Δεν ξέρω αν ήταν συνειδητή επιλογή ή αν απλώς συνέπεσε να εορτάζονται με μια-δυο μέρες διαφορά δύο παγκόσμιες ημέρες που θα πρέπει να μας προβληματίζουν όλους για το κατά πόσον έχουμε ξεχάσει πώς είναι να είσαι άνθρωπος και να το δείχνεις εκφράζοντας την ανθρωπιά σου με ανθρώπινες εκφράσεις και συναισθήματα, επιλέγοντας τη δικαιοσύνη, αντί της αδικίας, το διάλογο αντί της βίας. Πρόκειται για την παγκόσμια ημέρα του χαμόγελου και την αντίστοιχη κατά της βίας.
Η παγκόσμια ημέρα του χαμόγελου γιορτάζεται κάθε χρόνο την πρώτη Παρασκευή του Οκτωβρίου με πρωτοβουλία του αμερικανού γραφίστα Χάρβεϊ Μπολ (1921-2001), σχεδιαστή της χαμογελαστής φατσούλας (smiley). Τον εορτασμό συνεχίζει και προωθεί, μετά τον θάνατο του εμπνευστή του το ίδρυμα «Harvey World Smile Foundation», που δημιουργήθηκε για να τιμήσει την μνήμη του σχεδιαστή αυτής της εικόνας που εμπνέει εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο, ελπίζω μέχρι και σήμερα. Το σύνθημα της Παγκόσμιας Ημέρα Χαμόγελου είναι: «Κάνε μια πράξη καλοσύνης. Βοήθησε ένα πρόσωπο να χαμογελάσει».
Τα άτομα ενθαρρύνονται να ανταλλάσσουν χαμόγελα για να δημιουργήσουν, έστω και για μια ημέρα, μια ευχάριστη ατμόσφαιρα στον πλανήτη. Το smiley γνώρισε μεγάλη επιτυχία τα κατοπινά χρόνια. Αποτυπώθηκε σε μπλουζάκια και πόστερ, ενώ ήταν πηγή έμπνευσης για το πασίγνωστο εμότικον των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Η ευρεία χρήση του, ιδιαίτερα μετά την έκρηξη του ίντερνετ, δημιούργησε την ιδέα να καθιερωθεί η Παγκόσμια Ημέρα Χαμόγελου για να υπενθυμίζει στο ευρύ κοινό την αρχική έννοια του smiley και την πρόθεση του δημιουργού του.
Η Διεθνής Ημέρα Μη Βίας καθιερώθηκε στις 15 Ιουνίου 2007 με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 2 Οκτωβρίου, ημερομηνία γέννησης του Μαχάτμα Γκάντι. Στόχος της γιορτής είναι να περάσει το μήνυμα της μη χρήσης βίας σε όλες τις ανθρώπινες εκδηλώσεις μέσα από την εκπαίδευση και την ενημέρωση της κοινής γνώμης. Ο Μαχάτμα Γκάντι (1869-1949) υπήρξε σημαίνουσα μορφή του εθνικού κινήματος για την ανεξαρτησία της Ινδίας από την Μεγάλη Βρετανία και εμπνευστής της παθητικής αντίστασης (πολιτικής ανυπακοής) και της μη χρήσης βίας έναντι των καταπιεστών.
Έχω αναφερθεί και στο παρελθόν στην αίσθηση που μου δημιουργούσαν πάντοτε οι παγκόσμιες ημέρες του «οτιδήποτε». Εξακολουθώ να πιστεύω σε πολύ μεγάλο βαθμό πως μια παγκόσμια μέρα του «κάτι» χρειάζεται για να σου θυμίζει ότι αυτό το «κάτι» κινδυνεύει να εξαφανιστεί και συ πρέπει να το προστατεύσεις.
Διαβάζοντας, λοιπόν, για παγκόσμια μέτρα του χαμόγελου και της ειρηνικής διάθεσης, αρχίζεις να αναρωτιέσαι αν είναι ποτέ δυνατόν να τίθεται σε αμφισβήτηση (και πολύ περισσότερο σε κίνδυνο) κι αυτή η ύπαρξη του χαμόγελου η οποία αποδεικνύει ότι είμαστε όντα υψηλότερης νοημοσύνης από τα άλλα ζώα. Γιατί, όμως, μας λείπει το χαμόγελο; Είναι μόνο η πανδημία σε συνδυασμό με την κρίση; Είναι, μήπως, η απορρόφησή μας από την «εικόνα», την ψευδεπίγραφη, δηλαδή, απομίμηση του κόσμου μας που μας παρουσιάζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο διαδίκτυο, δημιουργώντας μας ανασφάλειες και άγχη; Είναι ότι ζούμε σε μια διαρκή αίσθηση αβεβαιότητας; Το σίγουρο είναι ότι δε χαμογελάμε όπως παλαιότερα. Κι αυτό είναι κάτι που αποβαίνει εις βάρος μας.
Μπορεί με όσα συμβαίνουν γύρω μας, να μην μας αφήνουν πολλά περιθώρια χαράς. Παρόλα αυτά, έρευνες έδειξαν πως γυναίκες και άνδρες που χαμογελούν είναι ελκυστικότεροι. Επιστήμονες και ειδικοί σε θέματα πνευματικής και σωματικής υγείας, επιμένουν πως το χαμόγελο ενισχύει την μακροζωία, την θεραπεία, την αναζωογόνηση και την δύναμη. Αποτελεί, εξάλλου, τον σημαντικότερο και πιο απλό τρόπο έκφρασης χωρίς λόγια. Είναι ένα δυνατό εργαλείο διαχείρισης της καθημερινότητας και είναι κρίμα να μην το χρησιμοποιούμε προς όφελός μας.
Όταν χαμογελάμε η διάθεσή μας αλλάζει προς το καλύτερο, διότι το χαμόγελο “ξεγελάει” το σώμα με αποτέλεσμα να εκκρίνει ενδορφίνες και σεροτονίνη, τις ορμόνες της χαράς. Έτσι είμαστε πιο χαλαροί και τα επίπεδα των ορμονών που ελέγχουν το στρες μειώνονται. Το σώμα μας θεωρεί ότι περνάμε καλά και δεν υπάρχει κίνδυνος, επομένως κρατάει τις στρεσογόνες ορμόνες σε καταστολή και δεν καταβάλλει το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Σύμφωνα, εξάλλου, με έρευνες, όταν χαμογελάμε, υπάρχει μείωση στην αρτηριακή πίεση, επομένως το χαμόγελο μας θεραπεύει και μας αναζωογονεί. Όταν κάποιος χαμογελά μπορεί να φτιάξει την διάθεση των γύρω του και να τα κάνει όλα με περισσότερο κέφι. Ένα χαμογελαστό πρόσωπο φέρνει χαρά, την οποία μπορεί να μεταδώσει και σε άλλους.
Δυστυχώς, η θετικότητα και η δυσθυμία έχουν κυριαρχήσει στην καθημερινότητα, με αποτέλεσμα να υπάρχει όλο και περισσότερο μια γενικευμένη διάθεση βίαιης συμπεριφοράς από όλους προς όλους.
Κι αναρωτιέται κανείς, πού πήγε η ανθρωπιά μας, πού κρύφτηκε η αλληλεγγύη, πού ταξίδεψε η ικανότητά μας όχι μόνο να μιλάμε, αλλά, πρωτίστως, να ακούμε το συνάνθρωπό μας και να δίνουμε βάση στα λόγια του, προσπαθώντας να τον συνδράμουμε ώστε να βρει λύση στα προβλήματά του. Σήμερα όλο και περισσότερο βλέπουμε να κυριαρχούν τα φαινόμενα της βίας.
Η αποθέωση της βίας και η διαρκώς αυξανόμενη προβολή της, η διάρρηξη του κοινωνικού ιστού, η αύξηση της φτώχειας, η αποπροσωποποίηση των σχέσεων, η κοινωνική αναλγησία, ο ανταγωνισμός, η αποθέωση του ατομικού επιτεύγματος και η μοναχική πορεία χωρίς οράματα, στόχους και ιδανικά, καθιστούν τη χώρα μας ευάλωτη στη βία και το έγκλημα. Δεν έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα κοινωνία χωρίς βία.
Στις μέρες μας, όμως, η κατάσταση είναι σαφώς βεβαρημένη. Όσο για τη χώρα μας, η βία έχει καταστεί μια θλιβερή καθημερινότητα. Με αφορμή, λοιπόν, τις παγκόσμιες μέρες του χαμόγελου και της καταπολέμησης της βίας, ας προβληματιστούμε κι ας αρχίσουμε την προσπάθεια για μια κοινωνία με λίγο πιο πολύ χαμόγελο και λιγότερη βία!