Η Ελληνική Ιστορία είναι μια πορεία αιώνων «και με φως και με θάνατον ακαταπαύστως», όπως έγραψε ο ποιητής. Μία από τις εκδηλώσεις με τις οποίες ο ιστορικός Μ/Φ Σύλλογος Άρτας «Ο ΣΚΟΥΦΑΣ» τίμησε εφέτος την επέτειο του μεγάλου ΟΧΙ και του έπους του 1940, την Παρασκευή 27 Οκτωβρίου, ήταν αφιερωμένη στο «φως» με την κυριολεκτική του και τη συμβολική του διάσταση.
Αναφερόμαστε σ’ ένα φως στην τοπική μας ιστορία μέσα από το ντοκιμαντέρ του Αρτινού φωτογράφου και κινηματογραφιστή Βασίλη Γκανιάτσα «Η Γεννήτρια». Η Γεννήτρια ήταν μία μηχανή παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος που ηλεκτροδότησε τα Θεοδώριανα από το 1937 έως το 1962, αξιοποιώντας τα γενναιόδωρα από τη φύση νερά της Γκούρας.
Πενήντα τέσσερα χρόνια αφότου ο Σέρβος Νίκολας Τέσλα κατασκεύασε τον πρώτο επαγωγικό κινητήρα χαρίζοντας στην ανθρωπότητα την ηλεκτρική ενέργεια, και σαράντα τέσσερα χρόνια μετά τον πρώτο υδροηλεκτρικό σταθμό στους καταρράκτες του Νιαγάρα, κάποιοι Θοδωριανίτες που αφουγκρά- ζονταν αλλιώς τα μηνύματα των καιρών, μπήκαν μπροστά (πάντα με εξαιρέσεις προχωράει ο κόσμος), και, ως άλλοι Προμηθείς, με τη Γεννήτρια έφεραν το φως και την πρόοδο στο λίαν ορεινό και δυσχείμενο χωριό τους.
Ακολουθώντας μοναχικά εκείνο το πρώτο φως, ο Βασίλης φιλοτέχνησε μια ακόμη ψηφίδα στο παλίμψηστο έργο του, το οποίο καταθέτει στην τοπική ιστορία ως δωρεά μνή- μης και συνείδησης. Το ποιοτικό και σεβαστικό κοινό που γέμισε την αίθουσα του ιστορικού Συλλόγου συμμετείχε σε μια εκδήλωση πολιτισμού σαν κι αυτές με τις οποίες θα ‘πρεπε όλος ο πολιτισμένος κόσμος να απαντάει στη βίαιη εποχή μας, όπου, δυστυχώς, «ταράζεται και πάλι ο Καιρός, κι από τις μέρες του κρεμάζει τα οστά των ταπεινωμένων».
Η Γεννήτρια, η οποία ευεργέτησε και φώτισε ένα μακρινό χωριό της Πατρίδας μας, είχε την τύχη της σκόνης, όπως όλα εκείνα τα πολύτιμα και τιμαλφή, τα οποία απωλέσαμε καθ’ οδόν προς τη λήθη της προόδου. Ευτυχώς, όμως, αντίθετα με τον κυνισμό της εποχής μας, υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν και ερωτεύονται ακόμη. Ερωτεύονται το επάγγελμά τους, τη δημιουργία, την ομορφιά. Η Γεννήτρια βρήκε την χαμένη ομορφιά της χάρη στον εκ Γραμμενίτσας υπάλληλο της ΔΕΗ Κώστα Χ. Κωνσταντίνου, ο οποίος την ανέσυρε από τη σκόνη και την αποκατέστησε ως ένα κόσμημα, ένα μνημείο, κι ένα σύμβολο. Κι επειδή ο Βασίλης Γκανιάτσας με εμπιστεύεται και μου κάνει για χρόνια την τιμή να προλογίζω τις δημιουργίες του, θέλω να πω πως η αξία και αυτής της καλλιτεχνικής του δημιουργίας δεν βρίσκεται στη νοσταλγική αναπαράσταση του παρελθόντος, αλλά στη δυναμική ανάπλασή του.
Κι αυτός είναι ένας ακόμη λόγος που δικαίωσε τα βήματά μας που μας οδήγησαν το εν λόγω βράδυ στην αίθουσα εκδηλώσεων του ιστορικού Συλλόγου μας: Γιατί τιμήσαμε την ιστορία που δεν είναι μόνο χρονολογίες, μάχες και σκοτωμοί. Γιατί τιμήσαμε τους απλούς ανθρώπους που ευεργετούν τον τόπο τους. Γιατί αναρωτηθήκαμε, πώς είναι δυνατόν, ενώ σήμερα είμαστε λουσμένοι στα τόσα φώτα και στους προβολείς, να υπάρχει τόσο σκοτάδι γύρω και μέσα μας.
Η οπτική του Βασίλη δεν είναι μιντιακή, δεν είναι βίαιη και αποσπασματική. Είναι μια οπτική φιλική προς τον άνθρωπο, που ανασυνθέτει τον αποδομημένο κόσμο μας. Είναι μια οπτική που μας επιτρέπει να δούμε πώς από μια χαραμάδα του παρελθόντος περνάει στο σήμερα το «φως» εκείνο που μπορεί να μας θυμίσει ότι οι κάθε είδους μηχανές εφευρέθηκαν όχι με σκοπό τον υλιστικό ευδαιμονισμό που αποκοιμίζει τις συνειδήσεις μας, αλλά για να φωτίσουν τις ζωές μας απαλύνοντας το μόχθο και τον πόνο, να βελτιώσουν τις ζωές όλων των ανθρώπων απανταχού της γης απελευθερώνοντάς τους από το φόβο, την άγνοια, τη μοιρολατρία και τους κάθε είδους ψηφιακούς και πολιτικούς μεσσιανισμούς.