ΣΤΟ Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO 2003) εγγράφηκαν η Γιαννιώτικη αργυροτεχνίας, το πανηγύρι της Βίτσας τον Δεκαπενταύγουστο και το χορευτικό δρώμενο Καγκελάρι στην Άρτα.
Τα Δελτία για τα 21 στοιχεία άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς υποβλήθηκαν το 2021. Πριν την εγγραφή έγινε συστηματική επεξεργασία από την Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Εθνικής Επι- στημονικής Επιτροπής για την εφαρμογή στην Ελλάδα της Σύμβασης για διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και φυσικά από τις ίδιες τις κοινότητες των φορέων.
«Το υπουργείο Πολιτισμού – δηλώνει, μεταξύ άλλων, η αρμόδια υπουργός – θεωρεί ιδιαίτερα σημαντική την εγγραφή νέων στοιχείων Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Εθνικό Ευρετήριο, που συμβάλλει στην διαφύλαξη της συλλογικής μας ταυτότητας. Στα στοιχεία καταγράφεται το αποτύπωμα των ανθρώπων στο πέρασμα του χρόνου ως τεκμήριο εθνικής αυτογνωσίας και βάση επί της οποίας οικοδομείται η συλλογική μας αυτοπεποίθηση.
Από τα 21 νέα στοιχεία ορισμένα είναι γνωστά και θαυμαστά: Η Γιαννιώτικη Αργυροτεχνία, οι Αποκριάτικοι Φανοί της Κοζάνης, ο πολιτισμός του Φιστικιού Αιγίνης, το Ξινόμαυρο της Νάουσας. Ορισμένα άλλα, όπως του Κουρμπάνι του Αγίου Αθανασίου στο Καλαμπάκι Δράμας, Καδής στους Σπαθαραίους Σάμου, το Καγκελάρι στην Άρτα, εκφράζουν μια κοινωνία που επινοεί συλλογικούς τρόπους έκφρασης, πάνω σε στέρεες παραδόσεις ή ως φόρο τιμής στο ελεύθερο πνεύμα του λαού μας.
Η άυλη πολιτιστική μας κληρονομιά περιέχει τεκμήριο από το βαθύ πολιτιστικό ίχνος ενός πλούσιου και, ως ένα βαθμό, ανεξερεύνητου παρελθόντος. Αποτελεί βασικό στοιχείο του Πολιτισμού μας. Οφείλουμε να την τιμούμε, να τη σεβόμαστε. Η σύγχρονη κοινωνία μας έχει τις ρίζες της στην παράδοση, στην ιστορία, στις εμπειρίες των ανθρώπων που προηγήθηκαν ημών σε αυ- τόν τον τόπο. Μέλλον χωρίς παρελθόν δεν είναι ευοίωνο».
Καγκελάρι στην Άρτα
Πρόκειται για χορευτικό δρώμενο που επιτελείται σε είκοσι εννέα χωριά της Άρτας, κατά τη διάρκεια πανηγυριών της άνοιξης και του καλοκαιριού, καθώς και την περίοδο του Πάσχα. Αποτελεί κορυφαίο εορταστικό/πανηγυρικό γεγονός για τις τοπι- κές κοινότητες, αλλά και δημόσια έκφρα- ση της συλλογικής ταυτότητάς τους και της κοινωνικής συνοχής τους.
Παραδοσιακό Πανηγύρι Βίτσας
Πρόκειται για τριήμερο πανηγύρι, τον Δεκαπενταύγουστο, στη Βίτσα των Ζαγοροχωρίων. Περιλαμβάνει αγρυπνία, λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας και αγιασμό, γλέντι και χορό γύρω από τον αιωνόβιο πλάτανο της κεντρικής πλατείας του χωριού της περιοχής. Αποτελεί έκφανση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Βίτσας, συνδεδεμένη αδιάρρηκτα με τη μνήμη και την ταυτότητα της.
Γιαννιώτικη αργυροτεχνία
Η τέχνη της γιαννιώτικης αργυροχοΐας/αργυροτεχνίας αποτελεί μια εμβληματική παραδοσιακή τέχνη επεξεργασίας του αση- μιού και κατασκευής χειροποίητων αντικειμένων (εκκλησιαστικών, κοσμικών, διακοσμητικών) καθώς και κοσμημάτων.
Αποτελεί μια τέχνη που αναπτύχθηκε στην πόλη των Ιωαννίνων ήδη από τον 16ο αιώνα και παραμένει ακμαία και δημοφιλής μέχρι σήμερα.
