Νομίζω πως το έχουμε παρακάνει. Μάλλον είναι βέβαιο πως κάποιοι το έχουν πολύ παρακάνει. Κι είναι αυτοί που φωνασκούν και διαρρηγνύουν εν θερμώ τα ιμάτιά τους, γιατί το ένα τους μυρίζει και το άλλο τους βρομάει μες στην πόλη μας και στα πέριξ. Και αποφασίζουν πως έχουν δίκαιο. Πως είναι δικαστές, πολεοδόμοι, αρχιτέκτονες, δήμαρχοι, αρχαιο- λόγοι… Κι έχουν γνώμη επί όλων των θεμάτων που ταλανίζουν τη μικρή κοινωνία μας. Φυσικά και είναι δικαίωμα του πολίτη να συλλογίζεται ελεύθερα κι ελεύθερα να εκφράζεται φιλοδοξώντας να μεταδώσει τη γνώμη του και να την κάνει κυρίαρχη. Κι είναι δικαίωμα και των άλλων να ασκούν κριτική στις γνώμες που εκφράζονται και να καταλήγουν σε συμπεράσματα.

Αλλά είναι και οι άλλοι: εκείνοι που, ανεβασμένοι στο τρένο της εξουσίας ή εμφανιζόμενοι ως επίδοξοι μηχανοδηγοί του, ασυλλόγιστα ακούνε αυτά που τάχα θέλει ο λαός και ασυλλόγιστα υπόσχονται πως αυτοί θα κάνουν πρά-ξη όλα αυτά που θέλει ο λαός! Και η αβάσταχτη ελαφρότητα συνεχίζει το δρόμο της αντιγράφοντας το θρύλο του γιοφυριού της Άρτας, που ολημερίς το χτίζανε κι εκείνο γκρεμιζόταν… Ή αναπτύσσοντας τους ρυθμούς της για να καταγράψει νέα ρεκόρ συμπαρασύροντας στον γκρεμό μαστόρους και μαθητάδες…

Αγώνες και εικόνες
Πάνε πάνω από δεκαπέντε χρόνια που οι πολίτες της Άρτας ξεκίνησαν έναν ωραίο αγώνα για το άνοιγμα του Κάστρου και την αξιοποίηση του Ξενία. Το Κάστρο άνοιξε. Με όλα τα προβλήματα που κατά καιρούς αναφύονταν. Και καθαρίστηκε. Μπορούν οι πολίτες και οι επισκέπτες να περπατήσουν μέσα σ’ αυτό και να χαλαρώσουν. Οι αρμόδιοι φορείς έχουν φροντίσει για τη φύλαξή του και τη διευκόλυνση των επισκεπ-τών. Είναι δεδομένη και σεβαστή ως ένα βαθμό η επιθυμία των πολιτών να παραμένει το Κάστρο ανοιχτό όλο το 24ωρο. Υπό τον όρο πάντα να φυλάσσεται και να προστατεύεται τόσο ο χώ-ρος του με τις εγκαταστάσεις του όσο και η ζωή των επισκεπτών του. Τώρα, τι το εξαιρετικό έχει να κάνει ένας επισκέπτης στις 2 ή στις 3 τα μεσάνυχτα μέσα στο Κάστρο, αυτό είναι ένα ενδιαφέρον προς συζήτηση θέμα!
Το Ξενία, ωστόσο, παραμένει απλά όρθιο. Με τις κολόνες του μόνο και τους εξωτερικούς τοίχους. Κι όλα τ’ άλλα σπασμένα και διαλυμένα. Η αλήθεια είναι πως, με το Κάστρο ανοιχτό και το Ξενία κλειστό, αναμενόμενο ήταν να σημειωθούν βαρβαρότητες εναντίον του, σε περιόδους ιδίως εκδηλώσεων και μαζικής προσέλευσης, η οποία και καθιστούσε τον έλεγχο δύσκολο έως αδύνατο. Η τραγική του εικόνα έτσι όπως την αντικρίζει σήμερα ο επισκέπτης απαλύνεται με την ελπίδα πως έχουν ήδη δρομολογηθεί όλες πλέον οι διαδικασίες προκειμένου να ξεκινήσουν οι εργασίες για τη δημοπράτησή του και την επανεκκίνησή του ως πνευματικού και πολιτιστικού πολυχώρου με βιβλιοθήκη, ωδείο αλλά και χώρους ψυχαγωγίας και αναψυχής.

Προτάσεις και αποφάσεις
Χρειάστηκαν να περάσουν δέκα χρόνια συζητήσεων και τριάντα χρόνια κινητοποιήσεων και διεκδικήσεων, για να μπουν τα πράγματα στη σειρά και να μετράμε, επιτέλους, μερικές εβδομάδες ώσπου να δούμε την εγκατάσταση των συνεργείων και το ξεκίνημα της αναμόρφωσης του κτηρίου.
Στη φάση αυτή μοιάζει αφελές και δεν τιμά την τοπική κοινωνία να επανέρχεται το θέμα Ξενία με την απαίτηση να λειτουργήσει ξανά ως ξενοδοχείο. Και δεν ενοχλεί, φυσικά, μια τέτοια επιθυμία. Ενοχλούν οι φωνές και τα πείσματα. Προηγήθηκε, άλλωστε, μεταξύ των πολιτών ένας έντονος διάλογος γύρω από το ερώτημα ξενοδοχείο ή πνευματικός χώρος. Ωστόσο η πρόταση -με μεγάλη πλειοψηφία- του δημοτικού συμβουλίου για τη λειτουργία του ως ξενοδοχείου απορρίφτηκε ομόφωνα από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ), που είναι και το καθ’ ύλην αρμόδιο όργανο για τη λειτουργία των αρχαιολογικών χώρων.
Με το δεδομένο αυτό θα έπρεπε ίσως το δημοτικό συμβούλιο να εγκαινιάσει μια τακτική σύγκρουσης με το υπουργείο Πολιτισμού, απαιτώντας την αλλαγή της απόφασης ή και της σύνθε- σης ακόμα του ίδιου του ΚΑΣ, ώσπου να επέλθει κάπου στο μέλλον συμφωνία μεταξύ του ΚΑΣ και του δήμου Αρταίων περί ξενοδοχείου. Και κάτι τέ- τοιο, πέραν της γραφικότητάς του, ήταν αδύνατο να συμβεί. Οπότε αυτό που απέμενε ήταν ν’ αλλάξει την απόφασή του το δημοτικό συμβούλιο και να ζητήσει την άδεια του ΚΑΣ για να λειτουργήσει το Ξενία ως πνευματικός και πολιτιστικός χώρος. Και αυτό τελικά έγινε.
Όσοι, ύστερα απ’ αυτά, ανακινούν το θέμα, σηκώνοντας μάλιστα πολύ κουρνιαχτό, βρίσκονται μάλλον πολύ μακράν της πραγματικότητας. Το πλέον βέβαιο είναι πως έχουν πολλά χρόνια να πάνε στο Κάστρο και το πλέον πιθανό είναι πως έχουν στο νου τους την εικόνα ενός εύρωστου κτηρίου, που του αρκούν κάποιες επιδιορθώσεις για να γίνει ξενοδοχείο. Το Ξενία είναι σήμερα ένα κτήριο φάντασμα! Αν επιχειρηθεί να παγώσει η μελέτη που έχει εκπονηθεί και εγκριθεί αρμοδίως και να ξεκινήσει το πηγαινέλα για μια νέα μελέτη με κατεύθυνση την ξενοδοχειακή μονάδα, δε χωρά πλέον καμιά αμφιβολία πως, όταν ποτέ θα έχει ετοιμαστεί η μελέτη αυτή, το κτήριο θα έχει καταρρεύσει εντελώς και θα πάνε τζάμπα τόσες ελπίδες και τόση πολεμική.

Εντέλει
Είναι αναγκαίο και χρήσιμο να έχουμε υπόψη μας τα εξής: Το Ξενία βρίσκεται μέσα σε έναν αρχαιολογικό χώρο και ανήκει στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού και της τοπικής Αρχαιολογίας η απόλυτη ευθύνη για τις όποιες επεμβάσεις μέσα σ’ αυτόν.
Το κτήριο του Ξενία δεν προβλέπεται να κατεδαφιστεί ώστε στη θέση του να ανεγερθεί ένα νέο για να στεγάσει ξενοδοχειακή μονάδα. Πάνω στο υπάρχουν κτήριο επιτρέπεται να γίνουν οι όποιες εργασίες για την οποιαδήποτε λειτουργία του.
Το Ξενία περιλάμβανε 22 μικρά δωμάτια, 11 στον πρώτο και 11 στο δεύτερο όροφο. Μια σύγχρονη αναμόρφωσή του θα μείωνε τον αριθμό τους, έτσι που τελικά θα κατέληγε στα 15 έως 18 δωμάτια. Νομίζω πως αδικούν και την πόλη μας και την έννοια της ανάπτυξης όσοι υποστηρίζουν ότι μέσω του Ξενία ως ξενοδοχείου θα έρθει στην Άρτα η ανάπτυξη.
– Υπάρχουν στην πόλη μας θαυμάσιοι χώροι για να φιλοξενήσουν σύγχρονες ξενοδοχειακές μονάδες και να συμβάλουν, τρόπον τινά, στην ανάπτυξη της περιοχής.
– Είναι λυπηρό και δε μας τιμά η απαξίωση της πνευματικής και πολιτιστικής δράσης μέσα στο Κάστρο και στο Ξενία. Είναι ανεπίτρεπτοι και προσβλητικοί για την ιστορία μας και την πολιτιστική μας κληρονομιά οι ισχυρισμοί πως οι πολίτες δεν έχουν ανάγκη από βιβλιοθήκες, αναγνωστήρια, ωδεία και παρόμοια πολιτιστικά αγαθά.
– Οι Αρτινοί δεν πρόκειται να στερηθούν ούτε την ψυχαγωγία τους ούτε τη γαλήνη τους μέσα στο Κάστρο, καθώς θα λειτουργεί στο Ξενία καφέ και εστιατόριο όπως παλιά. Και θα μπορούν να οργανώνουν εκεί και τους χορούς τους και τις πνευματικές εκδηλώσεις τους, καθώς και τις όποιες άλλες κοινωνικές δραστηριότητές τους. Και θα είναι τιμητικό για όλους να γίνει ξανά το Ξενία το σημείο αναφοράς μας και ο χώρος συνάντησής μας.

Και ο επίλογος
Ο δρόμος για την αξιοποίηση του Ξε- νία άνοιξε. Και πρέπει να φτάσει στο τέλος του. Και να στεγαστεί σ’ αυτό ένα μέρος του πολιτισμού μας και της ψυχαγωγίας μας. Η επιτυχία τού εγχειρήματος θα εξαρτηθεί από την ίδια την αρτινή κοινωνία. Το μέλλον του Ξενία εναπόκειται στη βούληση των αρχών της πόλης πρώτα και των πολιτών της ύστερα.

* Ο Δημήτρης Βλαχοπάνος είναι φιλόλογος, συγγραφέας και λογοτέχνης