Η περιοχή της Ελεούσας στις Εργατικές Κατοικίες, όπως πάμε για Ρόκα και Χαλκιάδες, φαίνεται από τον 18ο αιώνα έως το 1926 να αποκαλείται «Τοπ Αλτί». Πριν όμως αναφερθώ στο τοπωνύμιο αυτό ας δούμε πρώτα πως βρίσκουμε την περιοχή στον χρόνο.
Για τα σημεία, όπου βρίσκονται σήμερα τα ερείπια της Κούλιας, υποθέτουμε πως εκεί τον 15ο αιώνα ήταν ένα από τα Καστέλια της Άρτας, τα οποία πολέμησε στα 1406 ο Λεονάρδος Β΄ Τόκκος, αδερφός του Κάρολου Α’ Τόκκου. Το Καστέλι αυτό ενδέχεται να απεικονίζεται και σε χάρτη του 1538 από τον Ιταλό Antonio Salamanca. Αν και τα ερείπια της Κούλιας σήμερα φαίνεται να είναι Οθωμανικής περιόδου, έρευνες έχουν δείξει πως υπάρχουν μεσαιωνικές βάσεις.
Παρατηρώντας την Κούλια βλέπουμε ακό- μα και σήμερα τις πολεμίστρες. Περαιτέρω στην θέση όπου βρίσκονται οι σημερινές Εργατικές Κατοικίες, υποθέτουμε πως εκεί βρίσκονταν ένας οικισμός με το όνομα Σούλη, όπως αναφέρεται στα Οθωμανικά φορολογικά κατάστιχα του 16ου αιώνα. Ενώ στα Βενετικά αρχεία τον βρίσκουμε σαν Σουλιώτικα να πληρώνει φόρο προστασίας στους Βενετούς. Σε μεταγενέστερα Οθωμανικά αρχεία θα τον βρούμε και σαν Σολιούς. Στην πλευρά προς το Ιμαρέτ βρίσκουμε το χωριό Μαράτι, ονομασία Ελληνική για το Ιμαρέτ. Αυτή ήταν, λοιπόν, η περιοχή του Τοπ Αλτί.

Πως φτάσαμε στο τοπωνύμιο Τόπ Αλτί
Αρχικά θα πρέπει να αναφέρω πως Τοπ Αλτί είναι τουρκική ονομασία.
Τοπ Αλτί (top = μπάλα κανονιού + altι = βολή) στα Τουρκικά σημαίνει «την υπό την βολή του τηλεβόλου» έκταση, δηλαδή μία μεγάλη περιοχή γύρω από ένα φρούριο, όσο έφτανε η βολή των πυροβόλων του φρουρίου που αλώθηκε κατόπιν αντιστάσεως. Αφορούσε δε σε έκταση γης που είχε φορολογικά δωρισθεί στον κατακτητή και που, για τον λόγο αυτόν, παρέμενε ανοικοδόμητη για λόγους στρατιωτικούς.
Η περίμετρος της εκτάσεως καθοριζόταν με την ρίψη βολών προς τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα από τον ψηλότερο προμαχώνα του φρουρίου. Την πρώτη επίσημη αναφορά στο όνομα αυτό την κάνει ο μητροπολίτης Άρτας Σεραφείμ Ξενόπουλος στο «Ιστορικό Δοκίμιο». Θα πρέπει, λοιπόν, να υποθέσουμε πως η περιοχή μετονομάζεται περίπου από το 1860 και μετά, όταν χτίστηκε ο αμυντικός στρατώνας. Επίσης, επειδή δεν είχαμε κατάκτηση έτσι που να δοθεί η περιοχή σαν στρατιωτικό πρόσοδο, λαμβάνουμε υπόψη μόνο την ρίψη βολής. Όμως υπάρχει ένα πρόβλημα.
Ο Γιάννης Τσούτσινος στα «Αρτινά Μελετήματα» μάς λέει πως υπάρχουν συμβόλαια πριν του 1850, όπου η περιοχή αυτή αναφέρεται ως Τοπ Αλτί. Δηλαδή πριν τοποθετηθούν στον λόφο Περάνθης τηλεβόλα. Άρα από κάπου αλλού μετρούσαν την απόσταση. Ως εκ τούτου θα πρέπει να δούμε την απόσταση από το Κάστρο της Άρτας και μάλλον φτάνουμε εκεί.
Το Τοπ Αλτί βρίσκεται μεταξύ της πόλης της Άρτας και του παλιότερου Δήμου Τοπόλιανης. Συγκεκριμένα τα Σουλιώτικα ή Σούλη ανήκα στον Δήμο Τοπόλιανης, δηλαδή του Δήμου του Αρτινού κάμπου. Τουτέστιν μεταξύ της πόλης Άρτας και των τσιφλικιών του κάμπου, και αυτή είναι η ιδιαιτερότητα που έχει αυτή η περιοχή.
Μια περιοχή που θα δούμε πως καλλιεργείται η ελιά και τα εσπεριδοειδή, όπως αμπέλια και φουντουκιές. Οι ιδιοκτήτες είναι σχεδόν όλοι μουσουλμάνοι και μάλλον εμφανίζεται και ένας Εβραίος. Ένα πολύ καλά οργανωμένο δίκτυο αυλακιών, από την εποχή ακόμα του Αλή πασά Τεπελενλή, έφερνε άφθονο νερό από τον Άραχθο και πότιζε τα κτήματα.

Τοπ Αλτί. Ένας μικρός παράδεισος
Από τους περιηγητές, τις μάχες του 1821, του 1897 παίρνουμε μια εικόνα του τοπίου για το πόσο πλούσιο ήταν σε πορτοκαλιές.
Αρχές του 20ου αιώνα στο Τοπ Αλτί, σύμφωνα με έρευνα του Κώστα Βακατσά, καλλιεργούνταν ελιές και εσπεριδοειδή, ενώ φαίνεται ένας μεγάλος ιδιοκτήτης ο Χουσεΐν Μουρτεζά από τα Ιωάννινα που νοίκιαζε τα κτήματα στον Ιταλό Κάρμελο Μεσ- σίνα. Ο Μουρτεζά πούλησε τα κτήματα σε κάποιον Δημ. Πολύζο. Γύρω στα 1917 και 1920 είχε ξεσπάσει ένας «πόλεμος» μεταξύ του ενοικιαστή του φόρου της δεκάτης της ελιάς και των αγροτών.
Οι αγρότες πλήρωναν τον φόρο με καρπό. Όμως οι αποθήκες που είχαν οι φοροεισπράκτορες στην γέφυρα δεν ήταν μάλλον ιδανικές για την ελιά και χαλούσαν. Έτσι, οι φοροεισπράκτορες ζήτησαν να πληρώνεται ο φόρος σε χρήμα. Σε αντίθεση με την Οθωμανική Δικαιοσύνη, η Ελληνική αντίστοιχη δικαίωσε τους εισπράκτορες και μάλιστα έθε- σε στην διάθεση των φοροεισπρακτόρων και χωροφύλακες να μαζεύουν τους φόρους.
Πηγές κειμένου: 1. Σεραφείμ Ξενόπουλος «Ιστορικό Δοκίμιο». 2. Γιάννης Τσούτσινος «Αρτινά μελετήματα», περιοδικό «ΣΚΟΥΦΑΣ». 3. Μέρτζιος «Φόροι προστασίας στους Βενετούς». 4. Giuseppe Schiro «Χρονικό των Τόκκων». 5. Πουκεβίλ «Reise durch Griechenland». 6. William Martin Leak «Travels in Northern Greece». 7. William Turner «Journal…». 8. Evliya Celebi «Οδοιπορικό». 9. Μοσχονάς «Άρθρα από τον πόλεμο του 1897». 10. Κώστας Βακατσάς «Γενική Διοίκηση Ηπείρου – Το αγροτικό ζήτημα».

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ