Μελετώντας την Προξενική Αλληλογραφία (Correspondance Consulaire) των Γαλλικών Εθνικών Αρχείων και με στοιχεία Aff. Etr. Β’ 170 172 (Προξενείο Άρτας), θα δούμε πως υπάρχουν διάφορα έγγραφα – επιστολές σχετικά με την εμπορική κίνηση και τις εμπορικές δυνατότητες της περιοχής της Άρτας κατά τον 18ο αιώνα.
Τα έγγραφα αυτά τα έδωσε στο φως της δημοσιότητας στο βιβλίο του «Η Αυγή του Ελληνικού καπιταλισμού» ο Σεραφείμ Μάξιμος το 1944. Στο κείμενο που ακολουθεί παρατίθενται κάποιες πληροφορίες για το Αρτινό σιτάρι. Το μεταφέρω στη γλώσσα και με την ορθογραφία της εποχής.
«Άρτα, 13 Απριλίου 1705. Ή έφετεινή εσοδεία είναι ή άφθονώτερη, πού έχει γίνει εδώ καί 30 χρόνια, τά δέ σιτάρια στήν πιό καλλίτερη ποιότητα πού υπήρχε ποτέ. ‘Υπάρχουν δύο είδη (σιτάρια): Μαλακά, χωρίς άναμείξεις, σκληρά, καί σκληρά επίσης χωρίς αναμείξεις.
’Εκείνα πού συλλέγονται άπό τόν κόλπο αυτό ώς τή Σαγιάδα, είναι τά πρώτα καί τά άλλα άπό τά λιμάνια Δραγομέσι, Σάλωνα, Άσπρα σπίτια, Μεσολόγγι καί Πεζούλια είναι, έν μέρει, σκληρά, άλλα δέ μαλακά, χωρίς άναμείξεις καί άκαθαρσίες.
Έχω ιδή άπό τά μαλακά, είναι όμοια μέ τής Άρλ. Τό φορτίο θά πρέπη νά ζυγίζη 300 λίβρες, τουλάχιστο. Άπό τά σκληρά δέν μπορώ νά ίδώ, μέ βεβαιώνουν όμως ότι είναι επίσης ωραία καί καθαρότερα. ’Ανάμεσα Σαγιάδα καί κόλπο (Πρέβεζας) μπορούσε νά σηκώση κανείς 35.000 έως 40.000 φορτία σιταριού, στά δέ άλλα λιμάνια, πολύ πιό πάνω άπ’ αύτή τήν ποσότητα. Δέν υπάρχει άλλη περιοχή τόσο πλούσια, όσο αυτή. Μέτρο είναι τό μόδι. Τετρακόσια μόδια κάνουν 100 φορτία καί κάτι παραπάνω. ‘Η τιμή είναι ώς τώρα 6 λίρες (τουρνουάζ) τό μόδι.
Σάς προειδοποιώ, κύριοι, ότι γιά τόν κόλπον αυτό χρειάζονται μικρά πλοία, τό πολύ 1.000 φορτίων καί (μεγαλείτερα) σκάφη γιά τά άλλα (λιμάνια), πού είναι πολύ άσφαλή καί ικανά νά δεχθούν καράβια 400 τόννων.
Μπορεί νά είναι κανείς βέβαιος ότι θά έξασφαλίση τήν ποσότητα πού θέλει, δίδοντας προκαταβολές. Οι άρχές είναι στό σημείο αύτό, άπαραβίαστες.