Μια από τις γαστρονομικές γεύσεις των ημερών του Πάσχα είναι και το κοκορέτσι. Λίγο πολύ γνωρίζουμε όλοι τι γίνεται από την ώρα που αρχίζει να ξηροψήνεται. Λαχταράμε όλοι πότε θα βγει / ψηθεί και μετά αρχίζει η “μάχη”. Σκοπός εδώ δεν είναι να αναλύσω αυτή την λιχουδιά αλλά να δούμε λίγο την προέλευση του ονόματός του.
Το κοκορέτσι, σύμφωνα με τον Φαίδωνα Κουκουλέ, μας είναι γνωστό από τους Βυζαντινούς Μεσαιωνικούς χρόνους σαν Πλεκτή ή χορδή ή κοιλοχόρδα κτλ, ονόματα που συναντάμε ακόμα και σήμερα σε κάποιες περιοχές. Κόρδα στην Πελοπόννησο, Τσιλιχούρδα στην Κέρκυρα, Χορδή στο Ζαγόρι κτλ.
Κατά την Σκορδάκη-Κασίμη Βασιλική, στην Διδακτορική διατριβή της με τίτλο «Η Παρουσία των διατροφικών αγαθών στα έθιμα του κύκλου της ζωής και του χρόνου στο Βυζάντιο», «οι Βυζαντινοί μεταχειρίζονταν τα λεπτά έντερα των αιγοπροβάτων όπως περίπου και οι σημερινοί Έλληνες όταν παρασκευάζουν κοκορέτσι. Ονομάζονταν χορδαί ή χορδία (ή κόρδα στην βόρεια Πελοπόννησο) και με μια απλή διαδικασία αναστρέφονταν με την βοήθεια ενός μικρού ξύλου για να καθαριστούν. Τυλίγονταν στη συνέχεια σε πλεξούδες, με το ανάλογο σχήμα, ή γύρω από άλλα εντόσθια σε σούβλα, όπως το κοκορέτσι. Άλλες ονομασίες που εντοπίζονται σε μεσαιωνικά κείμενα είναι το γαρδούμενον και γαρδούμιον, που θυμίζουν την ονομασία γαρδούμπα».
Πώς και πότε, όμως, επικράτησε η λέξη κοκορέτσι, μας είναι άγνωστο. Ετυμολογικά συναντάμε την λέξη κουκουρούτσα στις Ρωμανικές γλώσσες που σημαίνει αδράχτι. Την λέξη αυτή χρησιμοποίησαν οι Σλάβοι για το καλαμπόκι σαν κοκουρούζα, ενώ οι Αλβανοί ονόμασαν Kukurec την βυζαντινή πλεκτήν, δηλαδή το κοκορέτσι, η οποία λέξη και καθιερώθηκε.
Τούρκοι ιστορικοί και γλωσσολόγοι, όπως ο Tietze Andreas, στη μελέτη του “Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugati” που εκδόθηκε από την Τουρκική Ακαδημία Επιστημών, απορρίπτουν την άποψη ότι θα μπορούσε να είναι τουρκική λέξη. Παρόμοια κινείται και ο Μπαμπινιώτης, ενώ στον γραπτό τουρκικό λόγο φαίνεται να εμφανίζεται για πρώτη φορά σαν kokoreç το 1920, στο διήγημα Lokanta Esrar, από τον Τούρκο συγγραφέα Ömer Seyfettin.
Άποψή μου είναι πως οι Βλάχοι, άνθρωποι της κτηνοτροφίας και ειδικά των αιγοπροβάτων, είναι αυτοί που μετέφεραν την ονομασία καθότι ίσως να τους θύμιζε το αδράχτι και κατόπιν Αλβανοί και Αρβανίτες. Βέβαια, ένα είναι σίγουρο, όπως και να το ονομάζουμε και απ’ όπου και αν προέρχεται, παραμένει η λιχουδιά στα εδέσματα του Πάσχα.
