Του Θανάση Ζάμπα *
Οι σιγκέλες είναι μικροοργανισμοί που βρίσκονται σε τρόφιμα όπως αυγά, λαχανικά, όστρακα, γαλακτοκομικά προϊόντα, μολυσμένο νερό ή σε υγρές και ανάμεικτες τροφές. Είναι γνωστή και ως δυσεντερία από σιγκέλλα, μια νόσος συνήθως αυτοπεριοριζόμενη και ήπια, σε μερικές περιπτώσεις βαριά, ιδιαίτερα κατά τα τρία πρώτα χρόνια της ζωής. Οι κακές συνθήκες υγιεινής βοηθούν την εξάπλωση της σιγκέλλας.
Φορείς του μολυσματικού παράγοντα είναι η shigella Sonnei, η Shigella Plexneri και η Shigella dysenteria που προκαλεί την βαρύτερη μορφή της νόσου. Η μολυσματική δόση είναι μικρή (10-1.000 μικροοργανισμοί). Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση της συχνότητας στελεχών που εμφανίζουν αντοχή σε πολλά γνωστά αντιβιοτικά. Ο χρό- νος επώασης είναι από μια έως επτά ημέρες, συνήθως όμως λιγότερος των τεσσάρων ημερών.
Τα συμπτώματα ποικίλλουν από ήπια μέχρι σοβαρά και είναι κοιλιακός πόνος, πυρετός, ρίγη, δυσκολία και πόνος στην αφόδευση, τεινεσμός, διάρροια που συχνά περιέχει αίμα και βλέννα, ανορεξία, κακουχία, κεφαλαλγία, λήθαργος, αφυδάτωση και σε βαριές περιπτώσεις μηνιγγισμός, κώμα και σπασμοί.
Πηγή μόλυνσης είναι τα κόπρανα μολυσμένων ατόμων. Κύρια οδός μετάδοσης είναι από άτομο σε άτομο. Το βακτηρίδιο μεταδίδεται από μολυσμένα φαγητά. Τα φαγητά μολύνονται από τους μαγείρους όταν αυτοί είναι φορείς της νόσου. Το μικρόβιο περνά από τα βρώμικα χέρια του ανθρώπου στο φαγητό, όπου πολλαπλασιάζεται με γρήγορο ρυθ- μό. Γι’ αυτό δεν πρέπει να τρώμε φαγητό που έχει παρασκευασθεί πολλές ώρες πριν από την κατανάλωσή του και δεν έχει διατηρηθεί στο ψυγείο, ειδικά τους ζεστούς μήνες του καλοκαιριού και σε ομαδικές εκδηλώσεις. Διάφορα είδη σιγκέλλας υπάρχουν στο θαλασσινό νερό και θεωρητικά μπορεί να κάνουν γαστρεντερίτιδες. Η επιβίωσή τους στο θαλασσινό νερό είναι περίπου 22 ώρες.
Οι γαστρεντερίτιδες από σιγκέλλες σπάνια έχουν συσχετισθεί με την κολύμβηση σε θαλασσινά νερά με μικροβιακή ρύπανση. Τεκμηριωμένες γαστρεντερίτιδες από shigella έχουν αναφερθεί μόνο σε κολυμβητές ποταμών.
Για την θεραπεία χρειάζεται ενυδάτωση και αντιβιοτικά. Ο ασθενής πρέπει να τίθεται σε απομόνωση ως προς τα κόπρανα, τόσο στο νοσοκομείο, όσο και στο σπίτι για τον περιορισμό εξάπλωσης της λοίμωξης.
Η πρόγνωση συνήθως είναι πολύ καλή εκτός από τα νεογνά ή τους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς αρκεί να υπάρχει παρεντερική ενυδάτωση. Η νόσος τα τελευταία χρόνια γίνεται πιο επικίνδυνη λόγω της ανθεκτικότητας σε ορισμένα αντιβιοτικά, γι’ αυτό πρέπει να υπάρχει λογική χρήση στον καθένα μας με αντιβιοτικά και κυρίως μετά από ιατρική σύσταση και φυσικά με ιατρική συνταγή.
* Ο Θανάσης Ζάμπας είναι ιατρός Δημόσιας Υγείας, κτηνίατρος υγιεινολόγος
