Με την ενσωμάτωση της Άρτας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, η Άρτα άνοιξε φτερά ξανά για το Βενετικό εμπόριο, το οποίο αντιμετώπιζε ήδη προβλήματα στην Άρτα από τον 14ο αιώνα αλλά επί Τόκκων έκλεισε σχεδόν εντελώς.
Παρότι η Βενετία με την Οθωμανική Αυτοκρατορία έως το 1717 είχε σε αυτό το διάστημα εφτά πολέμους, φαίνεται όμως να αναπτύχθηκε, πάντα εν καιρώ ειρήνης, και το εμπόριο μεταξύ των δύο πόλεων. Έτσι, στην πόλη της Βενετίας διακρίνεται από αρχές του 16ου αιώνα να έχουμε μόνιμες εγκαταστάσεις Αρτινών στην Γαληνοτάτη.
Η Βενετία, σε αντίθεση με άλλες δυτικές χώρες, δεν πέρασε ποτέ από το προτσές του θρησκευτικού φανατισμού. Αντιθέτως, καλό ήταν ότι έφερνε χρήμα στην πόλη. Ήδη από το 1561 οι Έλληνες είχαν τον δικό τους Ορθόδοξο Ναό του Αγίου Γεωργίου (San Giorgio die Greci) και εκει ιδρύθηκε η πρώτη Ελληνική κοινότητα στα 1498 με τίτλο «Αδελφότητα των εν Βενετία Ορθοδόξων Ελλήνων».
Τόνισα το Ελληνική με κεφαλαίο γιατί έως τότε, και αργότερα ακόμα, συνήθως χρησιμοποιούνταν το Γραικός. Η πρώτη κοινότητα, λοιπόν, αριθμούσε γύρω στα 4.000 άτομα. Γύρω από το πνευματικό τους κέντρο αναπτύχθηκε και η συνοικία των Ελλήνων γνωστή ως Campo die Greci. Μέσα σε αυτούς εγκαταστάθηκαν Αρτινοί έμποροι και τεχνίτες. Δυο τρεις οικογένειες αν και δεν είχαν Αρτινή καταγωγή, η δράση τους (εμπορική δραστηριότητα) συνδέθηκε με την τύχη της Άρτας.
Αρχίζοντας, λοιπόν, με αυτούς βρίσκουμε: 1. Την οικογένεια Κοθώνη, που μεν κατάγεται από το Πολυνέρι Τρικάλων, δραστηριοποιήθηκε όμως στην πόλης της Άρτας. Η οικογένεια Κοθώνη ήταν μια από τις πολύ πλούσιες οικογένειες της Άρτας.
2. Η οικογένεια Πρόγονος ή Προγόνι, Αλβανικής καταγωγής με φέουδα στην Γραμμενίτσα. Συναντάμε εδώ τον Φίλιππο Πρό- γονο στα 1560.
3. Η οικογένεια Αρμυριώτη με καταγωγή από Πελοπόννησο αλλά φέουδα μεταξύ Βλαχέρνας και Γραμμενίτσας.
4. Επίσης, ο Σταμάτης Παντής, αναφέρεται μεν σαν Αρτινός, γεννήθηκε όμως στην Κέρκυρα. Πλούτισε αρκετά και μάλιστα στα 1537 εφοδίασε με τρόφιμα άνευ αποδοχής χρημάτων τον Βενετσάνικο στόλο, πράγμα που του έδωσε ιδιαίτερη αίγλη.
Σε έρευνά του ο Γεώργιος Ελ. Καρακίτσιος στα ληξιαρχικά βιβλία της πόλης και της εκκλησίας παρουσιάζει τα παρακάτω ονόματα Αρτινών στη μελέτη του με τίτλο «Αρτινοί στην Βενετία κατά τους 16ο έως 19ο αιώνες»: 5. Ιωάννης από Άρτα (Zuanne dall Arta) στα 1500 – 1509. 6. Νικόλαος, χρυσοχόος από την Άρτα (Nicolo dall’ ’Άρτα tiraoro) στά 1501.
7. Νικόλαος, μαραγκός από την Άρτα (Nicolo dall’ Arta marangon) στά 1502. 8. Γεώργιος από Άρτα στα 1504 (Zorzi dall’ Arta). 9. Παύλος Μακρυγένης (Paolo Macrigeni dall’ Arta) στα 1564. 10. Στήνης (Stini dall’Arta) στα 1574. 11. Μάνος Λεονδίκης έξ Άρτης. Τον συναντούμε για πρώτη φορά στα 1617 σέ γάμο. 12. Κυρ Χρήστος από την Άρτα, 1632. 13. Δημήτριος Λεονδίκης, Αρτινός, 1644. 14. Φώτος Νίκος, Αρτινός, 1727, έμπορος Πρινοκοκίου. 15. Αγγελής από το Νιοχώρι Άρτας, 1740.
Και ακόμα: 16. Απόστολος Μίτζης, Αρτινός, 1764. 17. Αναστασία Απ. Μίτζη, Αρτινιά, 1773. 18. Αναστάσιος Νικολάου, Αρτινός 1773. 19. Ευστάθιος Μίτζης, Αρτινός, 1774. 20. Κων/νος Μίτζης, Αρτινός, 1784. 21. Πεζοδρόμος Παναγιώτης, Αρτινός, 1784. 22. Αγγελική Μαρτζούκα του Γεωργίου, 1788, Αρτινιά. 23. Κων/νος Γιαννούλης, Αρτινός, 1797. 24. Ιωάννης Δούλης, Αρτινός, 1800.
Για τον Αγγελή από το Νεοχώρι μαθαίνου- με ότι πριν έρθει στην Βενετία είχε ασπαστεί το μουσουλμανικό δόγμα. Υπό ποιες συνθήκες δεν γίνεται λόγος. Ο Μέρτζιος που έχει μελετήσει καλά τα Βενετικά αρχεία της Άρτας, μας μεταφέρει την παρακάτω πληροφορία:
«1743 Μαΐου 2. Άγγελής τών ποτέ Γεωργίου άπό τό Νεοχώρι Άρτης άποστάτης τής χριστιανικής πίστεως άπεστράφη τήν τών Αγαρηνών θρησκείαν καί ομολογεί μέ μετάνοιαν καί έχρίσθη τό άγιον μύρον κατά τήν διάταξιν της Αγίας Έκκλησίας καί διάγει ώς καλός χριστιανός. Καί ή άνάδοχος αύτού Άννα άπό Κορίνθου έλαβε τό αύτό μυστήριον παρά Αρσενίου Ίερομονάχου».