Η Γαλλία, από το Παρίσι ως τη Λυών, συγκλονίζεται από ταραχές που προκλήθηκαν από την απόφαση του προέδρου Μακρόν να αυξήσει το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης με προεδρικό διάταγμα.
Μπορεί η αστυνομία να απαγόρευσε το Σάββατο τις συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας στην Πλας ντε λα Κονκόρντ, τη μεγαλύτερη πλατεία του Παρισιού, καθώς και στα Ηλύσια Πεδία, έπειτα από δύο συνεχόμενες νύχτες ταραχών στη γαλλική πρωτεύουσα, ωστόσο, οι πολίτες έδωσαν ραντεβού στην Πλας ντ’ Ιταλί μετά από κάλεσμα της Γενικής Εργατικής Συνομοσπονδίας (CGT).
«Παρίσι, ξεσηκώσου», φώναζαν οι διαδηλωτές κατά τη διάρκεια της συγκέντρωσης, καλώντας όλους τους πολίτες να βγουν στους δρόμους δύο ημέρες αφότου ο Εμανουέλ Μακρόν παρέκαμψε την Εθνοσυνέλευση και με προεδρικό διάταγμα πέρασε το νομοσχέδιο που αυξάνει το όριο συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 έτη. Κατά τη διάρκεια των διαμαρτυριών στο Παρίσι σημειώθηκαν συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομικών, ενώ κάδοι παραδόθηκαν στις φλόγες. «Μακρόν, παραιτήσου» και «Ο Μακρόν θα σπάσει, εμείς θα νικήσουμε» ήταν τα συνθήματα που φώναζε το πλήθος στην Πλας ντ’ Ιταλί, στο νότιο Παρίσι. Η αστυνομία έκανε χρήση δακρυγόνων και συγκρούστηκε με ορισμένες ομάδες διαδηλωτών που πυρπόλησαν κάδους απορριμμάτων.
Το επίμαχο νομοσχέδιο προβλέπει αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 62 έτη στα 64, μεταρρύθμιση που η κυβέρνηση κρίνει αναγκαία για να αποφευχθούν τα ελλείμματα που διογκώθηκαν εξαιτίας της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης. Όμως πλέον δεν είναι μόνο αυτό που βγάζει το εξοργισμένο πλήθος στον δρόμο. Όπως λένε οι διαδηλωτές, είναι η κίνηση των Ηλυσίων να παρακάμψει την κάτω βουλή και να κλείσει τα μάτια στις έντονες αντιδράσεις. «Νιώθουμε σα να μας προσβάλλουν. Είναι σα να λένε “δε μας αφορούν όσα γίνονται εδώ και εβδομάδες, είστε πλειοψηφία, αλλά δεν σας ακούμε και δεν θα προσπαθήσουμε καν να ψηφίσουμε. Αυτό δημιουργεί πολύ θυμό και αυθόρμητες διαδηλώσεις. Είναι προσβολή, περιφρόνηση, άρνηση της δημοκρατίας.
Η κυβέρνηση πρέπει να κοιτάξει τον εαυτό της. Τα σωματεία διαδηλώνουν ειρηνικά κι αυτό πάει καλά, όμως, αν σπέρνουν ανέμους, είναι προφανές πως θα θερίσουν θύελλες», λέει ένας εκ των διαδηλωτών. Το κύμα των διαδηλώσεων έχει εξαπλωθεί σε όλη τη Γαλλία. Επί του παρόντος 15 πανεπιστήμια είναι σε αποκλεισμό και άλλα 20 σε κατάληψη. Την ίδια ώρα, η λαϊκή αντίδραση δεν περιορίζεται σε διαδηλώσεις. Λίγα μέτρα από το εμβληματικότερο γαλλικό τοπόσημο, τον Πύργο του Άιφελ, οι σωροί των σκουπιδιών διογκώνονται, καθώς οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα συνεχίζουν την απεργία τους. Στο Σεμερί της κεντρικής Γαλλίας, οι εργαζόμενοι της Στορενζί απεργούν, βγάζοντας εκτός λειτουργίας τη μεγαλύτερη αποθήκη φυσικού αερίου της Ευρώπης, ενώ στο διυλιστήριο της TotalEnergies στην Ντονζ, στα δυτικά, η απεργία πήρε παράταση για ακόμη μία εβδομάδα.
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι Γάλλοι διαμαρτύρονται όχι μόνο για το οικονομικό σκέλος της υπόθεσης, αλλά, πρωτίστως, για το πολιτικό, την προσπάθεια, δηλαδή, υπονόμευσης της δημοκρατικής διαδικασίας και των λειτουργιών της, στο βωμό της εξυπηρέτησης οικονομικών συμφερόντων, σε μια προσπάθεια να μη χάσουν οι επικεφαλής των οικονομικών κολοσσών τα υπερκέρδη τους. Δεν είναι όμως, τόσο εύκολο αυτό στη Γαλλία.
Ο γαλλικός λαός κουβαλάει στην πλάτη του ιστορία σκληρών αγώνων για την κατάκτηση της δημοκρατίας, όχι μόνο με τη γαλλική επανάσταση, αλλά και με την οριστική εκδίωξη των Βουρβόνων με την επανάσταση του 1848, αλλά και αργότερα, με την ανασύσταση της Γαλλικής δημοκρατίας μετά το καθεστώς του Βισύ (της γερμανόφιλης, δηλαδή, δοσιλογικής κυβέρνησης επί Γερμανικής κατοχής). Είναι πολύ βαριά αυτή η ιστορία για να την εγκαταλείψουν οι Γάλλοι, ακόμα κι αν πρόκειται για τον ίδιο τον Μακρόν. Ανεξάρτητα από την οποιαδήποτε ανάγκη της οικονομίας, ο σεβασμός στις δημοκρατικές διαδικασίες είναι απαραίτητος και απαράβατος όρος για την ύπαρξη της δημοκρατίας.
Γιατί, όμως, προβάλλεται ως ανάγκη της οικονομίας η αύξηση του ηλικιακού ορίου της συνταξιοδότησης; Διότι, πολύ απλά, τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα ταυτίζουν τις δικές τους επιδιώξεις και την αγωνία διατήρησης των υπερκερδών τους, με την πορεία της οικονομίας. Κι αυτό γιατί ζούμε σε μιαν εποχή στην οποία, όπως τονίζει ο Νίκος Μουζέλης, η συγκέντρωση πλούτου έχει πάρει τέτοιες τερατώδεις διαστάσεις που σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ για την παγκόσμια φτώχεια δώδεκα άτομα στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας του παγκόσμιου χωριού έχουν μεγαλύτερο εισόδημα από δεκάδες φτωχές αφρικανικές χώρες. Αν όμως το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα είναι εξαιρετικά παραγωγικό, είναι και εξαιρετικά άνισο ¬ και σε αυτό συνίσταται η απειλή της παγκοσμιοποίησης.
Πράγματι οι ανισότητες εντείνονται τόσο ραγδαία και Βέβαια για τους νεοφιλελεύθερους αυτού του είδους οι ανισότητες δεν αποτελούν απειλή. Γιατί από τη στιγμή που ένα μικρό έστω ποσοστό του παραγόμενου πλούτου διαχέεται προς τα κάτω, οι ανισότητες (όπως έχει υποστηρίξει ο γνωστός φιλόσοφος Rawls) νομιμοποιούνται.
Δυστυχώς αυτή η αισιόδοξη θεωρία δεν έχει καθολική ισχύ. Δεν ισχύει σε χώρες που δεν έχουν τους θεσμούς και την αναγκαία τεχνοοικονομική υποδομή που θα τους επέτρεπε να επωφεληθούν από την ένταξή τους στην παγκόσμια αγορά. Σε αυτές τις χώρες η παγκοσμιοποίηση οδηγεί σε νέες μορφές φτώχειας και εξαθλίωσης.
Και είναι ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο που σήμερα, παρ’ όλη την πρωτοφανή παραγωγικότητα, το 1/5 περίπου της ανθρωπότητας ζει κάτω από συνθήκες απόλυτης φτώχειας. Και αυτό συμβαίνει σε μια εποχή που ένα μικρό ποσοστό του εισοδήματος των δώδεκα κροίσων που αναφέρθηκαν πιο πάνω, αν επενδυόταν σωστά, θα μπορούσε να εξαλείψει την απόλυτη φτώχεια παγκοσμίως.
Σ’ αυτό το κλίμα οι ταραχές στη Γαλλία μπορεί να αποτελέσουν το έναυσμα μιας γενικότερης προσπάθειας για στήριξη της δημο- κρατίας, μια προσπάθεια που, για να έχει αντίκρισμα, θα πρέπει να συνδεθεί και με μια γενικότερη προσπάθεια ανακατανομής του παγκόσμιου πλούτου.