Δέος προκαλεί η αρχιτεκτονική, η αισθητική, η λειτουργικότητα, η αρχοντιά και κυρίως από η ιστορία που κουβαλά το παλαιό Δημαρχείο.

Ρεπορτάζ: Βίκυ Καινούργιου

Η εταιρεία «ΙΛΙΣΣΟΣ» έχει ξεκινήσει ήδη τις εργασίες αναστήλωσης, συντήρησης και ανάδειξης, στο πλαίσιο του έργου που υλοποιεί μέσω του ΕΣΠΑ ο Δήμος Αρταίων. Εργασίες, οι οποίες προχωρούν με σταθερό και ικανοποιητικό ρυθμό.
Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, ορισμένα σημεία στα οποία γίνονται παρεμβάσεις από εξειδικευμένα συνεργεία συντήρησης, αποτελούν προπομπό για ό,τι θα επακολουθήσει. Καταδεικνύουν πως όταν η φθορά αποκατασταθεί και η σκόνη της εγκατάλειψης χρόνων απομακρυνθεί, ένα κόσμημα για την ιστορία και τον πολιτισμό της Άρτας θα λάμψει.
Την περασμένη εβδομάδα η επίβλεψη της προόδου των εργασιών που έγινε από τον δήμαρχο, Χρ. Τσιρογιάννη και κλιμάκιο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών στο χώρο, έδωσε την ευκαιρία στον «Τ» να βρεθεί στο εσωτερικό, αποτυπώνοντας όσα μέχρι στιγμής εκτυλίσσονται.

Στα υπόγεια
Η αναστήλωση του διατηρητέου κτιρίου, άρχισε από τα υπόγεια. Κι αυτό διότι η …καρδιά του κτίσματος βρίσκεται στα θεμέλιά του, τα οποία και ενισχύονται.
Εκεί όπου συνεχίζονται ανασκαφικές εργασίες από την τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων, καθόσον έχουν ήδη έρθει στο φως ευρήματα που ανάγονται στην περίοδο της Αρχαίας Αμβρακίας.
Στο ένα υπόγειο όπου εντοπίστηκε πλακόστρωτο οδού, που θα διερευνηθεί αν πρόκειται για μια από τις λεωφόρους της αρχαίας πόλης, το κλιμάκιο συναντήθηκε με την προϊσταμένη τμήματος Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και Μουσείων, Θεοδώρα Κοντογιάννη και τον αρχαιολόγο, Αθανάσιο Αρκουμάνη. Επιτόπου διατυπώθηκε από τον δήμαρχο η πρόταση ώστε τα επιδαπέδια ευρήματα να παραμείνουν εμφανή στο χώρο, με επικάλυψη γυάλινου δαπέδου.

Όχι αρχεία
Παράλληλα, ο κ. Τσιρογιάννης διατύπωσε την άποψη ότι θα πρέπει να εξεταστεί σοβαρά το ενδεχόμενο ο συγκεκριμένος χώρος να μην φιλοξενεί τα αρχεία του Δήμου.
Απεναντίας να παραμείνει άδειος και στον πέτρινο τοίχο να τοποθετηθούν ευρήματα και εικόνες από τις ανασκαφικές έρευνες που σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη στο κέντρο της πόλης. Παρόμοια ευρήματα να τοποθετηθούν από την ανασκαφή επί της πλατείας Αγίας Θεοδώρας, την αντίστοιχη που βρίσκεται σε εξέλιξη δίπλα από το μικρό Θέατρο, καθώς και του ίδιου του κτιρίου.
Να αποτελεί δηλαδή τρόπον τινά ένα μικρό μουσειακό χώρο με την ιστορία του παλαιού Δημαρχείου και του ιστορικού κέντρου της Άρτας, από την οποία θα ξεκινά ο επισκέπτης την ξενάγησή του στο διατηρητέο κτίριο.

Εκεί και το «εγκαίνιον»
Κάτω από το γυάλινο δάπεδο, μπορεί επίσης, όπως επισήμανε η κ. Κοντογιάννη, να εξεταστεί και η περίπτωση επανατοποθέτησης των λειψάνων από την αρχαία τελετή θεμελίωσης που έχουν ήδη εντοπιστεί.
Οι αρχαιολόγοι έχουν συλλέξει τα μικρά ομοιώματα ζώων και αντικειμένων, καθώς και οστά. Όταν καθαριστούν, εφόσον παρθούν οι σχετικές αποφάσεις, θα μπορούν να επανατοποθετηθούν σε μικρό λάκκο κάτω από τζάμι, όπως ακριβώς εντοπίστηκαν. Να έχει δηλαδή ο επισκέπτης την εικόνα ενός «εγκαίνιου» της αρχαίας πόλης.

Τα τζάκια
Το πέτρινο της τοιχοποιίας φαίνεται πλέον σε αρκετά σημεία, όπως τα δωμάτια πάνω από το υπόγειο αριστερά της σκάλας.
Καθένα διέθεται για την θέρμανση του χώρου και ένα τζάκι. Αυτά θα αποτυπώνονται στις συντηρημένες επιφάνειες της τοιχοποιίας, όμως δεν θα παραμείνουν ανοιχτά. Σύμφωνα με την διευκρίνιση που έδωσε η διευθύντρια Τεχνικών Υπηρεσιών, Σοφία Γρύλλια, αυτό θα γίνει προκειμένου να διέλθουν κρυμμένα μέσα από τα παλιά τζάκια όλα τα σύγχρονα υλικά (καλωδιώσεις και σωληνώσεις) για την λειτουργικότητα του κτιρίου.

Δαιδαλώδη
Όλα τα υπόγεια, όπως και τα καταστήματα του ισογείου, επικοινωνούν με το πίσω εσωτερικό αίθριο του κτιρίου, εκεί όπου – όσοι θυμόμαστε την λειτουργία του ως Δημαρχείου μέχρι του 2002 – είχαν τοποθετηθεί συστήματα για θέρμανση.
Γιατί άραγε; Όσοι διαβάζουν την ιστορία μέσα από τα κτίρια δίνουν τις απαντήσεις. Στον χώρο γίνονταν οι εμπορικές παραδόσεις. Εκεί έφταναν τα εμπορεύματα με τα άλογα και από τα πίσω περάσματα μεταφέρονταν στο κατάστημα.
Εξάλλου, το ύψος της κεντρικής εισόδου, όπως του διαδρόμου και το αντίστοιχο της πίσω πόρτας, επέτρεπαν την διέλευση των υποζυγίων με τα φορτώματα. Κατ’ άλλους ακόμα και την διέλευση του ιδιοκτήτη με το άλογό του.

Εξειδικευμένο έργο
Η συντήρηση του παλαιού Δημαρχείου αποτελεί ένα εξειδικευμένο έργο.
Έχει προϋπολογισμό 2 εκατ. ευρώ μέσω του προγράμματος «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020» του ΕΣΠΑ και χρόνο ολοκλήρωσης δυο χρόνια. Η ανάδοχος εταιρεία, με εμπειρία σε αντίστοιχα έργα (βλέπε Δημοτικό Θέατρο Πειραιά), διαθέτει διαφορετικό συνεργείο για την συντήρηση των τοιχογραφημένων ταβανιών, άλλο συνεργείο συντήρησης των γύψινων επιφανειών, άλλο για ξύλινα και ξυλόγλυπτα, άλλο για μεταλλικές και άλλο για μαρμάρινες επιφάνειες. Με αυτές τις προδιαγραφές δεν μπορούμε παρά να αισιοδοξούμε.

Σκαλωσιές παντού
Σήμερα το εσωτερικό του παλαιού Δημαρχείου στον πάνω όροφο είναι γεμάτο από σκαλωσιές.
Πάνω τους κινούνται ήδη οι συντηρητές που με υπομονή και χειρουργική ακρίβεια εργάζονται για την απομάκρυνση τυχόν επικαλύψεων που έγιναν στις ζωγραφιστές οροφές.
Παράλληλα, προβαίνουν και στην συντήρηση φθοράς των χρωμάτων που έχει επέλθει. Σε λίγα μόνο σημεία όπου καταφέραμε να αποτυπώσουμε την τελική εικόνα, το αποτέλεσμα μαγεύει…
Ένα δείγμα των ζωγραφισμένων οροφών είναι αυτό επί του κεντρικού διαδρόμου (φωτο), της μεγάλης σάλας (μετέπειτα αίθουσα συνεδριάσεων Δημοτικού Συμβουλίου), του χειμερινού καθιστικού κλπ.

Θα συντηρηθεί
Αυτή η σκάλα αποτελεί ένα στοιχείο που αποτυπώνεται στη μνήμη κάθε επισκέπτη.
Εφαπτόμενη ακολουθεί την γραμμή της εσωτερικής τοιχοποιίας και δεν την λες μόνο επιβλητική αλλά και αρχοντική. Ακόμα και σήμερα που την «έπνιξε» η σκόνη, που όλα τα σκαλοπάτια της έχουν λειώσει από το βάρος των βημάτων ενός και πλέον αιώνα, αποτελεί κόσμημα.
Δεν μπορούμε να φανταστούμε πόσο ακόμα θα χαρίζει όταν συντηρηθεί. Γ’ αυτό κρατήσαμε σήμερα άλλη μια εικόνα για την μελλοντική σύγκριση.

Τα πάντα
Η συντήρηση θα περιλαμβάνει τα πάντα. «Ασφαλώς και τα κάγκελα», απάντησε ο ανάδοχος του έργου όταν τον ρωτήσαμε σχετικά στο μπαλκόνι του κτιρίου, σήμα κατατεθέν του παλαιού Δημαρχείου.

Εικόνα
Στο πλαίσιο του έργου της αναπαλαίωσης, το διατηρητέο κτήριο θα πρέπει να απαλλαγεί από τις προσθήκες που έγιναν σε προηγούμενες δεκαετίες, επιστρέφοντας στην αρχική του κατάσταση.
Έτσι για παράδειγμα αφαιρούνται επιπρόσθετα ταβάνια και χρωματισμοί που έγιναν κυρίως την περίοδο χρήσης του ως Δημαρχείου. Καθώς οι παρεμβάσεις αυτές ξεκίνησαν, η μια αποκάλυψη διαδέχεται την άλλη. Αποκαλύπτεται η αρχοντιά και η καλαισθησία στην κατασκευαστική επιμέλεια της οικίας Δημητρίου Ζάρρα, τέλη του 19ου αιώνα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ξύλινη κατασκευή στο κατάστημα του ιδιοκτήτη. Περιμετρικά της οροφής υπήρχαν ράφια ιδιαιτέρως καλαίσθητα.
Την προηγούμενη εβδομάδα η εργολαβία τα απομάκρυνε ώστε να συντηρηθεί ο χώρος και να επανατοποθετηθούν αφού πρώτα συντηρηθούν και εκείνα.
Θα παίρναμε όρκο ότι πρόκειται για βιβλιοθήκη αν δεν υπήρχαν σε κάποια σημεία ακόμα οι τιμές εμπορευμάτων του περασμένου αιώνα… Πραγματικός θησαυρός επομένως το προς αποκατάσταση κτίριο.