Ήταν πέρασμα από Αρχαία Αμβρακία προς Μαντείο Δωδώνης

Μας χαροποίησε ιδιαιτέρως η χορήγηση άδειας στο Τμήμα Ιστορίας – Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Η Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, υπέγραψε τα σχετικά έγγραφα προκειμένου να ξεκινήσει η επιφανειακή και ανασκαφική έρευνα στο Καστρί Ριζοβουνίου Δημοτικής Ενότητας Θεσπρωτικού Δήμου Ζηρού Πρέβεζας.
Η Αρχαία Βατία ταυτίζεται με την πόλη που θα έρθει στο φως από την αρχαιολογική σκαπάνη. Διευθύντρια της ανασκαφής είναι η καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπι- στημίου Ιωαννίνων κ. Κλεοπάτρα Καθάριου, σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πρέβεζας. Τα ευρήματα των ανασκαφών θα φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Νικόπολης. Εκεί θα πραγματοποιείται συντήρηση, φύλαξη, σχεδίαση και φωτογράφιση.
Σε ότι αφορά τα αρχιτεκτονικά ευρήματα θα γίνονται ταυτοχρόνως και εργασίες στερέωσης, αναστήλωσης και προστασίας τους. Γιατί όπως πολύ καλά γνωρίζουμε ο κόπος της ανασκαφής είναι πολύ μεγάλος. Όμως ακόμα δυσκολότερο είναι να διατηρηθούν και να συντηρηθούν όλα όσα έρχονται στο φώς του ήλιου. Από τη στιγμή που γίνει η ανασκαφή και έπειτα, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην συντήρησή τους.
Είναι η πρώτη ανασκαφική έρευνα που πραγματοποιείται συστηματικά στην περιοχή. Ιδιαίτερη αξία έχει το γεγονός ότι το ίδιο το Πα- νεπιστήμιο Ιωαννίνων βρίσκεται στην διευθυντική θέση να καθοδηγήσει την εν λόγω ανασκαφή. Η Ήπειρος βρίσκεται στις προτεραιό- τητές τους. Η μελέτη του υλικού και τα αντίστοιχα επιστημονικά συμπεράσματα θα αξιοποιηθούν αναλόγως και θα μας δώσουν ση- μαντικές πληροφορίες για την περιοχή. Εμείς οι ίδιοι οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής θα μάθουμε περισσότερα πράγματα και θα γνωρίσουμε καλύτερα τον τόπο μας.
Η ανάδειξη αυτού του εξαιρετικά ενδιαφέροντος αρχαιολογικού χώρου θα δώσει νέα ώθηση στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής. Τα εμφανή ερείπια που σώζονται εμφανώς στην περιοχή είναι η Αρχαία Ακρόπολη, που βρίσκεται στην κορυφή του λόφου Καστρί. Οι Ηλείοι ήταν οι πρώτοι άποικοι των Βατιών κατά τον 7ο αιώνα πΧ. Βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο κοντά στον ποταμό Λούρο και τη λίμνη Μαυρή. Λέγεται ότι υπήρχε και παλαιότερος οχυρωμένος οικισμός, ή ακόμα και από την εποχή του Χαλκού και την πρώιμη εποχή του Σιδήρου.
Το σημείο αυτό ήταν πέρασμα από την Αρχαία Αμβρακία προς το Μαντείο της Δωδώνης. Το εξαιρετικό κλίμα της περιοχής και η περίοπτη θέση πάνω στο λόφο έκαναν τις Βατίες ξεχωριστές. Το έτος 343 – 342 πΧ πέρασε από εκεί ο Φίλιππος ο Β’, ο πατέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τις κατέλαβε και τις προσέφερε ως δώρο στον Αλέξανδρο Α’ των Μολοσσών. Στα χρόνια των Ρωμαίων παρακμάζει σταδιακά με αποκορύφωμα την υποχρεωτική ερήμωση λόγω μεταφοράς των κατοίκων στην Αρχαία Νικόπολη μετά τη Ναυμαχία του Ακτίου.
Υπάρχουν ερείπια και από τη Βυζαντινή περίοδο. Μια παλαιοχριστιανική εκκλησία χτίστηκε στην κορυφή του λόφου. Πάνω της βρί- σκεται ένας νεότερος χριστιανικός ναός της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως της Θεοτόκου με εκπληκτικές αγιογραφίες. Η λιθοδομή καταδεικνύει και το πέρασμα των Τούρκων από εκεί. Μαρτυρούν το πέρασμα αιώνων κατοίκησης σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.
Έχουμε, λοιπόν, ένα αξιόλογο μνημείο με ιστορικά στοιχεία πολλών χρονολογικών περιόδων. Πράγμα που καταδεικνύει την σπουδαιότητα της περιοχής και το κομβικό σημείο στο οποίο βρίσκεται. Τα μεγαλιθικά τείχη, αλ- λά και η εξαιρετική θέα της ευρύτερης περιοχής της Λάκκας Σούλιου, συνθέτουν το μωσαϊκό του τουριστικού αξιοθέατου. Επικρο- τούμε τις προσπάθειες ανάδειξης της περιοχής. Με τις σωστές ανασκαφικές έρευνες ας γίνει ο τόπος μας πόλος έλξης και τουριστικής αξιοποίησης. Όλη αυτή η αξιοζήλευτη πολιτιστική κληρονομιά είναι ένας ανεκμετάλλευτος θησαυρός. Ήρθε η ώρα για την περαιτέρω αξιοποίηση.
Η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πρέβεζας κ. Ανθή Αγγέλη δηλώνει με ιδιαίτερη έμφαση την σπουδαιότητα του εγχειρήματος, καθώς είναι η πρώτη φορά που συν- τελείται συστηματικά ανασκαφή. Τα ανασκαφικά ευρήματα και η ανάδειξη αυτών γίνονται από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων που συμβάλει στην ανάδειξη της ιστορικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Η τοπική κοινότητα και οι κάτοικοι των γύρω περιοχών έχουμε να μάθουμε πολλά για τον τόπο μας και την ιστορία μας. Το Πανεπιστήμιο της Ελλάδας φροντίζει για την ανάδειξη της Ελλάδας.