Τον 11ο αιώνα λίγο μετά τους Βούλγαρους κάνει την εμφάνισή του στην περιοχή ένα Τουρκικό φύλο, οι Ούζοι.
Οι Ούζοι στην καταγωγή είναι Ουγούζοι, οι οποίοι είχαν προωθηθεί προς την επικράτεια των Πετσιννέγκων. Με την σειρά τους, όμως, εκτοπίστηκαν από άλλη μια Τουρκική φυλή, τους Κιπτσάκους. Με τον χρόνο εισέδυσαν μέχρι τον Κάτω Δούναβη, τον διέσχισαν και εισέβαλαν στη Βαλκανική.
Κάποια φύλα των Ούζων φαίνεται να έφτασαν και στην Ήπειρο. Σύμφωνα με την [1] Ιστορία – μέρος 8. Βυζάντιο: Δεύτερη εποχή της αυτοκρατορικής Ελλάδας «…Το 1064 η ορδή των Ουγούζων διέσχισε τον Δούναβη, επιτέθηκαν και λεηλάτησαν την Μακεδονία, την Ήπειρο και την Ελλάδα», όπου αρχικά έκαναν καταστροφές. «Ουδέν έσον παραλείψαντες προς διαφθοράν και ερήμωσιν της γης εκείνης».
Πολλοί κάτοικοι της Ηπείρου κατά τα έτη 1065 – 1066 άρχισαν να τρέχουν προς τα κάστρα προκειμένου να βρουν προστασία. Ασθένειες, όμως, προφανώς λοιμός, άρχιζε να τους αποδεκατίζει και γρήγορα δέχθηκαν την πρόταση του αυτοκράτορα να ενσωματωθούν στα Βυζαντινά στρατεύματα, διατηρώντας βέβαια και εν μέρει τον ημινομαδικό βίο. Προφανώς κατοίκησαν ορεινές περιοχές.
Με την πάροδο του χρόνου, μαζί με άλλους ντόπιους Ορεισίβιους φαίνεται να συνέχισαν και ληστρικό βίο. Αποτέλεσμα ήταν να απογυμνωθούν πολλοί οικισμοί έτσι που πολύς κόσμος άρχιζε να φεύγει προς την παραλιακή ζώνη, όπου εκεί εγκυμονούσε ο κίνδυνος της πειρατείας. Όπως, ωστόσο, διαβάζουμε, στον Κουβαρά των Ιωαννίνων ο κόσμος ήταν τόσο απελπισμένος που προτιμούσε την αιχμαλωσία παρά αυτά που τραβούσε.
«Οι κάτοικοι στερούμενοι και της ελαχίστης τροφής έφευγον και μετέβαινον εις τα παράλια, όπου, εφοίτουν και περιέπλεον πολλά ληστρικά πλοία επί ανδραποδισμώ, και όταν εθεώρουν τοιούτον πλοίον, τα πεινώντα εκείνα άθλια πλάσματα επαρουσιάζοντο αυτοθελήτως και προσέφερον την δούλωσιν των προτιμώντα, ίνα υποβληθώσιν υπό τοιούτον άφευκτον και σκληρότατον ζυγόν, παρά το αποθανείν πεινώντα και γυμνητεύοντα».
Όπως και στους Γοτθικούς πολέμους έτσι και τώρα τα κάστρα προσέφεραν αρωγή όπου μπορούσαν στα πλήθη.
Πηγές κειμένου:
Κωνσταντίνος Ζ’ Πορφυρογέννητος, De Administrando Imperio. Μιχάλης Στούκας, άρθρο στο Πρώτο Θέμα, 12 Μαΐου 2018: Η καταγωγή των Τούρκων: Ουγούζοι Τούρκοι, Σελτζούκοι και Οθωμανοί. Αλέξιος Γ.Κ. Σαββίδης, Οι Βυζαντινοί απέναντι στους λαούς του ανατολικού και του βαλκανικού κόσμου. Ελισάβετ Βασιλακίδου, Ρωμανός Διογένης. [1] Γιώργος Ι. Μουστάκης, Πρεβεζάνικα χρονικά, 2015, τεύχη 51 – 52, Η ίδρυση Πρέβεζας και επιδρομές στην ευρύτερη περιοχή. Ιστορία – μέρος 8. Βυζάντιο: Δεύτερη εποχή της αυτοκρατορικής Ελλάδας (διαδίκτυο: https://travel.mellongroup.gr/byzantium-4-6-cen/). Φώτης Βράκας: Ιστορική διαδρομή του κάστρου των Ρωγών (υπό έκδοση) ΗΠΕ. Dede Korkut’, To Εθνικό έπος των Ουγούζων. Alb. Füss, Muslime und Piraterie im Mittelmeer (7.-16. Jahrhundert)
