Στις βιβλικές γραφές ο μύθος της δημιουργίας του κόσμου, και ειδικά το κεφάλαιο της γένεσης, όπου αναφέρονται κατά σειρά οι απόγονοι του Αδάμ, θέλει τον Μαθουσάλα, ο οποίος ήταν γιός του Ενώχ και εγγονός του Νώε, να ζει με τη βοήθεια του Θεού, όπως γράφεται, πολλές εκατοντάδες χρόνια (969 χρόνια).

Ο μύθος έχει σχέση με την επιθυμία και τις προσπάθειες των βασιλιάδων της εποχής εκείνης δηλαδή των πλουσίων και των ισχυρών να βρουν μέσα από θρησκευτικές τελετές και ουσίες το ελιξίριο της μακροζωίας και της παρατεταμένης νεότητας, ώστε να παρατείνουν για όσο το δυνατό περισσότερο χρονικό διάστημα την κοινωνική τους κυριαρχία και να απολαμβάνουν τα καλύτερα επίγεια αγαθά, που διέθετε ο τόπος τους.
Μέχρι σήμερα το ελιξίριο δεν παρασκευάστηκε. Το μόνο που κατορθώθηκε να ανακαλυφθεί και να κατασκευασθεί από διάφορες προχωρημένες τεχνολογικά εταιρείες βιοϊατρικής είναι οι θάλαμοι σταδιακής βαθειάς κατάψυξης σε συνθήκες αζώτου και αντίθετα σταδιακής απόψυξης. Εκεί, με τη θέλησή τους, καταψύχονται ζωντανοί πάμπλουτοι άνθρωποι κυρίως σε προχωρημένη ηλικία με νοσήματα ή χωρίς νοσήματα, παραχωρώντας στις εταιρείες αυτές μέρους του πλούτου τους, με τον όρο βέβαια να τους ξαναζωντανέψουν τη στιγμή που οι μοριακοί γενετιστές ανακαλύψουν μεθόδους γονιδιακών θεραπειών «δια πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν» ή τη γονιδιακή μέθοδο για συνεχή νεότητα.
Μετά το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και κυρίως από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 υπήρξε αλματώδης αύξηση του εγχώριου ακαθαρίστου εισοδήματος των κρατών. Ο πλούτος μαζί με τις ανακαλύψεις και την μαζική παραγωγή νέων αντιβιοτικών, οι βελτιώσεις των εθνικών συστημάτων υγείας με τις καλύτερα προσφερόμενες ιατρικές υπηρεσίες και ο υγιεινός τρόπος διαβίωσης και διατροφής είχαν ως αποτέλεσμα την έναρξη της αύξησης του προσδόκιμου ορίου ζωής των ανθρώπων.
Από τότε και μέχρι σήμερα η μέση διάρκεια ζωής και το ανώτατο όριο ηλικίας αυξήθηκε περίπου κατά 22 χρόνια σε ολόκληρο τον πλανήτη. Όμως η αύξηση αυτή για τους περισσότερους μοριακούς γενετιστές δεν μπορεί να υπερβεί ένα μέγιστο όριο αύξησης του προσδόκιμου ζωής των ανθρώπων που προσδιορίζεται στα 115, κατ’ αυτούς, χρόνια.
Με τα σημερινά δεδομένα η αύξηση του προσδόκιμου της ζωής δεν έφερε στον άνθρωπο το επιθυμητό από αρχαιότατων χρόνων αποτέλεσμα: την παρατεταμένη νεότητα, που θα το ήθελε ο καθένας μας. Την επιθυμία αυτή ο καπιταλισμός την εκμεταλλεύεται με κάθε τρόπο και αφού αφαιμάξει εισοδήματα από τους υπερήλικες άν-δρες και γυναίκες τους χαρίζει παροδικές ψευδαισθήσεις νεότητας μέσα από αισθητικές και πλαστικές επεμβάσεις, την εμφύτευση δοντιών και τριχών, τη χορήγηση ορμονών, τη διάθεση των πρόσφατα ανακαλυφθέντων φαρμάκων τύπου Viagra και Cialis προς ενίσχυση της σεξουαλικής δραστηριότητας και πολλά άλλα βελτιωτικά του γερασμένου δέρματος. Οι βιομηχανίες καλλυντικών, από τις πιο εύρωστες ανά τον κόσμο, έχουν μαζί με τις φαρμακευτικές δυσθεώρητα κέρδη, τα οποία ανταγωνίζονται μόνο τα κέρδη των πολεμικών βιομηχανιών.
Έχουμε συνηθίσει να χωρίζουμε τον κόσμο σε ζώνες, τις αναπτυγμένες και τις υπανάπτυκτες. Τώρα αν εξετάσουμε προσεκτικά, ανά τον κόσμο, το ζήτημα της αύξησης του μέσου όρου ζωής των ανθρώπων(μακροζωία) θα παρατηρήσουμε πως το ακαθάριστο εθνικό προϊόν αυξάνει ταχύτερα στις αναπτυγμένες χώρες σε σχέση με τον πληθυσμό. Αυτό για μένα σημαίνει στασιμότητα παρά πληθυσμιακή αύξηση, ενώ στις υπανάπτυκτες χώρες του πλανήτη συμβαίνει το αντίθετο. Έτσι, οι πλούσιες χώρες γίνονται πλουσιότερες και οι φτωχές φτωχότερες, στις οποίες η αύξηση του πληθυσμού είναι ταχύτατη. Υπολογίζεται πως σε αυτές ζει το 80% του γήινου πληθυσμού και παράγει μόνο το 25% του παγκόσμιου εισοδήματος. Το υπόλοιπο ποσοστό του παγκόσμιου εισοδήματος, που είναι 75%, παράγεται στις αναπτυγμένες χώρες.
Όλοι αντιλαμβανόμαστε πως η πληθυσμιακή έκρηξη σε δυσαναλογία με την παραγωγή εισοδήματος οδηγεί σε τρομακτική εξάντληση των φυσικών πόρων και εγκατάλειψη της υπαίθρου. Με επακόλουθο την αστυφιλία και τη μεγάλη έλλειψη αγαθών, παράγοντες που μαζί με τα γεωπολιτικά συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων γίνονται αιτίες και για τους τοπικούς πολέμους. Τελικά οι λαοί της φτώχειας χωρίς καμία μελλοντική προοπτική στον τόπο τους οδηγούνται σε μαζικές μετακινήσεις προς «τη γη της επαγγελίας», η οποία για τους λαούς της Ασίας και της Αφρικής είναι η Ευρώπη και για τους λαούς της Λατινικής Αμερικής είναι η Βόρεια Αμερική. Με τις μετακινήσεις αυτές αρχίζει ένα καινούργιο δράμα των απελπισμένων αυτών ανθρώπων. Δεν γνωρίζουν αν θα ζήσουν για να φθάσουν κάποτε στο στόχο προορισμού των.
Είναι φανερό πως το ζήτημα της επιμήκυνσης της διάρκειας της ζωής των ανθρώπων στις μεν φτωχές χώρες οξύνει το πληθυσμιακό πρόβλημα και το πρόβλημα σίτισης , στις δε πλούσιες επιμηκύνει τα όρια συνταξιοδότησης για να μην καταρρεύσει το ασφαλιστικό σύστημα και πολλαπλασιάζει τις ανάγκες για κοινωνικές και βιομηχανικές υποδομές. Επιπλέον σε όλες τις χώρες χειροτερεύει το φαινόμενο της αστυφιλίας και προκαλείται μεγαλύτερη καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, πράγμα που υποβαθμίζει την ποιότητα της ζωής. Τελικά το κόστος ζωής αυξάνεται υπερβολικά και στη συνέχεια μεγαλύτερο ποσοστό ανθρώπων οδηγείται στη φτώχεια.
Ας υποθέσουμε πως οι γενετιστές βιολόγοι κατορθώσουν να παρατείνουν τη ζωή του ανθρώπου μέχρι τα διακόσια χρόνια και να έχει ενεργό βίο μέχρι τα εκατόν ογδόντα χρόνια. Καταλαβαίνουμε πως τότε θα δημιουργηθεί μια κοινωνία γερόντων, της οποίας το ασφαλιστικό θα επιλυθεί, αλλά θα αναφανούν στους ανθρώπους έντονα ψυχολογικά προβλήματα και υπερβολικό άγχος στους εργαζόμενους. (Φανταστείτε την απάντηση στην ερώτηση: πότε θα πάρω σύνταξη; Στα εκατόν ογδόντα χρόνια).
Επίσης, ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα που συνδέεται με τη δημιουργία κοινωνίας γερόντων είναι ότι οι κοινωνίες αυτές αντιστέκονται στις καινούργιες ιδέες και γίνονται πολύ συντηρητικές. Είναι σε όλους γνωστό πως ο συντηρητισμός αντιστρατεύεται την πρόοδο, τις φρέσκες επαναστατικές ιδέες αλλά και στις απαραίτητες αλλαγές για να πάει η ζωή μπροστά. Η νοοτροπία και η συμπεριφορά των γερόντων είναι ανελαστική.
Ο σημερινός καταναλωτικός τρόπος ζωής καλλιεργεί στους ανθρώπους το όνειρο της μακροζωίας, το οποίο αν ποτέ στο μέλλον γίνει πραγματικότητα, πιστεύω, πως θα συνδεθεί με μη αναστρέψιμη καταστροφή του περιβάλλοντος, υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, εξάντληση των φυσικών πόρων, μαζικοποίηση της φτώχειας, όξυνση της οικονομικής ανισότητας και εξαφάνιση του κοινωνικού κράτους. Οι αρνητικές αυτές καταστάσεις θα πλήξουν περισσότερο τις νέες γενεές. Είναι καιρός οι ηγήτορες των πλούσιων κρατών αντί να διαθέτουν τεράστια κονδύλια στα ειδικά επιστημονικά κέντρα γονιδιακής βιολογίας για να ερευνούν πιθανές μεθόδους παράτασης της ανθρώπινης ζωής θα έπρεπε να ασχολούνται περισσότερο με την ανεύρεση τρόπων λύσης ώστε τα προβλήματα της φτώχειας και της οικονομικής ανισότητας να αμβλυνθούν και, ει δυνατόν, να επιλυθούν.

*Ο Γιώργος Παπαδημητρίου είναι
ιατρός, διδάκτωρ Καρδιολογίας
Πανεπιστημίου Αθηνών