Αμφιβολίες το μυαλό μου βασανίζουνε πολλές, Αμφιβολίες τρελές.
Όσο το μυαλό μου γυρνούσε στη μπάλα, τόσο περισσότερο προσπαθούσε η μάνα μου να το στρέψει στο διάβασμα. Μπορεί να τσακωνόμασταν για ένα σωρό πράγματα, αλλά όταν μ’ έβλεπε να διαβάζω, μου τα συγχωρούσε όλα. Και πάλι απ’ την αρχή. Όταν έφτανε στο αμήν έριχνε πάντα στο τραπέζι το επιχείρημα με τα λιγότερο προνομιούχα παιδιά, που διάβαζαν νυχθημερόν για να ξεφύγουν από τη φτώχεια την καταραμένη. Λες κι εμείς είμαστε τίποτα πλούσιοι. Αλλά εδώ που τα λέμε, αφού είχαμε εξασφαλισμένο «τον άρτον ημών τον επιούσιον», μπορείς να μας πεις και προνομιούχους. Και να μου δείχνει κάθε φορά στην εγκυκλοπαίδεια τον πίνακα «Κρυφό Σχολειό» του Γύζη. Τελικά μου φαίνεται ότι το γεγονός να γίνω φοιτητής του ΕΜΠ, ήταν περισσότερο επίτευγμα της μάνας μου και λιγότερο δικό μου.
Φυσικά, κατά τη διάρκεια των φοιτητικών μου χρόνων, έμαθα ότι το «Κρυφό Σχολειό» ήταν απλά ένας θρύλος, σύμφωνα με τον οποίο η Οθωμανική Αυτοκρατορία απαγόρευε την εκπαίδευση των υπόδουλων Ελλήνων στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, για να εξασφαλίσει την αμάθεια και έτσι και την δουλοφροσύνη τους, με αποτέλεσμα να οργανωθούν κρυφά νυχτερινά σχολεία από ιερείς, που μυστικά δίδασκαν γραφή και ανάγνωση. Η μελέτη της ελληνικής εκπαίδευσης στην Οθωμανική Αυτο- κρατορία συνδέθηκε ήδη από το 19ο αιώνα με την εξέταση του θρύλου του «Κρυφού Σχολειού». Σύμφωνα με τους σύγχρονους ακαδημαϊκούς ιστορικούς, η ύπαρξη του «Κρυφού Σχολειού», για την τεκμηρίωση του οποίου χρησιμοποιούνταν ως πρόσφατα μαρτυρίες από την εποχή της Επανάστασης και εξής, μαζί με τοπικές παραδόσεις, είναι μύθος χωρίς ιστορική βάση.
Αλλά ακόμα κι όταν έμαθα αυτή την ιστορική αλήθεια, δεν την μοιράστηκα ποτέ με τη μάνα μου. Δεν ήθελα να της μειώσω τη μεγάλη περηφάνεια που ένιωθε. Και είναι αλήθεια ότι μπορεί να μην ήταν όλα τέλεια τότε στο ΕΜΠ, αλλά υπήρχε ανοιχτή η πόρτα της διεκδίκησης και της προοπτικής. Τα «ευκόλως εννοούμενα» για τη φοίτηση ήταν προαπαιτούμενα στο μυαλό όλων. Φυσικά υπήρχαν ελλείψεις, αλλά όλοι πίστευαν ότι κάθε χρόνο υπήρχε χειροπιαστή πρόοδος και στο υλικό και στο πνευματικό κεφάλαιο. Κι αυτό συντηρούσε την συνε- χή προσπάθεια όλων για βελτίωση.
Δεν μπορώ να φανταστώ τι δρόμο μπορεί να είχαν πάρει οι σπουδές μου αν είχα τις δυσκολίες φοίτησης που αντιμετωπίζουν οι σπουδαστές σήμερα. Δυσκολίες που δεν είχα εγώ πριν 30 χρόνια. Κι αν σας φαίνεται παράξενο αυτό που σας λέω, επιτρέψτε μου να αντιγράψω από την ιστοσελίδα «Φοιτητικά Νέα»: «”Κρυφό Σχολειό” το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Απίστευτες εικόνες και καταστάσεις κατήγγειλαν φοιτητές, στο πλαίσιο της Εξεταστικής Περιόδου, στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Ντροπιαστικές και πρωτόγνωρες εικό- νες έρχονται από το Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ, οι οποίοι κλήθηκαν να δώσουν τις εξετάσεις εξαμήνου υπό το φως των φακών των κινητών τους τηλεφώνων, καθώς το κτήριο δεν είχε ηλεκτρικό ρεύμα. Η διακοπή ρεύματος έγινε στο αμφιθέατρο, μετά από εισροή νερών από την σημερινή έντονη βροχή».
Επίσης, σύμφωνα με καταγγελία των φοιτητών στα ΔΣ των Φοιτητικών Συλλόγων της Αθήνας, «στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο ήταν σήμερα αδύνατο ακόμα και το να μπεις ή να βγεις από το Ίδρυμα εκτός αν είχες φουσκωτό. Τι πιο σύνηθες να συμβεί θα πει κανείς, αφού όλες οι κυβερνήσεις δεν έχουν κουνήσει το δάχτυλό τους για την ενίσχυση των υποδομών, για τα απαραίτητα αντιπλημμυρικά έργα», αναφέρουν οι φοιτητές, τονίζοντας ότι «με τις πρώτες βροχές οι δρόμοι της Αθήνας και οι σχολές μας έγιναν για μια ακόμα φορά λίμνες και ποτάμια. Κάθε χρόνο τα ίδια! Φτάνει πια! Εν μέσω εξεταστικής χιλιάδες φοιτητές και φοιτήτριες δεν κατάφεραν να φτάσουν στη σχολή τους, επειδή απλά… έβρεξε».
Τελικά, σκέφτομαι, ότι μπορεί να αδίκησα τη μάνα μου, με τις Αμφιβολίες μου για το κρυφό σχολειό. Μπορεί η μάνα μου, να μην πέτυχε το παρελθόν, αλλά χωρίς να το ξέρει πέτυχε το μέλλον. Κι έτσι εμείς σήμερα, δυστυχώς, έχουμε την ατυχία να κληροδοτήσουμε στους μελλοντικούς φοιτητές του ΕΜΠ έναν συνδυασμό του έργου του Γύζη με τη φωτογραφία από την φετινή εξεταστική. Και από κάτω, μπορεί να ταίριαζε η λεζάντα: «Βρείτε τις διαφορές».
Αθώος, λόγω Αμφιβολιών