Μιλέϊ (Javier Milei) στις 10 Δεκεμβρίου 2023 ορκίστηκε και ανέλαβε την εξουσία της χώρας του. Από το Λιμπερταριανό κόμμα διάδοχος του περονιστή Αλμπέρτο Φερνάντες, του πρώην προέδρου της περιόδου 2019 – 2023. Ο Χαβιέ Μιλέϊ υποστηρίχθηκε για την εκλογή του από τον κεντροδεξιό πρώην πρόεδρο της Αργεντινής (2015 – 2019) Μαουρίτσιο Μάκρι.
Ο μεγάλος χαμένος των εκλογών αυτών ήταν το κόμμα των περονιστών της κεντροαριστεράς, με επικεφαλής τον Σέρχιο Μάσα. Ποσοστά: 56% Χαβιέρ Μιλέϊ, 44% Σέρχιο Μάσα. 1) Με πληθωρισμό που σήμερα έφθασε σε ετήσια βάση 254%. 2) 57% της κοινωνίας κάτω από το όριο της φτώχειας τον Ιανουάριο του 2024, δηλαδή 26 εκατομμύρια άνθρωποι, εκ των οποίων το 15%, δηλαδή 7.000.000 πολίτες ζουν σε απόλυτη μιζέρια. 3) Συνεχιζόμενη υποτίμηση του νομίσματος 50/% έναντι του δολαρίου σήμερα. 4) Μεγάλο εξωτερικό χρέος (44 δις δολάρια).
Ένα κουρασμένο λοιπόν εκλογικό σώμα, τιμωρητικά όπως είπαμε, έδωσε την κυβέρνηση σε έναν πολιτικό θερμό υποστηρικτή μιας κοινωνικοοικονομικής πολιτικής θεωρίας που λέγεται αναρχοκαπιταλισμός.
Διαβάζουμε λοιπόν: Αναρχοκαπιταλισμός είναι ο αναρχισμός της ελεύθερης αγοράς. Ρεύμα του φιλελεύθερου καπιταλισμού που αρνείται την ύπαρξη του κράτους ως αυτόνομου μηχανισμού εξουσίας επί της κοινωνίας και δέχεται την ύπαρξη του συστήματος της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς και του κινήτρου του χρηματοπιστωτικού κέρδους ως μοχλού της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ένα μοντέλο που στηρίζεται αποκλειστικά στην ατομική ιδιοκτησία και στην ιδιωτική πρωτοβουλία.
Οι θεωρητικοί του αναρχοκαπιταλισμού πιστεύουν στην ανωτερότητά του σε σχέση με τον φιλελευθερισμό, διότι πιστεύουν ότι ο κλασικός νεοφιλελευθερισμός είναι ανέφικτος ένεκα της αδυναμίας περιορισμού της ισχύος του κράτους. Με λίγα λόγια μια ακραία μορφή οικονομικής θεωρίας της ελεύθερης αγοράς, η οποία εξυμνεί τον ατομικισμό προκειμένου να εξηγήσει πώς θα ρυθμίζονταν η κοινωνία χωρίς την κρατική αυθεντία. Μιας κοινωνικοοικονομικής ιδεολογίας, πολύ δεξιά της οικονομικής θεωρίας που δίδαξε και στήριξε ο Μίλτον Φρίντμαν (Milton Friedman), οικονομολόγος καθηγητής και νομπελίστας, ηγέτης της οικονομικής σχολής του Σικάγο και των μονεταριστών, υπέρμαχος του φιλελευθερισμού.
Βασικότερη φυσιογνωμία της αναρχοκαπιταλιστικής θεωρίας υπήρξε ο Αμερικανός συγγραφέας, οικονομολόγος φιλόσοφος Murray Rothband (1926 – 1995). Της Αυστριακής δηλαδή σχολής οικονομικής σκέψης που καθόρισε τον σύγχρονο φιλελευθερισμό και έκανε γνωστό τον όρο αναρχοκαπιταλισμός, μια μορφή αναρχισμού της ελεύθερης αγοράς. Η κωδικοποίηση των αρχών που πρεσβεύει ο αναρχοκαπιταλισμός έγινε από τον Robert Nozick (1938 – 2002), Αμερικανού συγγραφέα και οικονομολόγου στο βιβλίο του anarchy state and utopia, το 1974 στη βάση της θεωρίας του Murray Rothband.
Ακραίες νεοφιλελεύθερες αναλύσεις: Εναντίον του κράτους πρόνοιας και αναδιανομής του πλούτου. Το κράτος πρέπει να είναι το ελάχιστο δυνατό, με μόνες αρμοδιότητες την ασ-φάλεια, την άμυνα και την δικαιοσύνη. Το δημόσιο σύστημα υγείας, τα επιδόματα σε αναπήρους και άπορους, ο κατώτατος μισθός και άλλες αντίστοιχες πρόνοιες, θεωρούνται αντιπαραγωγικές και ανήθικες γιατί εκμαυλίζουν τους πολίτες και τον καθηλώνουν παραγωγικά.
Έναν, λοιπόν, θιασώτη αυτής της τρομακτικής θεωρίας για την Αργεντίνικη κοινωνία εξέλεξε ως αρχηγό του ο λαός της Αργεντινής. Ο Χαβιέρ Μιλέϊ είναι ένθερμος οπαδός του Ντόναλντ Τράμπ. Εξήγγειλε το κλείσιμο της Κεντρικής τράπεζας. Αντικατάσταση του τοπικού νομίσματος, πέσο, με το αμερικανικό δολάριο. Εξωφρενική είναι η άποψή του ότι η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση αποτελεί μια μαρξιστική συνωμοσία για την καταστροφή της οικογένειας. Θεωρεί δυνατό ενδεχόμενο να επιτρέπεται στους ανθρώπους να πωλούν ελεύθερα τα ίδια τους τα όργανα. Τάσσεται κατά των αμβλώσεων. Σφοδρός επικριτής του συμπατριώτη του Πάπα Φραγκίσκου που τον χαρακτήρισε «ηλίθιο», «κάθαρμα», «εκπρόσωπο του διαβόλου στη γη», κατηγορώντας τον για τις σοσιαλιστικές και κομμουνιστικές του ιδέες. Με τον οποίο όμως φρόντισε να συναντηθεί στο Βατικανό τις προηγούμενες ημέρες ρίχνοντας τους τόνους. Αυτό το μπουμπούκι, λοιπόν, κυβερνά σήμερα την πολύπαθη Αργεντινή.
Στην δική μας γηραιά Ήπειρο, την Ευρώπη, δεν πρέπει να υπάρχει κανένας εφησυχασμός για την επόμενη ημέρα. Γιατί οι κοινωνικές ανισότητες μεγάλωσαν και μεγαλώνουν. Υπάρχουν μεγάλες πολιτικές ευθύνες όλων εκείνων των πολιτικών ρευμάτων της κεντροαριστεράς και αριστεράς, όπως στην αρχή του άρθρου ανέφερα. Επιβάλλονται μεγάλες ζυμώσεις στον χώρο αυτό που κατακερματισμένος δεν πείθει. Σε μια προσπάθεια να υπάρξει τουλάχιστον ένα δυνατό μπλοκ με σαφείς κοινωνικές, οικονομικές πολιτικές απέναντι στη μεγάλη πολιτική δύναμη των δυνάμεων της κεντροδεξιάς – δεξιάς.
Γιατί η ακροδεξιά καραδοκεί…
*Ο Γιώργος Πριόβολος είναι
διδάκτωρ Παιδαγωγικών Επιστημών,
οικονομολόγος και πρώην τραπεζικός