Γεωθερμικό Πεδίο Συκιών. Μια απολύτως φυσική Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας που ανακαλύφθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’90 στην περιοχή μας και άρχισε επισήμως να ερευνάται ως προς την δυνατότητα αξιοποίησής της από το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ), το 1995.

Μερικά χρόνια αργότερα το Γεωθερμικό Πεδίο στην κοινότητα Συκιών Δήμου Αράχθου (νυν Νικολάου Σκουφά) βεβαιώνεται με ΦΕΚ (1012Β/19-7-2095) και υπάγεται στα γεωθερμικά πεδία χαμηλής θερμοκρασίας της χώρας μας. Η βεβαιωμένη έκτασή του ανέρχεται σε 11,2 τετραγωνικά χιλιόμετρα και η θερμοκρασία νερού που ανέρχεται στην επιφάνεια αρτεσιανά, κυμαίνεται από 32 έως 50 βαθμούς Κελσίου. Η οροφή του ταμιευτήρα βρίσκεται σε βάθος κυμαινόμενο από 280 έως 480 μέτρα.
Για μέση θερμοκρασία 35 βαθμών Κελσίου in situ αποθέματα του γεωθερμικού ρευστού ανέρχονται σε 79Χ106 τετραγωνικά μέτρα που αντιστοιχούν σε ενεργειακό δυναμικό 120.000 τόνους ισοδύναμου πετρελαίου ανά έτος.
Οι χρήσεις και οι προοπτικές που προτείνονται από τη μελέτη του βεβαιωμένου πεδίου είναι για: Θέρμανση θερμοκηπίων, ιχθυοκαλλιέργεια, αντιπαγετική προστασία, κάλυψη θερμικών αναγκών πτηνοτροφικών μονάδων, θέρμανση οικισμών, ιαματικό τουρισμό και άλλα. Εντούτοις, το γεωθερμικό απόθεμα παραμένει έως σήμερα αναξιοποίητο. Φτάσαμε αισίως στο 2022 με τις όποιες προσπάθειες του Ελληνικού Δημοσίου, μέσω της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας που έχει την αρμοδιότητα, να πέφτουν στο κενό…

Ιστορικό διαγωνισμών
Αν και το ενδιαφέρον που καταγράφηκε στην πρόσκληση εκδήλωσης προκαταρκτικού ενδιαφέροντος για την εκμίσθωση του δικαιώματος του δημοσίου (26 Απριλίου 2012) υπήρξε υψηλό, εντούτοις στους δεσμευτικούς διαγωνισμούς που ακολούθησαν δεν συνέβη το ίδιο.
Η διερευνητικού χαρακτήρα πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης το 2012 συγκέντρωσε συνολικά 12 προ- τάσεις εταιρειών, ιδιωτών αλλά και Δήμων. Θυμίζουμε ότι οι προτάσεις που είχαν υποβληθεί ήταν οι εξής: Δήμος Νικολάου Σκουφά Άρτας για δημοτικά υδροπονικά θερμοκήπια και για τηλεθέρμανση οικισ- μού Συκιών. Πρώην ΤΕΙ Ηπείρου Άρτας (νυν Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων) για υδροπονικά ερευνητικά θερμοκήπια και για οπωροκηπευτικά με υδροπονικά θερμοκήπια. Εταιρεία Γείτονα ΑΕ (Άρτα) για υδροπονικά θερμοκήπια και για ιχθυοκαλλιέργειες. Εταιρεία Δοϊτσίδης (Άρτα) για τηλεθέρμανση οικισμού Συκιών. Εταιρεία Γεωργίου ΟΕ (Άρτα) για υδροπονικά θερμοκήπια. VIKOF SA (Ουγγρική) για τηλεθέρμανση οικισμού Συκιών και για υδροπονικά θερμοκήπια. Τσουμάνης Λεωνίδας για εκτροφή σαλιγκαριών. Ενδιαφέρον στην πρόσκληση εκδηλώθηκε και από την Συνεταιριστική Αναπτυξιακή Ηπείρου ΑΕ (θυγατρική της Συνε- ταιριστικής Τράπεζας Ηπείρου) για μονάδα θαλασσοθεραπείας (spa).
Ωστόσο, ο διεθνής διαγωνισμός στον οποίο προχώρησε η Αποκεντρωμένη Διοίκηση στις 10 Ιανουαρίου 2014 με ημερομηνία υποβολής δεσμευτικών προτάσεων στις 8 Απριλίου για την εκμίσθωση του δικαιώματος διαχείρισης τμημάτων του πεδίου ή υπό όρους και του συνόλου του βεβαιωμένου Γεωθερμικού Πεδίου Συκιών, κρίθηκε άγονος. Η επιτροπή διενέργειας αποφάσισε την επανάληψη διεξαγωγής του στις 6 Μαΐου 2014, όταν και κρίθηκε επίσης άγονος.

Επαναπροκήρυξη
Την επαναπροκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού αποφάσισε η τότε γενική γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (Βίκυ Ευταξά) στις 16 Μαΐου του ίδιου έτους (2014). Ήταν τότε που η επιτροπή διενέργειας του διαγωνισμού καταγράφει την προσφορά επενδυτικού ενδιαφέροντος για «θερμικές ενεργειακές ανάγκες θερμοκηπιακής καλλιέργειας» από την «Κοινοπραξία Β. Ιωσηφίδης – Γ. Κωνσταντινίδης», στην οποία με βαθμολογία 95,75 κατακυρώνει τον διαγωνισμό στις 23 Σεπτεμβρίου 2014.
Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους (24.12.2014) και συγκεκριμένα παραμονή Χριστουγέννων, υπογράφεται η σύμβαση με την κοινοπραξία. Σύμβαση μίσθωσης η οποία όμως λύνεται στις 23 Νοεμβρίου 2016, κατόπιν σχετικού αιτήματος της εταιρείας που εκτιμά ως ασύμφορη την επένδυση, ενώ δεν έχει στο μεσοδιάστημα προχωρήσει σε καμία ενέργεια επί του πεδίου. Έως σήμερα δεν έχει υπάρξει καμία επιπλέον ενέργεια από πλευράς της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας παρά μόνο μια απόφαση του ασκούντος καθήκοντα γενικού γραμματέα (Γιάννη Μιχελάκη) στις 5 Απριλίου 2017, για ανακοίνωση νέας πρόσκλησης εκδήλωσης προκαταρκτικού ενδιαφέροντος που όμως τελικά δεν προχώρησε.

Πρόθεση για νέο διαγωνισμό
Σήμερα ο συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας Δημήτρης Γαζής, με τον οποίο επικοινώνησε ο «Τ» στο πλαίσιο του ρεπορτάζ, δηλώνει την πρόθεση να γίνει νέος διαγωνισμός για την εκμίσθωση του δικαιώματος διαχείρισης του πεδίου.
Ο ίδιος τόνισε σχετικά: «Έχουν αλλάξει τα δεδομένα εις ότι αφορά το κόστος της ενέργειας. Στο νέο τοπίο που έχει διαμορφωθεί ίσως να υπάρξει ενδιαφέρον. Πρόθεσή μας είναι να προχωρήσουμε σε νέο διαγωνισμό για την αξιοποίηση». Στο ερώτημα της εφημερίδας μας για το αν ο νέος διαγωνισμός θα αφορά και πάλι τα δύο τμήματα Α και Β όπως ο προηγούμενος, σημείωσε ότι αυτό θα εξεταστεί εκ νέου και θα αποφασιστεί ποιά θα είναι η έκταση και τα χαρακτηριστικά ενός νέου διαγωνισμού.
Προηγούμενοι διαγωνισμοί
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι προηγούμενοι διαγωνισμοί εκμίσθωσης του δικαιώματος αφορούσαν μόνο 6.412,15 στρέμματα από τα συνολικά 11.200 του πεδίου.
Συγκεκριμένα αφορούσαν στο τμήμα Α νοτιοδυτικά εκτάσεως 3.206,07665 στρεμμάτων και το τμήμα Β νοτιοανατολικά εκτάσεως 3.206,07685 στρεμμάτων. Η διάρκεια μίσθωσης (στους προηγούμενους διαγωνισμούς) ήταν για 25 έτη με δικαίωμα μονομερούς παράτασης για πέντε επιπλέον έτη κάθε φορά μέχρι την συμπλήρωση 35 ετών συνολικά, εφόσον τηρούνταν οι όροι των σχετικών συμβάσεων και οι όροι προστασίας του περιβάλλοντος.
Για την εκμισθούμενη αυτή έκταση του Γεωθερμικού Πεδίου, το ΙΓΜΕ είχε γνωμοδοτήσει το Νοέμβριο του 2013 (αρ. 3127/18-11-2013) σχετικά με τα χαρακτηριστικά της. Έκανε λόγο για παροχή μεγαλύτερη ή ίση με 57,2 κυβικά ανά ώρα, θερμοκρασία ταμιευτήρα 32 έως 50 βαθμών Κελσίου, βάθος ταμιευτήρα 280 έως 480 μέτρα. Σύμφωνα με την ίδια γνωμοδότηση δεν εκτιμάται η ύπαρξη υποπροϊόντων.

Ποσό μισθώματος
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσό του μισθώματος της διαχείρισης των αποθεμάτων του πεδίου δεν προκαθορίζεται από την σύμβαση που είχε υπογραφεί.
Αυτό, όπως μας διευκρινίστηκε από τον προϊστάμενο τεχνικού τομέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Παναγιώτη Κωνσταντινίδη, συμβαίνει διότι το μίσθωμα θα υπολογίζονταν βάση της παροχής που ο ανάδοχος θα κάνει χρήση. Εξάλλου, για οποιοδήποτε πιθανό επενδυτή η αξιοποίηση του Γεωθερμικού Πεδίου Συκιών σημαίνει νέες γεωτρήσεις και αξιολόγηση των γεωθερμικών ρευστών, καθώς οι μοναδικές που υπάρχουν έως σήμερα είναι εκείνες που έκανε το ΙΓΜΕ στο στάδιο της μελέτης για την βεβαίωσή του.
Ενέργεια προς αξιοποίηση
«Το Γεωθερμικό Πεδίο Συκιών χαμηλής θερμοκρασίας είναι αναμφίβολα πηγή ενέργειας που μπορεί να αξιοποιηθεί σε πολλές κατευθύνσεις», δήλωσε στον «Τ» ο διευθυντής της ΕΑΓΜΕ (Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών – πρώην ΙΓΜΕ) Ηπείρου Ευάγγελος Νικολάου, που εδρεύει στην Πρέβεζα.
Ο ίδιος επισήμανε πως υπάρχουν πράγματι ενδείξεις για ακόμα μεγαλύτερη έκταση του Γεωθερμικού Πεδίου που όμως η βεβαίωσή του θα απαιτούσε μελέτη. Ως πιθανή χαρακτηρίζεται από παλαιότερη έρευνα του ΕΑΓΜΕ (πρώην ΙΓΜΕ) η ύπαρξη ενδείξεων για διευρυμένη παρουσία γεωθερμικών ρευστών στην περιοχή δυτικά του βεβαιωμένου πεδίου.
Σε παλαιότερη παρουσίαση της εν λόγω προκαταρκτικής έρευνας του τότε ΙΓΜΕ, έγινε λόγος για πιθανό Γεωθερμικό Πεδίο εκτάσεως 64 τετραγωνικών χιλιομέτρων που εκτείνεται δυτικά της περιοχής μας με αποστάσεις από τους ποταμούς Άραχθο και Λούρο που φτάνουν έως την περιοχή Ζαλόγγου Πρέβεζας (διέρχεται από το δημοτικό διαμέρισμα Πέτρας και φτάνει περίπου έως την διασταύρωση προς Αρχάγγελο Πρεβέζης). Για το πιθανό αυτό Γεωθερμικό Πεδίο το ΕΑΓΜΕ προσδιορίζει πως με μέση θερμοκρασία 38 βαθμών Κελσίου το ενεργειακό δυναμικό του αντιστοιχεί σε 760.000 τόνους πετρελαίου ετησίως.
Ωστόσο, για το πιθανό αυτό πεδίο απαιτείται εκπόνηση μελέτης προκειμένου να βεβαιωθεί όπως το αντίστοιχο στις Συκιές. Το ΕΑΓΜΕ, σύμφωνα με τον διευθυντή του κ. Νικολάου, είναι πάντα πρόθυμο να επιτελέσει τον σκοπό του που είναι η αξιολογική μελέτη των γεωλογικών ρευστών. Βέβαια, την ίδια στιγμή παραμένει αναξιοποίητο το ήδη βεβαιωμένο πεδίο κι αυτό δεν μπορεί παρά να προβληματίσει τους φορείς της περιοχής και σίγουρα τους πολίτες σε μια περίοδο που γίνεται διαρκώς λόγος για αξιοποίηση των ΑΠΕ (Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας).

Γιατί δεν αξιοποιείται;
Πολλοί μπορεί να είναι οι λόγοι για τους οποίους το Γεωθερμικό Πεδίο Συκιών, καίτοι όλοι αναζητούν ενέργεια από ΑΠΕ, παραμένει παντελώς αναξιοποίητο. Ανάμεσά τους ακόμα και ο τρόπος με τον οποίο δημοπρατούνταν στο παρελθόν η εκμίσθωση του δικαιώματος εκμετάλλευσης από το Ελληνικό δημόσιο.
Παράλληλα, η εξίσωση κόστους – οφέλους αποτελεί μια επιπλέον παράμετρο, η οποία όμως σήμερα έχει πλήρως μεταβληθεί. Επί του προκειμένου, το κόστος του πετρελαίου κατά τα προηγούμενα χρόνια ήταν πιο χαμηλό κι αυτό ίσως απέτρεπε αρκετούς από μια επένδυση κεφαλαίου στην αξιοποίηση της γεωθερμικής ενέργειας που ίσως κρίνονταν ασύμφορη. Ταυτόχρονα το ενδιαφέρον τόσο των πολιτικών εκπροσώπων της περιοχής όσο του εκάστοτε υπουργού και των αποκεντρωμένων υπηρεσιών, μπορεί να κριθεί ως προς την επιμονή και την συνέχεια των όποιων προσπαθειών αξιοποίησης.
Κι όχι μόνο του βεβαιωμένου πεδίου αλλά και το ενδιαφέρον μελέτης και αξιοποίησης του φερόμενου ως πιθανού σε έκταση άνω των 64 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Συμφέρει
Σε κάθε περίπτωση τα δεδομένα σήμερα έχουν μεταβληθεί πλήρως. Τόσο για την θέρμανση οικισμών όσο για θερμοκηπιακές καλλιέργειες ή άλλου είδους επενδύσεις που απαιτούν ενέργεια, τα γεωθερμικά ρευστά μπορούν να εξασφαλίσουν αν όχι το σύνολο, μεγάλο μέρος αυτής. Είναι σαφώς οικονομικότερο να θερμάνεις πχ έναν οικισμό ξεκινώντας από τους 50 βαθμούς Κελσίου ακόμα κι αν γίνει χρήση άλλης ενέργειας μέχρι πχ τους 80 βαθμούς Κελσίου, παρά να ξεκινήσεις από το μηδέν. Εν τω μεταξύ το κόστος του πετρελαίου ή της ηλεκτρικής ενέργειας σήμερα βρίσκεται σε «απαγορευτικά» επίπεδα…
Κρίνονται ως εκ τούτου όχι μόνο ασύμφορες λόγω ενεργειακού κόστους νέες επενδύσεις, αλλά ήδη σε μεγάλη ύφεση βρίσκονται και αρκετές υφιστάμενες… Επομένως το ερώτημα αν και ποιές ενέργειες θα γίνουν τόσο για το βεβαιωμένο πεδίο Συκιών όσο και για το εκτιμώμενο πιθανό, περνάει εξ ανάγκης στο προσκήνιο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι διαγωνισμοί αξιοποίησης υπήρξαν στο παρελθόν διεθνείς. Άγνωστο παραμένει τι θα συνέβαινε σήμερα σ’ έναν διεθνή διαγωνισμό για την εκμίσ- θωση του δικαιώματος του δημοσίου στην γεωθερμική ενέργεια της περιοχής. Κι αυτό με δεδομένη την πανευρωπαϊκή κρίση στην εξασφάλιση ενέργειας.