Μέρος Β΄

Ο Κρις Γουντχάουζ ήταν ένας εκ των Βρετανών σαμποτέρ κατά την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου που έγινε με τη βοήθεια των ανταρτικών δυνάμεων του Ζέρβα και του Βελουχιώτη.
Σε ηλικία 27 ετών έγινε αρχηγός της Βρετανικής Αποστολής στην Ελλάδα. Το 1948 κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στη Βρετανία ιστορικό βιβλίο του Γουντχάουζ με τίτλο «The apple of discord», το οποίο αναφέρονταν στην Ελληνική Αντίσταση και την πολιτική των Μεγάλων Δυνάμεων.
Το βιβλίο αυτό κυκλοφόρησε σε Ελληνική μετάφραση στη χώρα μας το 1976 από τις εκδόσεις «Εξάντας» με τίτλο «Το μήλο της έριδος» (δεν έχει ISBN). Αντιγράφω από τις σελίδες 127 και 128: «Το 1944 οι μονάδες του Βρετανικού Ναυτικού επιφορτίστηκαν να μεταφέρουν πολεμοφόδια στις δυτικές ακτές της Γιουγκοσλαβίας, Αλβανίας και Ελλάδας, για να χρησιμοποιηθούν από τις αντίστοιχες ανταρτικές δυνάμεις κατά των Γερμανών. Οι αντάρτες στις δύο από τις τρεις αυτές χώρες ανήκαν στα αριστερά αντιστασιακά κινήματα του Τίτο και του Εμβέρ Χότζα, στην Τρίτη, στην Ελλάδα, ήταν οι αντάρτες του Ζέρβα.
Στις δύο πρώτες περιπτώσεις, η δύσκολη επιχείρηση της εκφορτώσεως στη διάρκεια της νύχτας εμποδιζόταν συστηματικά από τους Γερμανούς, στην τρίτη περίπτωση ποτέ δεν εμποδίστηκε.
Κι όμως, ήταν γνωστές στους Γερμανούς οι επιχειρήσεις αυτές και στην τρίτη ακόμα περίπτωση τόσο καλά όσο και στις δύο πρώτες, σύμφωνα με σχετική μυστική έκθεση που έπεσε αργότερα στα χέρια των Συμμάχων και όπου περιέχεται αυτή η πληροφορία. Το συμπέρασμα, στην ηπιότερη μορφή του, φαίνεται να είναι ότι οι Γερμανοί άφησαν ανεμπόδιστες τις επιχειρήσεις αυτές ανεφοδιασμού στην Ελλάδα, γνωρίζοντας ότι όπλα που παραδίνονταν στον Ζέρβα δεν θα στρέφονταν εναντίον τους, όπως εκείνα που παραδίδονταν στον Τίτο και τον Εμβέρ Ζότζα».
Κατά την προσφιλή τακτική των Βρετανών, ο Γουντχάουζ προσπαθεί στη συνέχεια να απα- λλάξει τον Ζέρβα από την κατηγορία της συνεργασίας του με τους Γερμανούς, διατυπώνοντας την γνώμη ότι τους εξαπάτησε εφό- σον τα όπλα που άφησαν να παραλάβει από τους Βρετανούς τα έστρεψε τελικά εναντίον τους «τον Σεπτέμβριο 1944 όταν πήρε διαταγή να επιτεθεί κατά των Γερμανών με την αποχώρησή τους» (σελίδα 129 του βιβλίου).
Η αναφορά του Γουντχάουζ περί δήθεν σύγκρουσης του Ζέρβα με τους υποχωρούντες Γερμανούς είναι ψευδής και ο ίδιος τελούσε εν γνώσει της αναλήθειας των επιχειρημάτων του, εφόσον γνώριζε ως αρχηγός της Βρετανικής αποστολής ότι δεν υπήρξαν εχθροπραξίες Γερμανών – ΕΔΕΣ τον Σεπτέμβριο 1944.
Οικοδομούσε τότε (1948) στο γεγονός ότι δεν είχαν ανοίξει τα Γερμανικά αρχεία, που όπως με πληροφόρησε ο καλός μου φίλος καθηγητής και συγγραφέας Χάγκεν Φλάϊσερ, αυτά άρχισαν να ανοίγουν σταδιακά μετά το 1970. Έτσι, τα ψεύδη του Γουντχάουζ περί ένοπλης επίθεσης του Ζέρβα στους υποχωρούντες Γερμανούς, καταρρίπτονται μετά το άνοιγμα των Γερμανικών αρχείων όπου στα πολεμικά ημερολόγια των υποχωρούντων Γερμανικών μονάδων ΔΕΝ καταγράφεται κα- μία εχθροπραξία Βέρμαχτ – ΕΔΕΣ, ενώ στις 13 Οκτωβρίου 1944 ο στρατηγός Χιούμπερτ
Λάντς, διοικητής των Γερμανικών δυνάμεων στη Νοτιοδυτική Ελλάδα, παρήλασε στους κεντρικούς δρόμους των Ιωαννίνων χωρίς να τον ενοχλήσει κανείς και οι τελευταίοι Γερμανοί στρατιώτες έφυγαν από την πόλη ανενόχλητοι με τάξη στις 15 Οκτωβρίου 1944 ώρα 5:20 οπότε αργά το απόγευμα μπήκαν στα Γιάννενα ο Ζέρβας με τους αντάρτες του ΕΔΕΣ (Πρβλ. Χέρμαν Φράνκ Μάγερ, Αιματοβαμμένο Εντελβάϊς, βιβλιοπωλείο της ΕΣΤΙΑΣ, τόμος Β΄, σελίδες 259 και 262). Όπως και στην Άρτα άτυπη και αναίμακτη παράδοση και παραλαβή.
Μετά το άνοιγμα των Γερμανικών αρχείων ο Γουντχάουζ αναδιπλώθηκε και αναγκάστηκε να παραδεχθεί τη συνεργασία Ζέρβα – Γερμανών ως αληθή. Πράγματι, στο βιβλίο του που κυκλοφόρησε στη Βρετανία το 1982 με τίτλο «Something Ventured», το οποίο μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 2020, δηλαδή έπειτα από 38 χρόνια (;) από τις εκδόσεις «ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ» γράφει στη σελίδα 157: «…Πολύ καιρό μετά τον πόλεμο, όταν ανοίχτηκαν τα Γερμανικά αρχεία, αποδείχτηκε ότι όντως ο Ζέρβας είχε κάνει κάποιο μυστικό παζάρι με τους Γερμανούς τον Νοέμβριο, κάτι που αγνοούσε ο Πυρομάγλου και κάθε άλλος ανώτερος αξιωματικός του». Και στη σελίδα 158: «Ελάχιστα γνωρίζαμε γι’ αυ-τές τις ίντριγκες εκείνη την περίοδο. Ο Ζέρβας δεν είπε ποτέ στον Μπάρος ή σε μένα για τη μυστική του συμφωνία, διότι ήξερε ότι δεν θα την εγκρίναμε».
Αν δεν είχαν ανοίξει τα Γερμανικά αρχεία αμφιβάλλω αν ο Γουντχάουζ έκανε αυτές τις παραδοχές…. Έτσι κλείνει μια αμφισβήτηση πολλών ετών αν ήταν υπαρκτή η συνεργασία Ζέρβα – Γερμανών ή βρίσκονταν στη φαντασία κάποιων της κομμουνιστικής ή μη αριστεράς της Ελλάδας.
*Ο Γιώργος Χαλκιάς είναι επίτιμος δικηγόρος