Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) αποτελεί βασικό πυλώνα όλων των συστημάτων υγείας, καθώς συνιστά την πρώτη επαφή του πολίτη με τις μονάδες υγείας, παρέχει το πρώτο στάδιο αντιμετώπισης και θεραπείας, ενώ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη.
Η σωστή λειτουργία της συμβάλλει τό- σο στην ορθολογική χρήση των υπηρεσιών υγείας όσο και στην ομαλή λειτουργία των δευτεροβάθμιων και τριτο- βάθμιων μονάδων και στην αποτροπή εμφάνισης και επέκτασης νέων κρουσμάτων λοιμώξεων και ασθενειών στο γενικό πληθυσμό. Η ίδρυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) το 1983 δημιούργησε μεγάλες προσδοκίες σχετικά με την ποιότητα και την ανταπόκριση στις ανάγκες του ελληνικού πληθυσμού. Σήμερα η υγεία απορροφά όλο και μεγαλύτερο μέρος των δαπανών του ΑΕΠ ενώ χαρακτηρίζεται από χαμηλή ποιότητα των υπηρεσιών, ελλιπή στελέχωση με επαγγελματίες υγείας, έλλειψη αποτελεσματικότητας ενώ παρατηρούνται ρυθμοί αύξησης του προσδόκιμου επιβίω- σης, αύξηση της νοσηρότητας και θνησιμότητας από χρόνια νοσήματα.
Στόχοι της Πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας είναι η προληπτική ιατρική, η αγωγή υγείας και η σχολική υγιεινή. Επιπλέον, η αποσυμφόρηση των νοσοκομείων και συγκεκριμένα των εξωτερικών ιατρείων, των κλινικών ενός νοσοκομείου λόγω της αποτελεσματικής αντιμετώπισης περιστατικών. Τέλος, αποβ- λέπει στην φροντίδα της Τρίτης ηλικίας και σύγχρονων προβλημάτων όπως τα ναρκωτικά και η ψυχική υγεία μέσα από δράσεις που αποσκοπούν στην ενημέρωση του κοινωνικού συνόλου.
Με το άρθρο 2 του Ν.4238/2014 τα Κέντρα Υγείας και οι αποκεντρωμένες τους μονάδες (περιφερειακά και πολυδύναμα ιατρεία) εντάσσονται πλέον στις Διοικήσεις Υγειονομικών Περιφερειών. Με το άρθρο 3 του νόμου προβλέπεται η διαδικασία ίδρυσης και πολυδύναμων Κέντρων Υγείας. Ορίζεται επιπλέον η περιο- χή ευθύνης κάθε Κέντρου Υγείας που ονομάζεται Τομέας Πρωτοβάθμιας Φρο- ντίδας Υγείας, ενώ γίνεται διασύνδεσή του με την τοπική αυτοδιοίκηση έτσι ώστε σε κάθε Δήμο να αντιστοιχεί τουλάχιστον ένας Τομέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας με 24ωρη λειτουργία. Αυτό σημαίνει ότι οι μονάδες ΠΦΥ θα λειτουργούν κατά τα πρότυπα των Κέντρων Υγείας του ΕΣΥ, προκειμένου το νέο, ενιαίο, δίκτυο που θα διαμορφωθεί από το σύνολο των δομών του ΕΣΥ και του ΕΟΠΥΥ να καλύψει με τον τρόπο αυτό τις ανάγκες για υπηρεσίες ΠΦΥ και στα αστικά κέντρα.
Τα αστικά κέντρα υγείας θα διαθέτουν όλες τις ιατρικές ειδικότητες. Με την εφαρμογή της 24ωρης λειτουργίας των Κέντρων Υγείας θα αυξηθεί η προσβασιμότητα στις υπηρεσίες της ΠΦΥ. Η τακτική εισαγωγή σε νοσηλευτικό ίδρυμα της δευτεροβάθμιας φροντίδας υγείας του ΕΣΥ θα γίνεται: α) Με παραπεμπτικό σημείωμα του θεράποντος ιατρού. β) Με τη σύμφωνη γνώμη του νοσοκομείου ιατρού της αντίστοιχης ειδικότητας. Η επείγουσα μεταφορά ασθενών ως και η έκτακτη επείγουσα εισαγωγή ασθενούς σε νοσοκομεία θα γίνεται με το παραπεμπτικό του Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) της ΠΦΥ, στο οποίο παραπέμπονται τα επείγοντα περιστατικά από τους λοιπούς φορείς Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.
Πολλά νομοθετήματα θεσπίστηκαν και πρόκειται να θεσπιστούν. Η ΠΦΥ πρέπει να βρει την πλήρη έκφρασή της μέσω της προσφοράς ολοκληρωμένων υπηρεσιών παρέχοντας υπηρεσίες προληπτικής ιατρικής και προαγωγής υγείας, να διασυνδέεται αποτελεσματικά και ουσιαστικά με ανωτέρου επιπέδου υπηρεσίες.
Το ανθρώπινο δυναμικό είναι το κλειδί για την μεταμόρφωση του συστήματος. Θα πρέπει να δημιουργηθεί μια διεπιστημονική ομάδα, η οποία θα συμμετέχει σε συνεχιζόμενη εκπαίδευση για να παρέχουν σωστά και αποτελεσματικά τις υπηρεσίες τους.
Ο θεσμός του οικογενειακού ιατρού, η δυνατότητα παροχής υπηρεσιών κατ’ οίκον και ο καθοριστικός ρόλος στην παραπομπή ασθενών σε ιατρούς ειδικότητας, αποτελούν μεταρρυθμίσεις καίριες και ουσιαστικές. Η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών (τηλεϊατρική), ο ηλεκτρονικός φάκελος ασθενή θα συμβάλλουν αποτελεσματικά στο σύστημα. Τα προγράμματα που έχουν καθιερωθεί πλέον για δωρεάν ψηφιακή μαστογραφία, δράσεις που αποσκοπούν στην ενημέρωση του πολίτη για ασθένειες που ταλανίζουν πλέον τον πληθυσμό.
Η παγκόσμια οικονομική κρίση, η ενεργειακή κρίση, η πανδημία του covid, καθώς επίσης και ο πόλεμος της Ουκρανίας, οδήγησαν σε δραματική επιδείνω- ση της υγείας του πληθυσμού, με συνέπεια τον πολλαπλασιασμό των αναγκών για φροντίδα υγείας.
* Η Μαρία Τζαχρίστα είναι νοσηλεύτρια, υποψήφια δημοτική σύμβουλος Δήμου Αρταίων με τον συνδυασμό «Αρτινών Συνεργασία» του δημάρχου Χρήστου Τσιρογιάννη