Ταξιδεύοντας ανά την Ελλάδα, νιώθεις να σου σφίγγεται η καρδιά καθώς παρατηρείς παντού ερημωμένα και ρημαγμένα εκατοντάδες εργοστασιακά κτίρια, που μας επαναφέρουν στο νου τον παλιό βιομηχανικό χαρακτήρα της χώρας μας.
Αναπολούμε το οικονομικό θαύμα κι ένα πρωτόγνωρο κοινωνικό κλίμα που αναπτύχτηκε κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων βιομηχανικών επαναστάσεων. Κουβαλάμε μια υπερηφάνεια για κάποιους πατριώτες οραματιστές, που χαρακτηρίστηκαν ως κοινωνική συνείδηση της Ελληνικής επιχειρηματικότητας. Με σεβασμό στη γνώση, λαχτάρα για προκοπή και αγάπη για τον τόπο. Η σκληρή δουλειά και η πίστη στο στόχο έφεραν εκείνα τα θεαματικά αποτελέσματα.
Τα προϊόντα τους ήταν τίμια, αξιόπιστα, δεν είχαν να ζηλέψουν τίποτα από τα ξένα, άντεξαν στο χρόνο και τα βρίσκουμε μέχρι τις μέρες μας σε εξαιρετική κατάσταση. Κάλυπταν όλο το φάσμα των αναγκών μας για επιβίωση και στόλιζαν τα νοικοκυριά. Το Ελληνικό δαιμόνιο μεγαλούργησε, η μικρή μας χώρα στάθηκε επάξια στη μεταπολεμική εποχή και επέβαλε τη δική της βιομηχανική παράδοση.
Γαλουχήθηκαν στην παραγωγή χιλιάδες άνθρωποι, με συνέπεια να ανέβει το βιοτικό επίπεδο των φτωχών και στερημένων προγόνων μας. Δεν ήταν μικρό πράγμα να φτάνει τεχνολογικά τόσο ψηλά μια μικρή χώρα με κατεστραμμένη οικονομία και έλλειψη υποδομών, ύστερα από παγκόσμιους και εμφυλίους πολέμους. Καμαρώνουμε σήμερα γιατί οι εμπνεύσεις και οι πατέντες ήταν
Ελληνικές κι όχι αντιγραφές.
Η εκβιομηχάνιση δεν περιορίστηκε σε λίγους μόνο κλάδους, αλλά επεκτάθηκε και στη βαριά βιομηχανία. Είναι αδύνατον να απαριθμηθούν σε λίγες γραμμές τα εμπορικά σήματα όλων των πάλαι ποτέ καταξιωμένων εταιρειών. Σε μια μικρή έρευνα μισής ώρας που έκανα, βρήκα κοντά στις διακόσιες πρώτης γραμμής.
Από συναίσθημα κι από προσωπική ματιά, δεν μπορώ να μην αναφερθώ σε μερικές φωτεινές περιπτώσεις.
Τη ΒΙΑΜΑΞ με τα περίφημα λεωφορεία F530 και F580 που κατέκλεισαν τις αγορές! Μέχρι στην Ελβετία γίνονταν εξαγωγές. Τη ΜΑΛΚΟΤΣΗ με τις αθάνατες ντηζελομηχανές που δε χάλαγαν ποτέ. Την ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΠΑΤΡΑΪΚΗ με τέσσερις χιλιάδες εργαζόμενους. Τη ΜΙΣΚΟ πρωτοπόρα στο είδος της. Αν αντέχετε τη συναισθηματική φόρτιση, διαβάστε το βιβλίο «Ακάκιος», που αναφέρεται στη ζωή του ιδρυτή της Ηπειρώτη Λευτέρη Μαντζίκα. Την ΠΙΤΣΟΣ, την ΙΖΟΛΑ, την ΤΕΟΚΑΡ, τον ΠΕΤΖΕΤΑΚΙ, την PALCO, την ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ, την ΠΥΡ ΚΑΛ.
Η κατρακύλα και η αποβιομηχάνιση ξεκίνησε δειλά κι έπειτα δυναμικά κατά τις δεκαετίες του εβδομήντα και του ογδόντα. Οι λόγοι είναι γνωστοί στους αναγνώστες και γι’ αυτό δε θέλω να ανανεώσω τον θυμό και τη μελαγχολία. Άλλωστε δεν είναι δική μου δουλειά η απόδοση ευθυνών. Το θέμα είναι θεσμικού και εθνικού περιεχομένου.
Η βιομηχανία μας πήγε στα μουσεία, η πατρίδα πριόνισε τα πόδια της και έφαγε τα παιδιά της. Τα λουκέτα έζωσαν τη χώρα και ιδιοκτήτες σε πολλές από τις επιχειρήσεις που απέμειναν ζωντανές μετέφεραν τις δραστηριότητες στο εξωτερικό. Μόνο στη γειτονική Βουλγαρία η κλωστοϋφαντουργία που μετακόμισε, προσφέρει σαράντα χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Από την εργοστασιακή ευημερία καταφέραμε και φτάσαμε στον παραλογισμό, στη μιζέρια και τελικά στην πτώχευση. Συντελέστηκε ένα εθνικό έγκλημα και η ανάπτυξη αναζητείται σήμερα μέσα στα γραφεία των κυβερνώντων. Δυστυχώς μόνο με ενισχύσεις, δανεικά και επιδόματα δε γίνεται χωριό. Χρειαζόμαστε παραγωγή αγαθών ανταγωνιστικών και δεν μπορούμε να τα εισάγουμε όλα από το εξωτερικό. Δε βοηθούν οι πολιτικές αψιμαχίες και οι ιδεοληψίες.
Απορίας άξιο είναι πώς γιγαντώθηκαν χώρες σαν την Γερμανία και την Ιαπωνία, που ενώ βγήκαν κατεστραμμένες από τον πόλεμο, σήμερα κυριαρχούν στο παγκόσμιο στερέωμα. Και κάτι ακόμα. Η κομμουνιστική Κίνα, αφού ασπάστηκε την ιδιωτική επιχειρηματικότητα, σήμερα παράγει τα πάντα και το διακύβευμα είναι ποιος θα βρεθεί να τη συγκρατήσει.
Η ψηφιακή πρόοδος από μόνη της δεν αρκεί, ενόψει της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης. Η τεχνητή νοημοσύνη ασφαλώς θα μας βοηθήσει, αλλά χωρίς παραγωγικότητα, χωρίς πρωτογενή τομέα, χωρίς ελαφρά και βαριά βιομηχανία η χώρα μας δε θα πάει μπροστά. Η ανεργία θα είναι παρούσα, οι εγχώριες παραγωγικές δραστηριότητες θα εξαντλούνται στη διανομή καφέ deliveri και οι νέοι μας επιστήμονες θα αναζητούν την τύχη τους στο εξωτερικό.
