H αφορμή για το άρθρο αυτό δόθηκε από μια εκδήλωση που έγινε πρόσφατα στην Αθήνα, παρουσία της προέδρου της Δημοκρατίας, με την ευκαιρία της παρουσίασης ενός φωτογραφικού άλμπουμ με θέμα «Ναυτικός αγώνας του 1821».
Ακούστηκαν από τους ομιλητές που εκπροσώπησαν την εφοπλιστική κοινότητα πράγματα που η κοινή λογική δύσκολα τα αντιλαμβάνεται. Πιο συγκεκριμένα: η εμπορική μας ναυτιλία είχε τη δεκαετία του πενήντα χίλια ελληνόκτητα εμπορικά πλοία με αριθμό εργαζομένων Ελλήνων ναυτικών εκατόν σαράντα χιλιάδων. Σήμερα οι αριθμοί αυτοί ανέβηκαν στις πέντε χιλιάδες μονάδες, αλλά οι Έλληνες που τα επανδρώνουν μόλις και μετά βίας φτάνουν το ισχνό νούμερο των είκοσι χιλιάδων. Την τρομερή αυτή διαφορά για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών την κάλυψαν διακόσιες χιλιάδες ξένοι ναυτικοί. Ο αφελληνισμός σε όλο του το μεγαλείο. Φοβερό δεν είναι;
Θαρρώ ότι θα έπρεπε η ναυτιλία μας μαζί με τον τουρισμό, τη βιομηχανία, τη γεωργία και την κτηνοτροφία από κοινού να αποτελέσουν τη σπονδυλική στήλη πάνω στην οποία θα στηριχθεί η ανάπτυξη της χώρας μας. Δυστυχώς, όμως, κάτι τέτοιο δε συμβαίνει. Η ακτογραμμή της χώρας μας είναι τεράστια, και είναι εντελώς παράλογο να φθίνει τόσο δραματικά το επάγγελμα του ναυτικού. Η Ελληνική ιστορία είναι γραμμένη στα κύματα, καθώς από τα χρόνια της απελευθέρωσης τα Ελληνόπαιδα είχαν δυναμική παρουσία στο ναυτικό επάγγελμα. Ήταν πολιτισμός, παράδοση, υπερηφάνεια, αγώνας και πηγή πλούτου η θάλασσα.
Στα μέρη μας ως μαθητές ακούγαμε με θαυμασμό τους μεγαλύτερους που έλεγαν ότι θα «μπαρκάρουμε». Και μας έπιανε μια ζήλεια που θα γύριζαν τον κόσμο όλο και μια εσωτερική ανάγκη να τους μοιάσουμε. Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν τώρα συνταξιοδοτηθεί και βρίσκονται ανάμεσά μας. Καθόλου δεν υποστηρίζω ότι πλούτισαν, πορεύτηκαν, όμως, αξιοπρεπώς αυτοί και οι οικογένειές τους.
Είναι αλήθεια ότι σε πρώιμες εποχές το επάγγελμα του ναυτικού ήταν αρκετά δύσκολο, γιατί τα σκάφη είχαν παλιά τεχνολογία, δεν ενέπνεαν εμπιστοσύνη, τα ατυχήματα συχνά στις μεγάλες τρικυμίες, τα ταξίδια πολύκαιρα, η σίτιση κακή, η επικοινωνία προβληματική και η μοναξιά με τη νοσταλγία της επιστροφής κυρίαρχα στοιχεία. Ποιος δε θυμάται τα παλιά ναυτικά φυλλάδια!
Σήμερα όλα αυτά έχουν εκλείψει. Ο εμπορικός μας στόλος είναι σύγχρονος, με εξελιγμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά και ηλεκτρονικά συστήματα που εγγυώνται την ασφαλή πλοήγηση. Το διαδίκτυο φέρνει σε πραγματικό χρόνο τα πληρώματα των ναυτικών πρόσωπο με πρόσωπο με τους δικούς τους και τα «γράμματα» που έφταναν μετά από μήνες στον προορισμό τους αποτελούν ένα μακρινό παρελθόν.
Ο Έλληνας έχει άρρηκτο δεσμό με τη θάλασσα. Του φέρνει στην ψυχή πρωτόγνωρα συναισθήματα, άλλες μυρωδιές και άλλες εμπειρίες ζωής. Ο νέος άνθρωπος από τη φύση του έχει τη βαθιά ανάγκη να ταξιδέψει, να περιπλανηθεί, να γνωρίσει άλλους πολιτισμούς, ήθη και προκλήσεις. Η πατρίδα πάντα εδώ θα είναι και θα τον περιμένει. Με ελληνικά πληρώματα τα πλοία μας αποκτούν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και η οικονομία βελτιώνεται θεαματικά. Εδώ να συμπληρώσω ότι το επάγγελμα πλέον έχει ανοίξει και για τις γυναίκες. Τους δίνεται η ευκαιρία να σταδιοδρομήσουν ισότιμα με τους άνδρες σε επίπεδο κυρίως βαθμοφόρων.
Στους νομούς Αττικής και Χίου, από ό,τι γνωρίζω, λειτουργούν και ναυτικά λύκεια. Ημερήσια και νυχτερινά. Είναι η αρχή για πολλούς νέους, προκειμένου να έχουν μια ενδιαφέρουσα επαγγελματική σταδιοδρομία. Από την εφηβεία τους αποκτούν αγάπη για το υγρό στοιχείο και ναυτική παιδεία. Κι όταν λέμε ναυτιλιακός τομέας εργασίας δεν εννοούμε μόνο υπηρεσία θαλάσσης, αλλά και ξηράς.
Επιτρέψτε μου εδώ να αναφέρω μια προσωπική εμπειρία. Παρά το γεγονός ότι αποφοίτησα από ναυτιλιακή σχολή στελεχών επιχειρήσεων, δεν κατάφερα να σταδιοδρομήσω στο χώρο, γιατί οι εποχές του εβδομήντα ήταν πολύ διαφορετικές σε σχέση με τις σημερινές. Με το πέρας των σπουδών στην Ελλάδα έπρεπε να μετακινηθείς υποχρεωτικά στο Λονδίνο για περαιτέρω εξειδίκευση. Τα οικονομικά της οικογένειας δεν άντεχαν κάτι τέτοιο, και η δημοσιογραφία του ναυτιλιακού ρεπορτάζ όνειρο ήταν που πέρασε.
Ο κλάδος της ναυτιλίας είναι μια ενδιαφέρουσα πρόταση για τους νέους μας. Είναι καλύτερα ένα λαμπρό επαγγελματικό μέλλον από ένα πτυχίο ανεργίας. Οι ευκαιρίες στη ζωή πολλές φορές έρχονται εκεί που δεν το περιμένεις. Καλά ταξίδια!
