Oλοι μας γνωρίζουμε τα σαλιγκάρια. Όμως κάποιες λεπτομέρειες γι΄ αυτά ενώ μας είναι γνώριμες δεν τις σκεφτόμαστε.
Είναι γαστερόποδο μαλάκιο με πνεύμονες. Το σώμα του είναι προφυλαγμένο μέσα σε ένα είδος όστρακο που περιελίσσεται. Άλλες ονομασίες είναι ο σαλίγκαρος, ο κοχλίας, ο σάλιαγκας, ο γυμνοσάλιαγκας, ο χοχλιός.
Το μακρόστενο σώμα του βρίσκεται προστατευμένο μέσα στο όστρακο. Το κεφάλι του με τα δυο ζευγάρια χαρακτηριστικές κεραίες βρίσκεται έξω όταν περπατάει και αναζητάει τροφή. Τρώει φυτά χρησιμοποιώντας τη γλώσσα του που έχει πάνω κερατώδεις σχηματισμούς σαν δόντια.
Με την κίνησή του αφήνει πίσω ίχνη βλέννας, ένα είδος σάλιου. Εμφανίζεται κυρίως τις βροχερές ημέρες και το βράδυ που έχει υγρασία. Όταν οι συνθήκες είναι υπερβολικά ξηρές μπαίνουν στο εσωτερικό του κελύφους τους και σφραγίζουν την είσοδο με ένα είδος προσωρινού καλύμματος από αποξηραμένη βλέννα, το επίφραγμα. Σε αυτή την κατάσταση τα σαλιγκάρια βρίσκο- νται σε ένα είδος «νάρκης» και μπορούν να επιβιώσουν χωρίς νερό για μήνες.
Η βρώση των σαλιγκαριών έχει ξεκινήσει από τα προϊστορικά χρόνια, όπως μαρτυρούν οι αρχαιολογικές ανασκαφές. Γύρω από τη Μεσόγειο μαγείρευαν διάφορα είδη σαλιγκαριών. Οι Ρωμαίοι τα θεωρούσαν εκλεκτή τροφή. Σε όλο τον κόσμο έχουν καταγραφεί 4.000 είδη σαλιγκαριών, στην Ευρώπη 400, ενώ στην Ελλάδα τρία είδη θεωρούνται εδώδιμα.
Τα σαλιγκάρια είναι ερμαφρόδιτα. Αυτό σημαίνει ότι το κάθε ένα διαθέτει και αρσενικά, αλλά και θηλυκά όργανα αναπαραγωγής. Για την γονιμοποίηση είναι απαραίτητη η συνεύρεση δυο σαλιγκαριών κατά την οποία έρχονται σε επαφή τα αντίθετα γεννητικά τους όργανα. Ψάχνουν μαλακό έδαφος για να σκάψουν και να αφήσουν σε μικρούς λάκκους τα περίπου 85 αυγά που θα γεννήσουν. Τα μικρά σαλιγκαράκια γεννιούνται μετά από 2 έως 4 εβδομάδες. Ζουν έως και 15 χρόνια.
Το παχύρευστο σάλιο που παράγουν είναι τόσο ισχυρό που μπορούν να έρπουν κατά μήκος μια λεπίδας ξυραφιού χωρίς να κοπούν. Το σάλιο αυτό τους δίνει τη δυνατότητα να κινούνται και να έρπουν ακόμα και κρεμάμενα προς τα κάτω, καθώς κολλάνε σαν βεντούζα στις επιφάνειες. Το ασβεστώδες έδαφος στο οποίο κινούνται και επιβιώνουν τους δίνει το υλικό για την δημιουργία του κελύφους τους. Έχουν ασθενή όραση. Η αναζήτηση της τροφής γίνεται με τις δυο μικρότερες κεραίες.
Αυτά τα ολίγα για τον κύριο σαλίγκαρο. Και να μην ξεχνάμε ότι τα τελευταία χρόνια δίνεται μεγάλη σημασία στα θρεπτικά συστατικά που περιέχει τόσο ως τροφή, όσο και ως καλλυντικό σκεύασμα στην κοσμετολογία. Ένα ακόμα άκακο ζωντανό πλάσμα που γίνεται εκμεταλλεύσιμο από τον κυρίαρχο άνθρωπο.