Μετά το λεγόμενο Ματωμένο θέρος του 1882, ο τσιφλικάς Κωνσταντίνος Καραπάνος άλλαξε την δομή των τσιφλικών. Επικεφαλής μπήκε ο ίδιος ως ιδιοκτήτης, ο οποίος αντ΄ αυτού για τα τσιφλίκια είχε έναν διευθυντή και ήταν ο μόνος που είχε επαφή με τον ιδιοκτήτη.
Ως ενίσχυση του διευθυντή έρχονταν οι υπάλληλοι της διευθύνσεως, οι οποίοι ήταν υπεύθυνοι για την είσπραξη των οικονομικών, εν ανάγκη με την παρουσία πάντα ενός σούμπαση (αρχιαστυνόμου) στο Τούρκικο ή κάποιου χωροφύλακα στο Ελληνικό.
Κάτω από αυτούς έρχονταν οι επιστάτες, ενώ οι κολλήγοι διατήρησαν, όπως και στην Τουρκοκρατία αλλά και στο Οθωμανικό κράτος, την δημογεροντία. Οι επιστάτες είχαν δικαιώματα όσον αφορά την παραγωγή, δηλα- δή να ελέγχουν και να κρίνουν. Οι δημογέροντες ήταν οι επικεφαλής των κολλήγων – χωριών και απέναντι στην κεντρική εξουσία.
Επειδή υπήρχαν προστριβές των κολλήγων με ενοικιαστές ή επιστάτες, δημιουργήθηκε και μια επιτροπή από δημογέροντες και επιστάτες που θα έλυναν τη μια ή την άλλη διαφορά μεταξύ αντιμαχόμενων πλευρών. Η επιτροπή αυτή μπορούσε να διαμαρτυρηθεί κατευθείαν στη διεύθυνση.
Ο λόγος αυτού του συστήματος ήταν όχι να προστατευτούν τόσο οι κολλήγοι από αυθαιρεσίες αλλά οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες να προλαβαίνουν κάποια στάση. Αν κάποιος δεν τη- ρούσε τον κανονισμό με αυτή τη σειρά βρίσκονταν και εκτός νόμου. Έτσι, ο Καραπάνος δημιούργησε ένα σύστημα που ίσως άθελά του βοήθησε κάποιες φορές τους κολλήγους του.
Μια τέτοια περίπτωση έχουμε στον Καντζά. Εκεί κάποιος Γάλλιος είχε νοικιάσει το Χάνι. Αποφάσισε να φτιάξει ένα γκαλντερίμι. Επιστράτευσε τους αγρότες του χωριού, γυναίκες και άντρες.
Ο κακούργος αυτός δεν έδωσε ούτε σταγόνα νερό στους εργάτες πάρα μόνο φοβέρες. Έτσι το χωριό κατέφυγε στην επιτροπή επίλυσης διαφορών και αυτή στη διεύθυνση. Η διεύθυνση έστειλε ένα απειλητικό γράμμα στον χανατζή. Του λέει πως δεν φτάνει πως επιστράτευσε κόσμο του «αφένδη» για προσωπική του χρήση και τους φέρθηκε βάναυσα, αφού δεν τους έδωσε ούτε νερό ούτε ψωμί και πως η διεύθυνση δεν εγκρίνει κάτι τέτοιο. Θα ήταν διαφορετικά αν αυτό γίνονταν για λογαριασμό του Καραπάνου. Έτσι, μόνο αν κάποιοι θέλουν να βοηθήσουν εθελοντικά δεν τους εμποδίζει κανείς, διαφορετικά αν αρνηθούν είναι δικαίωμα τους.
Λίγα χρόνια αργότερα στον πόλεμο του 1897 ο Καντζάς θα υποστεί καταστροφή από τα Τουρκαλβανικά σώματα.
Πηγές: Αρχείο Καραπάνου, Σκουφάς
Άρτα, Ιστορία και πολιτισμός 1881 – 2006 «Το αγροτικό θέμα»
