«Ηθογραφικά Διηγήματα και άλλα…» είναι ο τίτλος του βιβλίου της αείμνηστης Ελένης Μπίκα – Τσώλη (φωτο) που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Αττικός», το οποίο ουσιαστικά αποτελεί αφιέρωμα στη μνήμη της από τον λατρευτό σύζυγό της Γιάννη Τσώλη, αξιόλογο συγγραφέα και ποιητή.
Όπως ο φίλος Γιάννης αναφέρει στο προλογικό του σημείωμα, τα γραφόμενά της βρήκε συμπωματικά στο συρτάρι της. «Γνώριζα – επισημαίνει – πως είχε γράψει για μερικούς συναδέλφους μου της Ένωσης και της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών κάποιες βιβλιοκρισίες των έργων τους. Δεν γνώριζα όμως ότι έχει κάνει ένα αρκετά σπουδαίο συγγραφικό έργο, ηθογραφικό, ποιητικό και βιβλιοκριτικό. Δεν ξέρω γιατί το κρατούσε μυστικό και σκορπισμένο σε διάφορα τετράδια. Όταν τα βρήκα, τ’ αξιολόγησα κατά το δυνατόν και με την συγκατάθεση του φίλου μας Προέδρου της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών κ. Λευτέρη Τζόκα, που τα βρήκε υπέροχα, αποφάσισα να το εκδώσω τηρώντας τη μνήμη της…».
Έχει δίκιο ο Λευτέρης Τζόκας. Το συγγραφικό της έργο είναι υπέροχο και οι επιλογές των κειμένων της «προδίδουν» έναν τρυφερό χαρακτήρα, έναν χαρισματικό άνθρωπο, μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα, μια μορφωμένη γυναίκα με ήθος και αξιοπρέπεια. Τώρα καταλαβαίνουμε πολύ περισσότερο γιατί ο φίλος από καρδιάς Γιάννης, ο αγαπημένος της σύζυγος, παραμένει ακόμα τόσο συντετριμμένος από την απώλειά της.
Εκτός από τον πρόλογο, το βιβλίο της Ελένης Μπίκα – Τσώλη, φιλολόγου, διανθίζεται με ομιλία της στη Γιορτή της Μητέρας και σημειώματα με τους τίτλους: Ημερολόγιο. Η γιαγιά μου. Το κουρείο. Χριστούγεννα 25-12-2011. Σκέψεις. 7-12-2015. Κεραυνοί απ’ τον ουρανό της ψυχής μου. ΟΙ ΑΡΤΙΟΙ. Πολύτονα. Δημήτρης Καραμβάλης – εναλλασσόμενα φορτία – Ζωγραφική ποίηση. Ο Υπεράνθρωπος. Η προφητεία έσφυζε ζωής. Οι κύκνοι δεν θα κλάψουν απόψε. Ψυχών διηγήσεις. Φύλακας φυλακτών (στα χαρακώματα των ημετέρων). Το μοιραίο μαντήλι. Εγκώμιο. Βράβευση ιατρών μελών της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών. Εκδήλωση Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών. Για το περιοδικό «Λογοτεχνική Δημιουργία» της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών. Συνέντευξη στη μαθητική εφημερίδα. Όταν ήμουν παιδί. Στον εγγονό μου.
Όλα διακρίνονται από μια μεγάλη ευαισθησία, αλλά και για τον καίριο λόγο που αποπνέει σωρεία μηνυμάτων. Το καθένα από τα σημειώματα θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένα ολόκληρο βιβλίο. Σε κείνο που αναφέρεται στη γιαγιά της απομονώνουμε την τελευταία της φράση: «Άγγελος προστάτης ήταν η γιαγιά μου εκείνα τα χρόνια, την ευγνωμονώ και τη μνημονεύω πάντα στις προσευχές μου». Και για το κουρείο του πατέρα της στην Άρτα: «Έκανε δέκα έξι χρόνια εξορία και δύο φυλακή σε διάφορα νησιά κατά χρονικά διαστήματα… Χρόνια που περάσανε! “Θυμάσαι Γιάννη, εδώ ήταν το κουρείο του μπαμπά” είπα στον σύζυγό μου και δακρύσαμε κάνοντας τον σταυρό μας…».
Βιβλίο πολύτιμο σαν κι αυτά που μάς διδάσκουν πώς να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι. Γιάννη, η Ελένη παραμένει ένας θησαυρός.