ΑΠΕΙΛΗΣΕ σοβαρά την εκδήλωση του Εργατικού Κέντρου Άρτας (ΕΚΑ) η βροχή το περασμένο Σάββατο που είχε προγραμματιστεί για τις 8:30 το βράδυ στην πλατεία Σκουφά, όμως τελικά πραγματοποιήθηκε χάρη στην υπομονή και αποφασιστικότητα των διοργανωτών και κυρίως βέβαια του κοινού.
Από τις 8 προσήλθαν οι πρώτοι του ακροατηρίου για να πιάσουν θέση και παρά το ψιλόβροχο παρέμειναν εκεί προστατευμένοι με όποιο πρόσφορο μέσο έως ότου αποφασισθεί αν τελικά θα γίνει ή όχι η εκδήλωση. Την ίδια στιγμή οι ψησταριές είχαν πάρει μπροστά ώστε σουβλάκια και λουκάνικα να είναι έτοιμα. Όπως ήταν φυσικό η αναμονή αν θα σταματήσει η βροχή αποτέλεσε το μεγάλο και βασανιστικό ερώτημα, για τον επιπλέον λόγο ότι απαιτητικές εκδηλώσεις σαν και την συγκεκριμένη έχουν και το οικονομικό τους κόστος.
Το παρακείμενο μπαρ βοήθησε μεν στην προστασία από τις στάλες που έπεφταν ασταμάτητα, όμως αλλού ήταν στραμμένο το βλέμμα όλων. Τουτέστιν στον ουρανό. Και των καλεσμένων ομιλητών βέβαια, οι οποίοι – προς τιμήν τους – εμφανίστηκαν συγκαταβατικοί με τις όποιες αποφάσεις έπαιρνε το ΕΚΑ. Ακόμα και με την αναβολή για την επομένη μέρα (Κυριακή). Ως εκ τούτου ήταν διατεθειμένοι να παραμείνουν ακόμα μια βραδιά στην Άρτα.
Μιλάμε για τον καθηγητή Σύγχρονης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Γιώργο Μαργαρίτη, τον επίκουρο καθηγητή Εικαστικών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Χρήστο Σκαλκώτο, τον εικαστικό και συγγραφέα Τάκη Βαρελά, του οποίου το έργο θα παρουσιάζονταν και τον δημοσιογράφο εικαστικού ρεπορτάζ Χρήστο Αναγνώστου.
Το πιο εντυπωσιακό ήταν πως οι προσερχόμενοι ούτε στι- γμή δεν σκέφτηκαν να αποχωρήσουν, περιμένοντας έως ότου ληφθεί η τελική απόφαση. Και δε μιλάμε για μισή και μια ώρα αλλά για δύο και πλέον. Από την αναμονή δεν εξαιρούμε τον Γιώργο Μεράντζα και τα μέλη του συγκροτήματος που αντιμετώπισαν από την πλευρά τους με καρτε- ρικότητα τα αντίξοα καιρικά φαινόμενα.
Μόλις οι σταγόνες άρχισαν να υποχωρούν δόθηκε το σύνθημα της έναρξης, ξεσκεπάστηκαν τα μουσικά όργανα, απλώθηκαν τα τραπεζοκαθίσματα αφού πρώτα σκουπίστηκαν για να μην είναι βρεγμένα, ενώ ο συντονιστής της εκδήλωσης Βαγγέλης Σακέλλιος, δικηγόρος, με τους ομιλητές, έπιασαν θέση στο πάνελ. Τις θέσεις τους έπιασαν επίσης οι προσερχόμενοι, οι οποίοι δεν ήταν λίγοι. Ο αριθμός τους θα πρέπει να ξεπέρασε τους 350 και διαρκώς αυξάνονταν, καθώς από τα μεγάφωνα ακούστηκε η έκκληση να τηλεφωνήσουν σε φίλους και γνωστούς ότι η εκδήλωση θα γίνει. Κάτι που έπιασε τόπο.
Από το σημείο αυτό ξεχάστηκαν όλα, βροχή, αγωνία, ερωτήματα, εκκρεμότητες, αποκτώντας η καλή, διευρυμένη και εκτεινόμενη σ’ όλη την πλατεία παρέα, τον ρυθμό της. Ο Βαγγέλης Σακέλλιος έκανε μια πολύ ωραία εισαγωγή με αναφορά πρώτα στις εξαιρετικές πρωτοβουλίες στις οποίες μάς έχει συνηθίσει το ΕΚΑ και κατόπιν σκιαγράφησε έναν – έναν τους ομιλητές προϊδεάζοντας το ακροατήριο για το ενδιαφέρον που θα είχε η συνέχεια από την μετάδοση των γνώσεών τους.
Όντως επαληθεύτηκε ο ίδιος και επιβεβαιώθηκε απ’ όλους μας. Παρακολουθήσαμε την συνεκτική ροή των γεγονότων, που ως σημείο αναφοράς είχαν την μετανάστευση με όλα τα τραύματα και θραύσματα που εμπεριέχει. Από τους ομιλητές γύρισε πίσω ο χρόνος αποκαλύπτοντας ότι τίποτε δεν ήταν εύκολο για τους εργαζόμενους μετά το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ώστε να ξαναφτιάξουν τις ζωές τους, πολλοί από τους οποίους πλήρωσαν με αίμα την επιχείρηση για παλινόρθωση του καπιταλισμού. Όπως οι 263 ανθρακωρύχοι που θάφτηκαν χίλια μέτρα κάτω από τη γη στη μεγάλη έκρηξη της 8ης Αυγούστου 1956, στα «κάτεργα της πλουτοκρατίας» στο Βέλγιο, όπως χαρακτηριστικά σημειώθηκε.
Πολλοί από τους εργάτες αυτούς κατάγονταν από το χωριό Farindola της Ιταλίας και τότε ήταν που στέλνοντας οι δικοί τους άνθρωποι γράμματα επέστρεφαν χωρίς παραλήπτη διότι είχαν χάσει τη ζωή τους. Από το δράμα αυτού του χωριού εμπνεύστηκε το περιεχόμενο του βιβλίου του ο Τάκης Βαρελάς, όπως επίσης από την ιστορία του που παραμένει ακόμα ζωντανή, προσεγγίζοντας και εικαστικά τον πόνο και την δυστυχία όσων έμειναν πίσω. Ακριβώς αυτά τα έργα παρουσίασε το ΕΚΑ στην έκθεση στα διατηρητέα κτίρια του Δήμου Αρταίων επί της πλατείας Αγίου Δημητρίου, η οποία έκλεισε τις πύλες της την Κυριακή, ενώ το Σάββατο έγινε η παρουσίαση του βιβλίου του.
Η Farindola για τον δημιουργό, την οποία επισκέφθηκε, αποτελεί «ταξική μνήμη» που κατά τον ίδιο έχει κοινές ρίζες με την Ελλάδα. Τα δραματικά γεγονότα ως αποτέλεσμα της μετανάστευσης έρχονται να δέσουν απόλυτα με το τραγούδι του Δερβενιώτη με τον Καζαντζίδη «… στις φάμπρικές της Γερμανίας και του Βελγίου τις στοές…», αλλά και με το Ηπειρώτικο μοιρολόι «Τα ξεχωρίσματα» που τόσο αισθαντικά αποδίδει ο μεγάλος Γιώργος Μεράντζας.
Ο Γιώργος Μεράντζας, ο οποίος μετά τον λόγο πήρε την σκυτάλη της μουσικής καθηλώνοντας το κοινό με την ερμηνεία του έως αργά τα μεσάνυχτα. Τραγούδησε όχι μόνο «Τα ξεχωρίσματα» αλλά και πολλά άλλα τραγούδια επιλεγμένα ένα προς ένα από το πλούσιο ρεπερτόριό του.
Τίποτε δεν έσβησε η βροχή το Σάββατο, μια δροσιά ήταν που πότισε το χώμα για να παραμείνουν ζωντανές οι ρίζες του λαϊκού κινήματος, δείχνοντας πως η καρβουνόσκονη δεν θα πνίξει ποτέ τις ανάγκες μας για οξυγόνο ζωής χωρίς εξαρτήσεις και εκμετάλλευση.
Βασίλης Παππάς
