Ζωοαρχαιολογία είναι η επιστήμη που έχει κάνει την εμφάνισή της τα τελευταία τριάντα περίπου χρόνια.
Είναι σχετικά μια νέα επιστήμη, η οποία έρχεται να καλύψει κάποια κενά στον χώρο της αρχαιολογίας. Σε συνδυασμό με την βιολογία, παλαιοντολογία, ζωολογία και άλλες παρεμφερείς επιστήμες, διαμορφώνει νέα δεδομένα στο χώρο. Μέχρι πρότινος στις οργανωμένες ανασκαφές τα οστά των ζώων πεταγόντουσαν ή δεν τους έδιναν την πρέπουσα σημασία. Αντίθετα τώρα μελετώνται τα οστά. Ερμηνεύονται οι πρακτικές του παρελθόντος, οι τρόποι σίτισης και μεταχείρισης των ζώων από τους προϊστορικούς κτηνοτρόφους. Μελετώνται τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν σ’ αυτές τις ενασχολήσεις τους, όπως και τα ίχνη από τα διάφορα εργαλεία στα οστά και ο τρόπος με τον οποίο τα τεμάχιζαν. Κι ακόμα, ο τρόπος με τον οποίο τα εκμεταλλεύονταν, τι άλλα προϊόντα έπαιρναν εκτός από το κρέας, η συμπεριφορά που είχαν απέναντι σ’ αυτά.
Επίσης, μελετώνται η συμβίωση των ζώων με τον προϊστορικό άνθρωπο, πως δηλαδή συνυπήρχαν σε ό,τι αφορά τις διάφορες εκφάνσεις της καθημερινής ζωής, όπως ήθη, έθιμα, η σχέση τους με την θρησκεία, οι τελετές στις οποίες λάβαιναν μέρος και με τι τρέφονταν τα εκάστοτε οικόσιτα ζώα.
Μέχρι πρότινος οι γνώσεις που είχαμε για τα ζώα στην αρχαιότητα, προερχόταν από την συστηματική μελέτη των αγγείων, των τοιχογραφιών, των γραπτών κειμένων και αντίστοιχων πηγών.
Τα κατεξοχήν είδη της κτηνοτροφίας που συναντώνται στην Αρχαία Ελλάδα είναι τα αιγοπρόβατα. Ο αρχικός λόγος ήταν η παραγωγή του κρέατος. Στην πορεία γίνεται και η συστηματική τους εκμετάλλευση για το γάλα και το μαλλί. Τα άγρια ζώα έδιναν και άλλες δυνατότητες εκμετάλλευσης. Όπως για παράδειγμα το πολύ διαδεδομένο κέρατο από το ελάφι που μετά από παραμονή του σε νερό γίνεται εύπλαστο και εύκαμπτο και μπορεί να δουλευτεί αναφορικά με το σχήμα του ως εργαλείο εξαιρετικά σκληρό αφού στεγνώσει.
Μπορούν να χρησιμεύσουν, επίσης, για τη γούνα τους και το δέρμα τους. Βρίσκονται διάφορα ιερά οστά ζώων που δεν υπάρχουν στην Ελλάδα όπως γαζέλα ή αυγά στρουθοκαμήλου ή ζώα της ελληνικής πανίδας εκτός του φυσικού τους περιβάλλοντος, πχ λιοντάρι ή άγριο βόδι στα νησιά.
Το κυνήγι δεν έπαιξε ποτέ σημαντικό ρόλο στην διατροφή, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στα υπόλοιπα Βαλκάνια. Σε ό,τι αφορά την εκμετάλλευση των βοοειδών, οι μετρήσεις των οστών δείχνουν ότι κατά καιρούς γινόταν βελτιώσεις με διασταύρωση με το άγριο βόδι έτσι ώστε να γίνονται πιο ανθεκτικά στις ασθένειες ή να παράγουν μεγαλύτερες ποσότητες γάλακτος.
Έχουμε, λοιπόν, μια νέα σχετικά επιστήμη, η οποία θα μας δώσει σημαντικές πληροφορίες σ’ έναν τομέα που έως σήμερα ήταν ολίγον παραμελημένος.