Γράφει ο Αθανάσιος Ζάμπας*

Μεταδίδεται κυρίως από το τσίμπημα μολυσμένων κουνουπιών (κοινών). Η μόλυνση των κουνουπιών γίνεται από μολυσμένα πτηνά (κυρίως άγρια), ενώ οι μολυσμένοι άνθρωποι, δεν μεταδίδουν τον ιό σε άλλα κουνούπια.
Η νόσος εμφανίζεται παγκόσμια. Από το 2010 έως το 2014 και από το 2017 έως το 2022 έχουν καταγραφεί κρούσματα σε διάφορες περιοχές της χώρας μας, ενώ αναμένεται η επανεμφάνιση κρουσμάτων κατά την περίοδο 2023. Οι μήνες εμφάνισης είναι από τον Μάιο έως τον Νοέμβριο. Δηλαδή μήνες κυκλοφορίας των κουνουπιών.
Κλινική εικόνα της λοίμωξης
1) Το 75% έως 80% των ατόμων που μολύνονται παραμένουν χωρίς συμπτώματα.
2) Το 20% έως 25% των ατόμων εμφανίζουν ήπια νόσο, με συμπτωματολογία οξείας ιογενούς συνδρομής, όπως πυρετός ή και πόνος στο κεφάλι, γενική αδυναμία, καταβολή, κόπωση, ρίγος, μυαλγίες, αρθραλγίες, πόνος στο πίσω μέρος του βολβού του ματιού, διόγκωση λεμφαδένων, ενώ μπορεί να εμφανισθούν και συμπτώματα γαστρεντερικού συστήματος (όπως ανορεξία, έμετοι, ναυτία, διάρροια) ή εξάνθημα (κηλιδοβλατιδώδες, χωρίς φαγούρα, πιο πολύ στον κορμό ή στα άκρα).
3) Λιγότερο από το 1% των μολυσμένων παρουσιάζουν σοβαρή νόσο «νευρο-διεισδυτική» που προσβάλλει το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ) με εμφάνιση εγκεφαλίτιδας ή μηνιγγίτιδας ή οξεία χαλαρή παράλυση, μυελίτιδα ή συνδυασμό αυτών.
Τα πιο πολλά άτομα με προσβολή του ΚΝΣ εμφανίζουν εικόνα εγκεφαλίτιδας ή μηνιγγοεγκεφαλίτιδας. Τα συμπτώματα είναι διαταραχές επιπέδου συνείδησης, διαταραχές στον προσανατολισμό ή στην συμπεριφορά, μουδιάσματα, δυσαρθρία, δυσφαγία, αταξία ή διαταραχή κινητικότητας (τρόμος, μυοκλονίες), επιληπτικές κρίσεις. Πολύ πιο σπάνια νευροπάθειες, βλάβες ματιών, καρδιαγγειακές διαταραχές (ρυθμού, μυοκαρδίτιδα), ραβδομυόλυση, ηπατίτιδα, παγκρεατίτιδα, ορχίτιδα. Προσοχή στα άτομα άνω των 50 ετών ή άτομα ανοσοκατεσταλμένα ή με χρόνια υποκείμενα νοσήματα, γιατί μπορούν να εμφανίσουν σοβαρή νόσο.
Ένα είναι το ζητούμενο, να προσέχουμε όλοι τα κουνούπια, χρησιμοποιώντας εντομοαπωθητικά όταν σουρουπώνει και όταν κοιμόμαστε. Χρειάζεται ενισχυμένη επιδημιολογική επιτήρηση της νόσου και έγκαιρη εφαρμογή μέτρων πρόληψης και ελέγχου σε τοπικό επίπεδο. Ακόμα έγκαιρη ανίχνευση των κρουσμάτων, δράσεις διαχείρισης των κουνουπιών, ενημέρωση του κόσμου. Επιπλέον, απαιτούνται μέτρα για την ασφάλεια του αίματος, ώστε να μην μεταδοθεί μέσω μετάγγισής του. Και ιδιαίτερη σημασία έχει ο ερ- γαστηριακός έλεγχος για τον ιό σε περιστατικά εγκεφαλίτιδας χωρίς εργαστηριακά επιβεβαιωμένο παθογόνο αίτιο, ειδικά σε ηλικιωμένα άτομα.
* Ο Θανάσης Ζάμπας είναι ιατρός δημόσιας υγείας, κοινωνικής ιατρικής, κτηνίατρος, υγιεινολόγος