Μέρος Ε΄

Οταν αποφάσισαν τελικά ο Ζέρβας με τον Βελουχιώτη να πραγματοποιήσουν την ανατίναξη της γέφυρας στο Γοργοπόταμο μαζί με τους Βρετανούς σαμποτέρ, ο Βελουχιώτης πρότεινε στον Ζέρβα, αν η επιχείρηση πετύχει, να αφήσουν μια πινακίδα στον χώρο για να τους θυμούνται.
Ο Ζέρβας αποδέχτηκε την πρόταση πήρε ένα κομμάτι χαρτόνι και έγραψε ιδιόχειρα «Εις οιωνός άριστος αμύνεσθαι περί πάτρης – Ναπολέων Ζέρβας – Άρης Βελουχιώτης» και το έδωσε στον υπασπιστή του Μιχαήλ Μυριδάκη για να το τοποθετήσει σε επίκαιρο σημείο. Όταν μετά την πετυχημένη επιχείρηση βρήκαν οι Γερμανοί την πινακίδα, αυτή περιείχε μόνο το όνομα του Ζέρβα. Το πως έγινε αυτό δεν εξακριβώθηκε ποτέ. Ο μόνος που δεν μπορούσε να κατηγορηθεί ήταν ο Άρης Βελουχιώτης.
Ο Απόστολος Παπακώστας, πρωτοπαλίκαρο του Ζέρβα από τη Σκουληκαριά, υποστηρίζει ότι είναι αποκλειστικό έργο του Μυριδάκη. Προσωπικά πιστεύω ότι αποκλείεται να πήρε ο Μυριδάκης τέτοια σοβαρή πρωτοβουλία χωρίς την έγκριση του Ζέρβα. Γεγονός πάντως είναι ότι όλα τα Μέσα στην Ελλάδα και το εξωτερικό αναφέρονταν αποκλειστικά στον Ζέρβα και τον ΕΔΕΣ, αποσιωπώντας εντελώς τον Βελουχιώτη και το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Ραδιοφωνικές εκπομπές στο εξωτερικό υμνούσαν τον Ζέρβα για το μεγάλο κατόρθωμά του χωρίς καμία αναφορά στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και τον Βελουχιώτη. Από το γεγονός αυτό παρ’ ολίγο να προκληθεί εμφύλια σύρραξη μεταξύ των αντιστασιακών ομάδων ΕΔΕΣ – ΕΛΑΣ με απρόβλεπτες συνέπειες. Όταν έμαθε ο Άρης την διαγραφή του ονόματός του από την πινακίδα έγινε θηρίο. Με δύναμη 400 και πλέον ανταρτών εξεστράτευσε κατά του Ζέρβα για να τον εξοντώσει. Μόλις το έμαθε ο Ζέρβας, που διέθετε εκείνη τη στιγμή 100 αντάρτες, προσπάθησε να κερδίσει χρόνο και κατευθύνθηκε προς τα χωριά Αστροχώρι, Ξηρόκαμπο και Βελεντζικό. Όταν όμως έφθασε εκεί διαπίστωσε ότι ήταν ακατάλληλα για άμυνα και κατέφυγε στη Μονή της Ρουβέλιστας.
Ο Άρης έφθασε και στρατοπέδευσε στο Βελεντζικό, απ’ όπου ειδοποίησε τον Ζέρβα ότι θέλει να τον συναντήσει. Ο Ζέρβας αρνήθηκε και τότε ο Άρης ετοίμασε σχέδια να του επιτεθεί. Σ’ αυτή την κρίσιμη ώρα επενέβησαν δυο ψύχραιμα άτομα, ο Πυρομάγλου από τον ΕΔΕΣ και ο ταγματάρχης του ΕΛΑΣ Σταμούλης, οι οποίοι κατάφεραν να φέρουν τους δύο αρχηγούς τέτ-α-τέτ προκειμένου να δοθούν εξηγήσεις. Ο Ζέρβας υποστήριξε ότι δεν ευθύνεται για το συμβάν και υποσχέθηκε στον Άρη ότι θα στείλει προκήρυξη σ’ όλη την Ελλάδα για την από κοινού ανατίναξη της γέφυρας, την οποία και πραγματοποίησε.
Ο Άρης, βέβαια, δεν τον πίστεψε αλλά έδωσε τόπο στην οργή και αποχώρησε με τους αντάρτες του. Φαίνεται όμως ότι και δικοί του άνθρωποι δεν τον πίστεψαν. Όπως γράφει ο Πα- πακώστας στα απομνημονεύματά του «εμείς που είχαμε μάθει τα κόλπα του Ζέρβα, ξέραμε ότι όταν έλεγε ψέματα ορκίζονταν στη ζωή της γυναίκας του».
Θα πάρω θέση κόντρα σε όλους. Στη βιβλιογραφία που διαθέτω δεν υπάρχουν λεπτομέρειες κατά ποιον τρόπο «σβήστηκε» το ονοματεπώνυμο του Βελουχιώτη. Λόγω εμπειρίας από τις γραφολογικές έρευνες εικάζω ότι κάτι τέτοιο ήταν δυνατό αν στο τέλος του κειμένου «Εις οιωνός……» τα ονοματεπώνυμα «Ναπολέων Ζέρβας» και «Άρης Βελουχιώτης» είχαν γραφεί παράλληλα το ένα κάτω από το άλλο. Από τη βιβλιογραφία προκύπτει ότι ο Ζέρβας έγραψε πρώτα το δικό του ονοματεπώνυμο και μετά του Βελουχιώτη, οπότε υπάρχοντος μικρού κάθετου κενού μεταξύ των δύο ονοματεπωνύμων θα μπορούσε να αποκοπεί το δεύτερο όνομα χωρίς αυτό να φαίνεται.
Θέλω να είμαι αντικειμενικός απέναντι στον Ζέρβα. Το όνομα του Βελουχιώτη δεν αποκλείεται να το απέκοψαν με τον τρόπο που εξήγησα οι κατακτητές, που είναι βέβαιο ότι βρήκαν την πινακίδα, προκειμένου να δημιουργήσουν μίσος μεταξύ ΕΔΕΣ – ΕΛΑΣ, ώστε να καταλήξει σε εμφύλια διαμάχη με σκοπό την αποδυνάμωση αμφοτέρων προς όφελός τους.
Ένα σοβαρό στοιχείο που ενισχύει την άποψή μου είναι ότι οι Γερμανοί στη Λαμία έδειξαν με μεγάλη προθυμία την πινακίδα στους ανθρώπους που είχε στείλει ο Άρης για να διαπιστώσουν του λόγου το αληθές. Ο Ζέρβας ευθύνεται γιατί όταν δημιουργήθηκε το θέμα με το όνομα του Βελουχιώτη, έπρεπε να κάνει ΑΜΕΣΩΣ δημόσια δήλωση ότι από κοινού έκαναν την επιχείρηση στον Γοργοπόταμο με τον Άρη, που είναι και το σωστό.

*Ο Γιώργος Χαλκιάς είναι επίτιμος δικηγόρος