Εναν θησαυρό γενετικού υλικού στον τομέα των εσπεριδοειδών, εντόπισε η έρευνα που πραγματοποίησε το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών μέσω προγράμματος της Περιφέρειας Ηπείρου με φορέα υλοποίησης τα φυτώρια «Βίτσιος».
Ρεπορτάζ: Βίκυ Καινούργιου

Η έρευνα αφορούσε σε δύο παλιές ποικιλίες της Άρτας, το «πλακέ» και το «μποτσάτο», καθώς και σε δύο νέους γονότυπους το «Μαρινίκ» και το «Μαρτιάτικο» (Κλημεντίνη), απ’ όπου καταδείχθηκε για τις τρεις πρώτες η μοναδικότητά τους στον Ελλαδικό χώρο, καθώς και η συγκέντρωση ιδιαίτερων ποιοτικών χαρακτηριστικών.
Το έργο που εκπονήθηκε σε διάρκεια τριών ετών αφορούσε στην «αξιολόγηση, αξιοποίηση και ανάδειξη γενετικού υλικού και μεταποιημένων προϊόντων τοπικών ποικιλιών εσπεριδοειδών της Περιφέρειας Ηπείρου» και τα αποτελέσματά του ανακοινώθηκαν επίσημα την περασμένη Πέμπτη από τον καθηγητή και διευθυντή Εργαστηρίου Δενδροκομίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών Πέτρο Ρούσ- σο. Η παρουσίαση έγινε στον φιλόξενο χώρο του εστιατορίου «Μπαχάρι» στη Βλαχέρνα Άρτας, όπου παραβρέθηκαν εκτός των άλλων ο αντιπεριφερειάρχης Άρτας Βασίλης Ψαθάς, ο διευθυντής Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Ανδρέας Βαρέλης, ο προϊστάμενος Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Γρηγόρης Οικονόμου, καθηγητές της Σχολής Γεωπονίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων καθώς και η Ομάδα Φοιτητών του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών που συμμετείχε στην εργαστηριακή έρευνα.

Θησαυρός
Σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν από τον κ. Ρούσσο, στο πλαίσιο του έργου ελέγχθηκαν «τέσσερις ποικιλίες εσπεριδοειδών από τα «φυτώρια Βίτσιος», δύο παλιές «πλακέ» και «μποτσάτο» Άρτας, καθώς και δύο νέες «μαρινίκ» και «κλημεντίνη Μαρτιάτικη» ως προς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των καρπών και το γενετικό τους υλικό. «Στόχος του προγράμματος ήταν να αξιολογήσουμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά αλλά και να τις συγκρίνουμε γενε- τικά. Δηλαδή αν μοιάζουν γενετικά ή είναι ίδιες με υφιστάμενες ποικιλίες. Για το λόγο αυτό μαζέψαμε ένα μεγάλο αριθμό ποικιλιών απ’ όλα τα φυτώρια εσπεριδοειδών στην Ελλάδα και τα ελέγξαμε. Καταλήξαμε, λοιπόν, ότι πρόκειται για έναν θησαυρό γενετικού υλικού για τις μελλοντικές γενιές αλλά και για το φυτώριο του κ. Βίτσιου που πρέπει να αναδειχθεί και γιατί όχι η Άρτα να μπει στο χάρτη του γενετικού υλικού των εσπεριδοειδών».

Π. Ρούσσος στον «Τ»
Απαντώντας στις ερωτήσεις του «Τ» ο κ. Ρούσσος διευκρίνισε και υπογράμμισε ότι σε σχέση με τις ποικιλίες εσπεριδοειδών που υπάρχουν στην Ελλάδα, οι δύο παλιές (πλακέ και μποτσάτο) καθώς και η ποικιλία «Μαρινίκ» είναι μοναδικές και το γενετικό υλικό τους δεν ται- ριάζει ούτε εντοπίζεται σε γενετικό υλικό άλλων εσπεριδοειδών.
«Αυτό που προέκυψε από το πρόγραμμα, το νέο δηλαδή της μελέτης, είναι πως μπορούμε μέσα από την μεταποίηση των προϊόντων αυτών όπως λικέρ, μαρμελάδες ή ακόμα και με την απομόνωση κάποιων δραστικών ουσιών τους, να τις αξιοποιήσουμε. Αυτό είναι πολύ σημαντικό αν λάβουμε υπόψη πως σήμερα όλος ο κόσμος ασχολείται με την υγεία, την ομορφιά και την λειτουργικότητα των τροφίμων».

Αξιοποίηση στο 100%
Όπως προέκυψε από την έρευνα συγκεντρώνουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ως προς τα αιθέρια έλαια, τα οποία μπορούν να απομονω- θούν από τον φλοιό τους, κάτι που σημαίνει πως το προϊόν μπορεί να αξιοποιηθεί στο 100% του καρπού. Χυμός και φλοιός. Επίσης, για το «μαρινίκ» σημειώθηκε πως «έχει εξαιρετική γεύση και από την γευστική δοκιμασία που έγινε στη μεταποίηση, προέκυψε ότι άρεσε σε πάρα πολύ κόσμο. Άρα μπορεί να μεταποιηθεί και πρόκειται για καινούργιο και μοναδικό προϊόν, διότι μοναδική είναι η ποικιλία» τόνισε ο κ. Ρούσσος.

Ευστράτιος Βίτσιος
Ο Ευστράτιος Βίτσιος, εκπρόσωπος της επιχείρησης «Φυτώρια Βίτσιος» που ήταν φορέας υλοποίησης, σημείωσε πως βασική στόχευση είναι να προβληθούν και να προωθηθούν τα τοπικά προϊόντα παραγωγής, ενώ παράλληλα ανακοίνωσε ότι «υπάρχουν και δύο ακόμα νέες ποικιλίες που έχουν ανακαλυφθεί στα “Φυτώρια Βίτσιος” με την συνεργασία και του κ. Ρούσσου» και πρόσθεσε: «Θα χρειαστεί σίγουρα η συμβολή της Περιφέρειας Ηπείρου ώστε να αναδειχθούν και κυρίως να κατοχυρωθούν ώστε να μην μπορεί να τα πάρει άλλο κράτος ή άλλη περιοχή».
Εις ότι αφορά τις συγκεκριμένες ποικιλίες που ερευνήθηκαν ο ίδιος επισήμανε ότι είναι διαθέσιμες και απομένει να προχωρήσει η έρευνα για τις δύο ακόμα νέες που υπάρχουν. «Σε κάθε περίπτωση πρέπει να γίνει επιπλέον δουλειά» σημείωσε ο κ. Βίτσιος.

Σε κατάλογο ποικιλιών
Από την πλευρά του ο καθηγητής κ. Ρούσσος πρόσθεσε ότι «είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας να εγγραφούν αυτές οι ποικιλίες σε εθνικό ή ευρωπαϊκό κατάλογο ποικιλιών. Έτσι κατοχυρώνουμε τα δικαιώματα και η Ελλάδα να έχει ένα γενετικό υλικό που μπορεί να πουλήσει και σε τρίτες χώρες κερδίζοντας χρήματα.
Δεν μιλάμε για το πλακέ και το μποτσάτο Άρτας, διότι είναι παλιές και δεν μπορεί κάποιος να κατοχυρώσει αυτές, αλλά οι δύο άλλες καθώς και οι δύο καινούργιες που έρχονται, μπορούν να κατοχυρωθούν και επιτέλους κάποιο Ελληνικό φυτώριο να πρωτοπο- ρήσει, βγάζοντας δικό του φυτικό υλικό».

Βασίλης Ψαθάς: Κέντρα Καινοτομίας σε όλες τις Περιφερειακές Ενότητες
«Ένας από τους πυλώνες γεωργικής ανάπτυξης μιας περιοχής ή ενός κράτους είναι η έρευνα και η τεχνολογία» δήλωσε στον «Τ» ο αντιπεριφερειάρχης Άρτας Βασίλης Ψαθάς, επισημαίνοντας τον λόγο για τον οποίο η Περιφέρεια δίνει βαρύτητα στον τομέα αυτό, χρηματοδοτώντας το συγκεκριμένο έργο, το οποίο όπως τόνισε έχει τεράστιο επιστημονικό ενδιαφέρον.
«Είναι ένα θέμα που έχει προοπτική, όμως για τη χώρα μας διαπιστώνεται ότι δεν έχουμε κάνει τα απαραίτητα βήματα» εξήγησε και ανακοίνωσε ότι η Περιφέρεια θα κάνει το επόμενο βήμα με τα Κέντρα Καινοτομίας που συστήνει ανά Περιφερειακή Ενότητα.
«Η Περιφέρεια – πρόσθεσε ο Βασίλης Ψαθάς – θα δώσει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις και στους ερευνητές να κάνουν ένα βήμα μπροστά. Να ερευνήσουν τις νέες ποικιλίες που μπορούν να υπάρξουν και να κατοχυρωθούν σε τοπικό, εθνικό και πανευρωπαϊκό επίπεδο. Ένας τομέας στον οποίο υστερούμε ως χώρα. Υπάρχει το νομικό υπόβαθρο αν έχουμε νέες ποικιλίες να κατοχυρωθούν, οπότε πρέπει να δώσει τη δυνατότητα σε μελέτες και έρευνα για να αναπτυχθεί περαιτέρω ο πρωτογενής μας τομέας. Ένας τομέας με τα όποια προβλήματα αντιμετωπίζει, ο οποίος όμως δεν παύει να αποτελεί την προοπτική για το μέλλον».