Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών και η παντελής έλλειψη πραγματικής αναπτυξιακής πολιτικής για τον αγροτοδιατροφικό τομέα, οδήγησε τον αγροτικό κλάδο σε σοβαρές παθογένειες, όπως οι κατακερματισμένες γεωργικές εκτάσεις, η απουσία αγροτικών συνεταιρισμών, ο μικρός αριθμός νέων αγροτών, η έλλειψη εκπαίδευσης και τεχνογνωσίας, η έλλειψη προωθητικών εργαλείων, η πώληση προϊόντων «χύμα» κλπ.
Σημαντικό στοιχείο οποιουδήποτε σχεδιασμού αγροτικής ανάπτυξης είναι η τροφοδοσία των αγορών, μελετώντας τί ακριβώς ζητούν, όχι μόνο στο λογιστικό κομμάτι αλλά και στις ποιότητες των αγροτικών προϊόντων, στον τρόπο τυποποίησης και πιστοποίησης. Μελετώντας το πλαίσιο αυτό, θα είμαστε σε θέση να δούμε τι μπορούμε να παράγουμε ως χώρα προκειμένου να καλύψουμε τη ζήτηση. Επίσης, είναι σημαντικό να μελετηθεί ο τρόπος μεταφοράς, τυποποίησης, εμπορίας, οι τεχνικές παραγωγής (ενδεικτικά οι ποικιλίες, οι τεχνικές της καλλιέργειας, η εκμηχάνιση, η εξασφάλιση φθηνού και καλής ποιότητας αρδευτικού νερού, οι νέες τεχνολογίες) και ό,τι άλλο κριθεί απαραίτητο για να λειτουργήσει η χώρα μας ανταγωνιστικά στην παγκόσμια αγορά.
Με τον τρόπο αυτό, μπορεί να αναπτυχθεί ένα στοχευμένο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, που θα ακολουθηθεί από τους κυβερνώντες, με συχνές αξιολογήσεις και όπου απαιτείται με διορθώσεις, χωρίς να επηρεάζεται από την ενδεχόμενη αλλαγή πολιτικής των εκάστοτε κυβερνήσεων. Το πρόγραμμα θα στοχεύει στην αλλαγή υφιστάμενων μεγάλων και ενδεχομένως επιδοτούμενων καλλιεργειών από καλλιέργειες υψηλής αξίας (αρωματικά φυτά, οπωροκηπευτκά, κλπ) και την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας.
Υπάρχουν περιοχές στην Ελλάδα που ακολουθούν πετυχημένες πρακτικές, πχ μήλα Ζαγοράς, που θα πρέπει να μελετηθούν και να αντληθούν πληροφορίες για εφαρμογή σε άλλες καλλιέργειες. Κρίσιμο είναι και το ζήτημα της έλλειψης στη χώρα μας ενός πληροφοριακού συστήματος γεωργικών εφαρμογών σε συνεργασία με τα πανεπιστημιακά μας ιδρύματα (Γεωπονικές Σχολές ή άλλα πανεπιστήμια που ασχολούνται σε ερευνητικό επίπεδο με κλάδους του αγροτικού μας τομέα), που θα συλλέγει στοιχεία, θα επεξεργάζεται πληροφορίες, τις οποίες και θα μεταφέρει στους αγρότες και τις συνεργαζόμενες επιχειρήσεις, καθοδηγώντας τους να στραφούν προς τους στόχους του προγράμματος και θα εντοπίζει παθογένειες και προβλήματα της αγροτικής παραγωγής.
Η εκπαίδευση και η επιμόρφωση των αγροτών μας σε νέες τεχνικές και τεχνολογίες, θα βοηθήσει στην δημιουργία στελεχών που θα γίνουν διαχειριστές των αγροκτημάτων και που θα κάνουν τις απαραίτητες αλλαγές για να υλοποιηθεί το σχέδιο ανάπτυξης. Οι τεχνικές σχολές θα πρέπει να απασχολούν τους φοιτητές και μαθητές στο τεχνικό κομμάτι της αγροτικής παραγωγής και σε εργαστήρια, σε συνδυασμό με το θεωρητικό υπόβαθρο και την εξέλιξη της επιστήμης.
Σημαντικό έλλειμμα υπάρχει στις αγροτικές υποδομές που θα στηρίξουν τις απαιτούμενες αλλαγές. Στις περιοχές της χώρας, όπου οι αγρότες μας κάτω από την δύσκολη οικονομική συνθήκη που αντιμετωπίζουν για την επιβίωσή τους, χρησιμοποιούν για τις καλλιέργειές τους νερό για άρδευση από υπόγειους υδροφορείς, αντιμετωπίζουν σημαντική αύξηση του κόστους παραγωγής των προϊόντων τους.
Εξαιρετικής σημασίας είναι και η οικολογική καταστροφή που υπάρχει, αφενός λόγω της υπεράντλησης υπόγειου νερού με αποτέλεσμα θαλασσινό νερό να εισέρχεται σταδιακά στους υδροφορείς (υφαλμύρωση), αφετέρου λόγω του ότι η συνεχιζόμενη αυτή πρακτική μπορεί να οδηγήσει σε ερημοποίηση, εξαιτίας της απόθεσης αλάτων στα αγροκτήματα.
Θα πρέπει, επίσης, να μελετηθεί λεπτομερειακά, αναλόγως της ιδιαιτερότητας κάθε περιοχής (ανάγλυφο, έδαφος κα), ένας τρόπος εξοικονόμησης νερού από τους αγρότες (πχ κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού για να μειωθούν οι απώλειες), υδροηλεκτρικά έργα για παραγωγή ενέργειας, χρήση επιφανειακών νερών για άρδευση που θα περιορίσει την κατανάλωση ενέργειας για άντληση νερού, αποθήκευση νερού κλπ, ώστε όταν βρίσκονται οι οικονομικοί πόροι για έργα υποδομής να αξιοποιούνται και να αποδίδουν.
Η απασχόληση στον πρωτογενή τομέα μεγάλου αριθμού εργατών γης από ξένες χώρες (μετανάστες), μπορεί με έναν οργανωμένο και προσεκτικά σχεδιασμένο τρόπο να συμβάλλει και στην ενσωμάτωσή τους στην ελληνική κοινωνία.
Ο σχεδιασμός για την αγροτική αναδιάρθρωση θα πρέπει να περιλαμβάνει την αυτάρκεια των προϊόντων στον ελληνικό χώρο, την τροφοδοσία ξένων αγορών, την πράσινη αγροδιατροφική ανάπτυξη με εκμετάλλευση των εργαλείων και των οικονομικών πόρων της ΕΕ, την προστασία των εδαφών, την βιοποικιλότητα, την ήπια αλιεία, τον συστηματικό περιορισμό φυτοφαρμάκων και χημικών βελτιωτικών εδάφους, τον πλήρη αποκλεισμό των μεταλλαγμένων οργανισμών, την βιολογική παραγωγή, την εξοικονόμηση του νερού, την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, τα έργα υποδομής και τόσα άλλα.

*Η Λουΐζα Σκούρα είναι Αγρονόμος και Τοπογράφος Μηχανικός ΜSc. Υποψήφια Διδάκτωρ Τομέα Πολεοδομίας και Χωροταξίας Αρχιτεκτονικής Σχολής ΕΜΠ, μέλος Κεντρικής Επιτροπής ΜΕΡΑ 25