«Ο μετρ του ιστορικού μυθιστορήματος προσκαλεί τους αναγνώστες σε ένα σεργιάνι στην ιστορική εξέλιξη της μάγισσας πόλης της Θεσσαλονίκης, μέσα από τις ζωές τριών γενεών, ακολουθώντας τους ήρωες από το 1867 έως το 1919, ενώ οι μνήμες τους κλείνουν έναν κύκλο 99 χρόνων», αναφέρουν οι εκδόσεις «Ψυχογιός» με αφορμή το νέο βιβλίο του συμπατριώτη μας βραβευμένου συγγραφέα Γιάννη Καλπούζου.
Στο σημείωμα για το βιβλίο, επισημαίνουν: «Το μυθιστόρημα διαδραματίζεται στη Θεσσαλονίκη από το 1867 μέχρι το 1010, ωστόσο οι μνήμες συμπληρώνουν κύκλο 99 χρόνων. Η Θεσσαλονίκη αυτά τα χρόνια χαρακτηρίζεται από το πολυφυλετικό της περιβάλλον, τις ξεχωριστές συνοικίες για κάθε φυλή και τη βαβυλωνία των γλωσσών που μιλούν οι κάτοικοί της. Η μεγαλύτερη αριθμητικά φυλή είναι οι Εβραίοι, δεύτερη οι μουσουλμάνοι, με περίπου τους μισούς να είναι ντονμέδες, δηλαδή εξισλαμισμένοι Εβραίοι, και τρίτη οι Έλληνες, ενώ υπάρχουν και Ευρωπαίοι, Βούλγαροι, Σέρβοι και άλλοι.
Μέσα από τη δράση των μυθοπλαστικών ηρώων υφαίνεται με παραστατικότητα και ακρίβεια η καθημερινή ζωή, ενώ ο αναγνώστης νιώθει να είναι παρών στις εντυπωσιακές αλλαγές που συμβαίνουν στην πόλη: από το γκρέμισμα των θαλάσσιων τειχών και την ανάπτυξή της προς τα δυτικά και κυρίως προς τα ανατολικά (την Καλαμαριά, που σημαίνει καλή μεριά), έως το ιππήλατο και ηλεκτρικό τραμ, το φωταέριο, τον ηλεκτρισμό και τη διαμόρφωση λεωφόρων και κήπων όπως του Μπεχτσινάρ (στη σημερινή περιοχή των σφαγείων).
Συνάμα νιώθει να βιώνει μαζί με τους ήρωες τα συνταρακτικά γεγονότα, ιστορικά και μη, της εν λόγω χρονικής περιόδου: την προπαγάνδα των Εξαρχικών Βουλγάρων (Βούλγαροι που ήθελαν μέχρι και ο Όμηρος να γράφει σε σλαβική διάλεκτο), τη μεγάλη πυρκαγιά του 1890, τις βομβιστικές επιθέσεις Βούλγαρων εξτρεμιστών το 1903, τον Μακεδονικό Αγώνα, την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, τη δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου, την εκδίωξη των Βουλγάρων από την πόλη με αιματηρές μάχες τον Ιούνιο του 1913, τον Εθνικό Διχασμό, την εγκατάσταση στη Θεσσαλονίκη περίπου 250.000 αντρών της Αντάντ (που έφεραν βέβηλους καιρούς, πρόστυχους), την καταστροφική πυρκαγιά του 1917, ύστερα από την οποία δημιουργήθηκαν ευθύγραμμοι δρόμοι και πλατείες όπως η Αριστοτέλους και πολλά άλλα.
Ο Λευκός Πύργος ή Πύργος του Αίματος, το συντριβάνι, η Άνω και Κά-τω Πόλη, καφενέδες, παζάρια, σκε- παστές αγορές, μπυραρίες, καφέ αμάν και καφέ σαντάν, χορεύτριες, σαντέζες και πόρνες, θεατρικές παραστάσεις, χοροεσπερίδες, η λειψυδρία, το πάγωμα του Θερμαϊκού Κό- λπου, δύο φορές αυτά τα χρόνια, η κακόφημη συνοικία της Μπάρας, επιδημίες και πόσα ακόμη συνθέτουν το σκηνικό όπου δρουν οι ήρωες του βιβλίου. Όλα, βεβαίως, έχουν στόχο να κατανοήσει ο αναγνώστης όσα συμβαίνουν, αλλά και να τα ζήσει παραστατικά, σαν να ήταν εκεί. Για τον ίδιο λόγο συμπεριλαμβάνονται στο βιβλίο τρεις χάρτες της Θεσσα- λονίκης σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.
Η μυθοπλασία παρακολουθεί τρεις γενιές, τον παππού Αντίπα, τον γιο του τον Παράσχο και τον Κλεάνθη, εγγονό και γιο αντίστοιχα. Ωστόσο και οι τρεις χορεύουν όπως καθορίζουν τον ρυθμό οι γυναίκες – σύζυγοι, ερωμένες, μητέρες, κόρες, αδελφές… Στο ξεκί- νημα του βιβλίου δύο άγνωστοι απειλούν με μαχαίρι και πιστόλι τον Παράσχο, απαιτώντας να γράψει στον Κλεάνθη να ελευθερώσει τον Ασάν Τάνο, τον οποίο δε γνωρίζεις ή έτσι νομίζει. Σύντομα θα ανακαλύψει ότι έχουν απαγάγει την κόρη του. Απαγωγή που θα του φάει όλο το ασπράδι του νου και θα του κουτσάνει κάθε φρόνηση. Οι τρεις βασικοί ήρωες ρίχνονται στο κυνήγι της ευτυχίας, ο καθένας με τον τρόπο του. Ορισμένοι υψώνουν το αγνό συναίσθημα και την ανθρωπιά ως ύψιστα αγαθά, άλλοι αφού ποικίλα όρνια καταβροχθίσουν το ψαχνό και τα κόκκαλα της ψυχής τους, ξεπέφτουν, μπλέκουν με συμμορίες και κυλιούνται στη λάσπη, ενώ σ’ άλλους πρυτανεύει το καθήκον και ο πατριωτισμός…».