Διά της τεθλασμένης ξανάφτασε σε μένα ο «εθνικός μύθος», σύμφωνα με τον οποίο η ελληνική είναι η πλουσιότερη απ’ όλες τις γλώσσες του κόσμου και περιλαμβάνει περί τα 7 εκατομμύρια μοναδικές λέξεις.
Γι’ αυτή την μπούρδα θα ξεκινήσω με τη δήλωση του καθηγητή Γλωσσολογίας Γ. Μπαμπινιώτη: «Η ελληνική γλώσσα έχει περίπου 100.000 λέξεις. Αν υπολογίσου- με ένα μέσο όρο τριών σημασιών σε κάθε λέξη, προκύπτουν τριακόσιες χιλιάδες σημασίες».
Επίσης, ο συγγραφέας Νίκος Σαραντάκος που έχει ασχοληθεί επισταμένως με το ζήτημα, στο βιβλίο του «Γλώσσα μετ’ εμποδίων», ανεβάζει τον αριθμό των λέξεων σε σχεδόν 120.000.
Σύμφωνα με τον ερευνητή γλωσσολόγο στο Πανεπιστήμιο Irvine, Νίκο Νικολάου, ο συνολικός αριθμός των λημμάτων (και όχι λέξεων) της αρχαίας ελληνικής είναι γύρω στις 150.000, αντί των 6.000.000 του εθνικού μύθου. Μαζί με αυτούς και πλειάδα σοβαρών επιστημόνων (και όχι παπατζήδων), επισημαίνουν ότι η γλώσ- σα μας, χωρίς να είναι φτωχή, δεν είναι και η πιο…πλούσια.
Κάποιοι που την πατάνε εθελοτυφλώντας – ανάμεσά τους και αρκετοί εκπαιδευτικοί- σχετίζουν τις λέξεις με τα λήμ- ματα. Για παράδειγμα το λήμμα «άνθρωπος», υπό τους διάφορους λεκτικούς τύπους του, απαντάται περίπου 135.000 φορές… Κάπως έτσι οι «λέξεις» μπορεί να φτάσουν όχι τα 7 αλλά τα 77 εκατομμύρια υποδαυλίζοντας τις εθνικές μας ονειρώξεις. Αλλά όπως έγραψε και ο Σολωμός «Το έθνος πρέπει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθές».
Είμαι σίγουρος ότι κάποιοι εξ αυτών την πάτησαν διαβάζοντας μόνο τον τίτλο του άρθρου «Επτά εκατομμύρια μοναδικές ελληνικές λέξεις» που δημοσίευσε στις 28 Σεπτεμβρίου 2018 η εφημερίδα «Καθημερινή».
Το άρθρο υπογράφει κάποιος Γιάννης Ελαφρός, μέλος της ερευνη- τικής ομάδας «Εξόρυξης Δεδομένων» που λέει ότι «για να βρεθεί ο συγκεκριμένος αριθμός λέξεων χρησιμοποιήθηκαν καινοτόμες μέθοδοι τεχνητής νοη- μοσύνης, όπως για παράδειγμα βαθιά νευρωνικά δίκτυα (υπολογιστικά δίκτυα που μιμούνται τους βιολογικούς νευρώνες) πάνω σε κείμενα από 170 εκατομμύρια ιστοσελίδες. Ο αριθμός των επτά εκατομμυρίων δεν αφορά ρίζες, αλλά διαφορετικές λέξεις (πχ «άνθρωπος» και «άνθρωποι» είναι δύο διαφορετικές λέξεις).
Να θυμίσω ότι στο βιβλίο του «Ινδοευρωπαίοι ή Αιγαίοι;», ο θεωρητικός της χούντας Γ. Γεωργαλάς, γράφει ότι σύμφωνα με έρευνα Αμερικανικού Πανεπιστημίου η Ελληνική γλώσσα περιλαμ- βάνει 6 εκατομμύρια λέξεις και 71 εκατομμύρια λεκτικούς τύπους. Κάνει και τη σύγκριση υποστηρίζοντας ότι η Αγγλική έχει 490.000 λέξεις και 300.000 τεχνικούς όρους. Στη γραμμή Γεωργαλά παραμένουν προφανώς και πολλοί – αν όχι όλοι- οι σημερινοί ομοϊδεάτες του…
Για την ιστορική ακρίβεια να ξεκαθαρίσουμε ότι: Οι περισσότερες Ευρωπαϊκές γλώσσες ανήκουν στη μεγάλη Ινδοευρωπαϊκή οικογένεια. Σχεδόν όλες ανήκουν σε τρείς ευρείες ομάδες: την Γερ- μανική, την Λατινογενή και την Σλαβική. Η Γερμανική οικογένεια γλωσσών περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την Δανική, την Νορβηγική, την Σουηδική, την Ισλανδική, την Γερμανική, την Ολλανδική, την Αγγλική, την Εβραϊκή.
Οι Λατινογενείς γλώσσες περιλαμβάνουν, ανάμεσα στις άλλες, την Ιταλική, την Γαλλική, την Ισπανική, την Πορτογαλική, την Ρουμανική. Οι Σλαβικές γλώσσες περιλαμβάνουν την Ρωσική, την Ου- κρανική, την Λευκορωσική, την Πολωνική, την Τσεχική, την Σλοβάκικη, την Σερβική, την Κροατική, την Μακεδονική, την Βουλγάρικη και άλλες.
Στην Ευρώπη τις περισσότερες λέξεις έχει η Γερμανική γλώσσα. Σύμφωνα με το επεξηγηματικό λεξικό των Jacob und Wilhelm Grimm, ο συνολικός αριθμός του Γερμανικού λεξιλογίου υπολογίζεται σε πάνω από 300.000 λέξεις. Η Αγγλική με βάση τα λεξικά του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, περιέχει περί τις 230.000 λέξεις.
Έκπληξη αποτελεί ότι η πλουσιότερη γλώσσα του κόσμου δεν είναι τα Κινεζικά, που θα δικαιολογούσε η παλαιότητα και ο πληθυσμός, αλλά τα Κορεα- τικά με περίπου 1,3 εκατομμύρια λέξεις.
*Ο Κώστας Παπαθεοδώρου
είναι δημοσιογράφος