Επιμνημόσυνη δέηση υπέρ των ψυχών των ηρώων Σουλιωτών που έπεσαν στην Ιερά Μονή Σέλτσου στις 22 και 23 Απριλίου 1824, τελέστηκε από την Αδελφότητα Πηγιωτών Άρτας σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 21 Απριλίου στις Πηγές Άρτας.
Για να τιμηθεί η ημέρα της μεγάλης αυτής θυσίας, ο Δήμος Γ. Καραϊσκάκη με την Τοπική Κοινότητα Πηγών και την Αδελφότητα Πηγιωτών Άρτας, πραγματοποίησαν μια λιτή εκδήλωση με επιμνημόσυνη δέηση στον ιερό χώρο της Μονής Σέλτσου.
Σύμφωνα με ανακοίνωση Τύπου της Αδελφότητας «πλήθος πιστών και επίσημοι προσήλθαν για να προσκυνήσουν στο Μοναστήρι της Κοιμήσεως αλλά και να αποδώσουν ελάχιστο φόρο τιμής στους Σουλιώτες που μαρτύρησαν. Μέσα σε ένα υποβλητικό κλίμα έντονης συγκίνησης με σεβασμό στον ένδοξο και ιερό χώρο του Σέλτσου όλοι απέτισαν φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης για τους υπέρ χιλιοδιακοσίους Σουλιώτες και Ραδοβιζινούς με επικεφαλής τους Νότη και Κίτσο Μπότσαρη, που έστησαν εκεί τον Απρίλιο του 1804 νέο υπέρτερο Ζάλογγο και ένα πρώιμο Μεσσολόγγι για την ελευθερία της πατρίδας, αρνούμενοι να υποταχθούν στον τύραννο Αλή Πασά.
Ξεχωριστή και εντυπωσιακή ήταν η παρουσία των μελών του Συλλόγου Αναβίωσης Σουλιωτών Ναυπάκτου “Ο Έπαχτος” – για τρίτη φορά – με επικεφαλής την πρόεδρο του Συλλόγου Μαρία Σαγώνα ντυμένοι με αυθεντικές Σουλιώτικες φορεσιές για να τιμήσουν τους ήρωες Σουλιώτες του Σέλτσου.
Την ξεχωριστή αυτή ημέρα τίμησαν με την παρουσία τους ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Άρτης κ. Καλλίνικος, η βουλευτής Όλγα Γεροβασίλη, ο αντιπεριφερειάρχης Άρτας Βασίλης Βασίλειος Ψαθάς, ο διοικητής του Αστυνομικού Τμήματος Γ. Καραϊσκάκη Κώστας Κατσιούλης, ο διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Άρτας Υπηρεσίας Άρτας Σωτήρης Νάκας, ο τέως βουλευτής Άρτας και νυν υποψήφιος Βασίλης Τσίρκας, ο αντιδήμαρχος Τετραφυλίας Νίκος Κουφούλης, ο πρόεδρος Πηγών Κώστας Καρακώστας, ο πρόεδρος της Ελάτης Κυριάκος Λάιος, ο πρόεδρος Μηλιανών Κώστας Πανουργιάς, οι δημοτικοί σύμβουλοι Αιμίλιος Αντωνάκης, Βασίλης Χήτας, Χρήστος Τζουμανίκας, Ευάγγελος Γρέβιας, ο πρώην περιφερειακός σύμβουλος και νυν υποψήφιος βουλευτής Ντίνος Παπαδημητρίου, η υποψήφια βουλευτής Φωτεινή Σκουτέρη, η υποψήφια δήμαρχος Γ. Καραϊσκάκη Ελευθερία Κοσσυβάκη πολλοί συγχωριανοί, συνδημότες – συμπατριώτες.
Μετά την τέλεση της θείας λειτουργίας χοροστατούντος του σεβασμιωτάτου μητροπολίτη Άρτας κ. Καλλινίκου, των ιερέων Δημήτρη Παπαγεωργίου Δημήτρη, Ιωάννη Τσουβέλα, Αντωνάκη Λάμπρου και της επιμνημόσυνης δέησης που ακολούθησε, έγινε ρίψη στεφάνων στο όπισθεν της Μονής φοβερό βάραθρο της Γκούρας, τον “Πέτακα”, από όπου έπεσαν τα πρώτα 250 γυναικόπαιδα των Σουλιωτών.
Το πρώτο στεφάνι ρίφθηκε από τον δήμαρχο Δήμου Γ. Καραϊσκάκη Περικλή Μίγδου. Ακολούθησαν των επισήμων εκπροσώπων φορέων, Συλλόγων και σχολείων του Δήμου. Από τον πρόεδρο της Αδελφότητας Πηγιωτών Άρτας έγινε σύντομη αναφορά στα γεγονότα ενώ από το μέλος της Αδελφότητας και συντονιστή της εκδήλωσης Παναγιώτη Ζήση αναγνώστηκε το Χρονικό της Εξόδου του Σέλτσου του Λάμπρου Κουτσονίκα (τεταρτοετή τότε στα γεγονότα του 1804). Από την πρόεδρο του Συλλόγου Αναβίωσης Σουλιωτών Ναυπάκτου Μαρία Σαγώνα διαβάστηκε το συγκινητικό ποίημα με Ακροστιχίδα “Λένω Μπότσαρη, η Καπετάνισσα” του αείμνηστου καθηγητή Θεολογίας τέως δημάρχου Μεσολογγίου Νίκου Βούλγαρη ομιλητή στο Σέλ- τσο στις 23 Αυγούστου 2018.
Μια ξεχωριστή τιμή για την Αδελφότητα αλλά και τον τόπο μας που ισχυροποιεί τους δεσμούς μας με τους Σουλιώτες, ήταν και η ανακήρυξη του προέδρου της Αδελφότητας Χρήσ- του Καπερώνη ως επιτίμου μέλους του Συλλόγου Αναβίωσης με σχετική απόφαση που επιδόθηκε από την πρόεδρό της. Ακολούθησε ενός λεπτού σιγή και η εκδήλωση έκλεισε με τον Εθνικό Ύμνο. Από την Αδελφότητα Πηγιωτών στους παρισταμένους προσφέρθηκαν χυμοί αναψυκτικά και γλυκίσματα αναψυκτικών χυμών, ενώ ο Δήμος τίμησε τους προσκεκλημένους με προσφορά φαγητού στο κέντρο του χωριού.
Ήταν μια ξεχωριστή συγκινητική εκδήλωση, λιτή, προσαρμοσμένη με απόλυτο σεβασμό στο πνεύμα της ιερότητας και ενδοξότητας του χώρου και της μεγάλης ιστορίας της Ιεράς Μονής Σέλτσου, της Κιβωτού της Θυσίας των Σουλιωτών. Η τιμή και η διατήρηση της μνήμης των εσαεί, είναι καθήκον όλων μας».

Το χρονικό του Ολοκαυτώματος
Στις 21 Απριλίου του 1804, μετά από προδοσία και μη αντέχοντας άλλο, οι τουρκικές ενισχύσεις έσπασαν την άμυνά τους. Στο μικρό χώρο έξω από το μοναστήρι διεξάγεται πλέον φονικότατη και άνιση μάχη στην οποία ρίχνονται ακόμη και γυναίκες με μαχαίρια ξύλα πέτρες δόντια νύχια και ό,τι άλλο φονικό μέσο διέθεταν. Μετά την κάμψη των υπερασπιστών της, μόλις τριακοσίων σε σύνολο χιλίων τετρακοσίων ψυχών, τα γυναικόπαιδα κινήθηκαν μέσα από τους γκρεμούς προς τη γέφυρα Κοράκου, για να διαφύγουν.
Όταν όμως βρήκαν τα περάσματα πιασμένα από τους Τούρκους, προτιμώντας το θάνατο από την αιχμαλωσία, ρίχτηκαν στους γκρεμούς και το ποτάμι. Άλλοι σκοτώθηκαν, άλλοι γκρεμίσθηκαν, άλλοι πνίγηκαν στον Αχελώο. Εκεί μπροστά στα μάτια τους, αφού τους πολέμησαν αντρειωμένα, τις έβλεπαν να ασπάζονται τα παιδιά τους και να τα ρίχνουν στο βάραθρο, η να τα κρατούν σφιχταγκαλιασμένα πέφτοντας μαζί τους. Η Ιστορία εμβρόντητη έβλεπε να χάνονται σε μια μέρα, τρεις γενιές Μποτσαραίων Σουλιωτών. Γέμισε ο τόπος κουφάρια.
Ο τελικός απολογισμός από τη μάχη του Σέλτσου και το χαλασμό των Μποτσαραίων ήταν η διάσωση μόνον 80 Σουλιωτών από τους οποίους οι 65 (κατ άλλος 54) πέρασαν τον Αχελώο σε διάφορα σημεία και διέφυγαν προς τα Άγραφα. Ο Κίτσος Μπότσαρης μαζί με τον 13χρονο τότε γιο του Μάρκο, κρύφτηκαν σε παρακείμενη στο Σέλτσο σπηλιά και αργότερα κατέφυγαν προς την Πάργα. (Για το θέμα γράφει ο Pouqueville: «Η ανθρωπίνη σκέψις είναι αδύνατον να το πιστεύση. Και όμως άνδρες και γυναίκες φώναξαν θάνατος και όχι σκλαβιά. 300 γυναικόπαιδα και κυκλωμένοι πολεμισταί κατέπεσαν εις το απύθμενον του Σέλτσου βάραθρον»).
Ο δε Κλοντ Σαρλ Φοριέλ, (Claude Charles Fauriel) Γάλλος ακαδημαϊκός, φιλόλογος και ιστορικός γράφει: «΄Επιπτον κατά δεκάδες υπό τα βλέμματα και τας κραυγάς των γυναικών αι οποίαι προ του φρικώδους θεάματος το οποίον παρακολούθουν από του ύψους τού γειτονικού μοναστηρίου, αντελήφθησαν ότι έπρεπε μόναι του να φροντίσουν δια τους εαυτούς των. ΄Ολαι σπεύδουν ταχύτατα εις το χείλος κλιτύος αποτόμων καθέτων βράχων, κάτωθεν των οποίων ρέει ο Ασπροπόταμος (Αχελώος) αποφασισμέναι να κατακρημισθούν με τα παιδιά των. Από τους χίλιους Σουλιώτες μια μόνο γυναίκα και πενήντα πέντε άνδρες κατόρθωσαν να σωθούν».
Η ιστορία όμως κάνει διακρίσεις στα πρόσωπα, και οι ιστορικοί εκθειάζουν πολλές φορές τα γεγονότα με τοπικιστικά κριτήρια. Παρασιώπησε τους επτακόσιους Θεσπιείς στη μάχη των Θερμοπυλών και ύμνησε μόνο τους τριακόσιους της Σπάρτης με το Λεωνίδα! Το ίδιο έπραξε και για το Ζάλογγο. Ύμνησε τον πρωτάκουστο χορό των 63 Σουλιωτισσών και παρήλθε τις πάνω από 300 Σουλιώτισσες όπου κατά τον ίδιο τρόπο έπεσαν από τον «Πέτακα» της μονής Σέλτσου…