Τι είναι το Φθινόπωρο; Ίσως ένα ερωτηματικό γι’ αυτό που χάνεται; Πού φεύγει, πού σβήνει. Είναι το αιώνιο; Πού πάει, αυτό που άρχισε τόσο ωραία; Πού πάει η Άνοιξη, πού πάει το Καλοκαίρι;
Η ολοκλήρωση της Άνοιξης μαραίνεται και χάνεται για να γίνει κάτι νέο, ίσως πιο καλό, ίσως και πιο άσχημο, δεν ξέρομε τελικά τι θάναι. Μόνο μία είναι η πραγματικότης ότι η φύση μελαγχολεί και παρασύρει τους ανθρώπους στο στρόβιλο των κιτρινισμένων φύλλων κάτι να σκεφθούν. Για ποιο πράγμα; Για τη ζωή φυσικά που είναι αλήθεια κάτι παρόμοιο με τις εποχές. Αρχίζει σαν Άνοιξη, ωριμάζει σαν το Καλοκαίρι, φθείρεται σαν το Φθινόπωρο και χάνεται σαν το Χειμώνα.
Σήμερα έβγαλα ένα δόντι, προχθές άλλο ένα πάει χάθηκε κι αυτό δεν πρόκειται να ξανάλθει. Ήλθε κι έφυγε με πόνο. Τι να σημαίνει άραγε; Κι ο άνθρωπος έρχεται και φεύγει με πόνο αφού επιτελέσει κάποιο προορισμό. Έρχεται και χάνεται. Χάνεται όμως διαφορετικά κάθε φορά κι αυτό έχει σημασία. Πολλές φορές χάνεται μόνος κι έρημος ή νέος χωρίς ν’ αγγίξει το γήρας. Χωρίς να φθάσει στο Χειμώνα.
Πόσα ήθελα να γράψω! Όμως το μέρος που έβγαλα το δόντι με πονάει τρομερά καθώς και το κεφάλι μου… σταματώ για να συνεχίσω αύριο, απόψε δεν μπορώ.
Με έπιασε όπως βλέπεις ακατάσχετη φλυαρία. Άλλωστε εσύ μου είχες γράψει για φιλοσοφία. Η φιλοσοφία είναι γραμμένη στη ζωή. Μπορείς να τη δεις γύρω σου και να σκεφθείς, είναι κι αυτό μια μορφή φιλοσοφίας. Οι διάφοροι τύποι ανθρώπων δεν παύουν να έχουν κι αυτοί μια φιλοσοφία εφ’ όσον προσπαθείς να την μαντέψεις ή αν θέλεις να την κατανοήσεις κλπ. Μου έγραψες αγαπημένε μου ότι με βλέπεις στα όνειρά σου και σε μένα το ίδιο συμβαίνει σχεδόν κάθε βράδυ είμαστε μαζί.
Ένα μόνο εύχομαι να τελειώσω όσο το δυνατόν γρηγορότερα διότι τότε μόνο θα σωθούν τα βάσανα και οι στενοχώριες. Γι’ αυτό το πήρα απόφαση να διαβάσω πολύ αυτή τη χρονιά κι αν με βοηθήσει και ο Θεός να μπορέσω να τελειώσω. Έπειτα κουράστηκα να κάθομαι όλη μέρα στο κρεβάτι και να διαβάζω. Πρέπει να τελειώσει αυτή η ιστορία για να μπορέσωμε κι εμείς να φτιάξωμε κάτι από κοινού.
Όσο είναι έτσι η κατάσταση δεν έχομε τίποτε να κερδίσωμε το καταλαβαίνω αυτό. Σε ό,τι αφορά τα κοινωνικά φρονήματα δεν το διάβασα η ίδια αλλά όπως μου είπε ο μπαμπάς καταργούνται εκτός των στρατιωτικών και αστυνομικών.
Πιστεύω όμως εφόσον καταργούνται και αυτό αφορά τον διορισμό μου, να είναι και στο δικό μας ζήτημα κάπως ελαστικότερα τα πράγματα. Αυτά τα νέα. Έχεις χαιρετισμούς από όλους τους δικούς μου. Σε φιλώ με πολλή-πολλή αγάπη. Έλενα
Σημείωση: Σου στέλνω λίγο βασιλικό. Πήγα σήμερα στην εκκλησία, ήταν του Σταυρού. Ύψωσις του Τιμίου Σταυρού από τον Ηράκλειο.
Από γράμμα της Ελένης Μπίκα στον αγαπημένο της Γιάνκο
Ελένη Μπίκα προς Γιάννη Τσώλη
Άρτα 14 Σεπτεμβρίου 1972
Τι να σου στείλω Γιάνκο μου/ στα ξένα όπου είσαι/ να με θυμάσαι την αυγή/ όταν ξυπνάς μονάχος./ Λουλούδι μαραγκιάζεται/ και χάνει τη δροσιά του./ Μαντήλι είναι χωρισμός/ τα δάκρυα δεν φτάνουν./ Στου στέλνω μόνο μια γραφή/ μ’ ένα φτωχό μολύβι/ να σου θυμίζει αγάπη μου/ πως ’γω σου τόχω στείλει.
Έλενα
Καημός
Κι άπλωσ’ ο χωρισμός πανιά/ στη φτωχογειτονιά μου/ κι έμεινα πάλι μοναχή/ κι ορφάνεψ’ η καρδιά μου./ Κοιτάζω μόνη τη νυχτιά/ τ’ άστρα και το φεγγάρι/ κι ο νους μου τρέχει μακριά/ σε σένα παλληκάρι./ Θυμάμαι όμορφες νυχτιές/ γεμάτες χτυποκάρδια/ τρέμει στη σκέψη το κορμί/ απ’ τα γλυκά σου χάδια.
